Wstęp: Chociaż jatrogenne przetoki tętniczo-żylne (IAVF) są rzadkim powikłaniem zabiegów endowaskularnych, to mogą stanowić poważny problem diagnostyczny i leczniczy. Jednym z dodatkowych kryteriów ułatwiających dokonanie wyboru najbardziej optymalnej metody leczenia IAVF jest ultrasonograficzna ocena jej czynności i struktury przestrzennej. Jednak obserwacje własne oraz analiza dostępnego piśmiennictwa wskazują, że w opisach wykonywanych badań dupleksowych wielokrotnie pomija się zagadnienia szczególnie ważne z punktu widzenia chirurga naczyniowego. Celem badania była strukturalna i czynnościowa ocena jatrogennych przetok tętniczo-żylnych.
Materiał i metody: Zbadano 58 przetok u 57 chorych poddanych zabiegom endowaskularnym z dostępem przez tętnice udowe. W badaniu doplerowskim z podwójnym obrazowaniem określono naczynia biorące udział w tworzeniu przetoki oraz lokalizację wrót na poszczególnych odcinkach naczyń. Aby określić wielkość przecieku, zastosowano trzy różne techniki pomiarowe, oceniając powtarzalność uzyskiwanych wyników i przydatność praktyczną.
Wyniki: Zaopatrzenie tętnicze pochodziło z tętnic udowych: w 49,1% - z głębokiej, w 36,2% - z powierzchownej, a w 15,5% - ze wspólnej (CFA). Naczyniami odbierającymi były w 40,5% duże pnie żylne, to znaczy żyły udowe wspólna lub powierzchowna, a w 49,5% ich dopływy, to znaczy żyła boczna okalająca udo lub jeden z dopływów opuszki żyły odpiszczelowej. Objętość przecieku była uzależniona od rodzaju naczynia odbierającego i znacząco mniejsza w przypadku uszkodzenia dopływów głównych pni żylnych.
Wnioski: W powstawaniu IAVF mogą uczestniczyć wszystkie nakłuwane odcinki tętnic udowych, z wyraźną przewagą naczyń zlokalizowanych poniżej podziału CFA. Szczególnie trudne do wykrycia w badaniach dodatkowych są przetoki wytworzone między CFA a dopływami opuszki żyły odpiszczelowej. Jednocześnie ta postać przetok charakteryzuje się najmniejszą objętością przecieku, dlatego stosuje się leczenie zachowawcze. Wielkość przepływu w przetoce określa się, oceniając przepływy tętnicze po stronie przetoki.