Wstęp: Mimo wprowadzania coraz skuteczniejszych metod leczenia farmakologicznego choroby wrzodowej, częstość powikłania, jakim jest perforacja owrzodzenia, nie zmniejsza się. Perforacja jest stanem nagłym i wymaga pilnej interwencji chirurgicznej. Tradycyjnym elementem procesu leczniczego jest założenie pacjentowi zgłębnika nosowo-żołądkowego i pozostawienie go na okres pooperacyjny. W ostatnim okresie pojawiły się doniesienia sugerujące brak potrzeby pozostawiania sondy na okres pooperacyjny, jeśli nie istnieje taka konieczność. Celem pracy była próba odpowiedzi na pytanie, czy i jak długo należy utrzymać zgłębnik nosowo-żołądkowy u chorych operowanych z powodu perforacji przewodu pokarmowego.
Materiał i metody: W latach 2004-2007 z powodu perforacji górnego odcinka przewodu pokarmowego operowano 61 chorych (19 kobiet i 42 mężczyzn) w wieku 15-86 lat (śr. wieku 52,35 rż.). Przed zabiegiem zakładano zgłębnik nosowo-żołądkowy, który był pozostawiany do czasu powrotu czynności przewodu pokarmowego (2-11 dni; śr. 4,1 doby). W celu oceny ewentualnego wpływu zastosowania zgłębnika na przebieg okresu pooperacyjnego obserwacji poddano: objętość treści zalegającej w sondzie, powikłania okresu pooperacyjnego oraz liczbę i przyczyny zgonów.
Wyniki: W 3. i 4. dobie pooperacyjnej usunięto 63% zgłębników. Powikłania pooperacyjne związane z perforacją przewodu pokarmowego lub wykonanym zabiegiem stwierdzono u 5 chorych (8,1%). Wśród obserwowanych powikłań okresu pooperacyjnego ropienie rany, ewentracja oraz rozejście zespolenia miały miejsce w czasie, kiedy u pacjentów był utrzymany zgłębnik nosowo-żołądkowy.
Wnioski: Stosowanie sondy nosowo-żołądkowej wydaje się mieć ograniczony wpływ w zapobieganiu powikłaniom okresu pooperacyjnego u chorych operowanych z powodu perforacji żołądka i dwunastnicy. Konieczne jest wykonanie dalszych badań mających na celu wyłonienie grupy pacjentów odnoszących największe korzyści z utrzymywania zgłębnika nosowo-żołądkowego po tego rodzaju zabiegu.