Wstęp: Tętniak tętnicy podkolanowej (TTP) to najczęściej występujący tętniak tętnic obwodowych, a jego powikłania, w szczególności wystąpienie ostrego lub przewlekłego niedokrwienia kończyn, w istotny sposób wpływają na wzrost ryzyka utraty kończyny. Określenie czynników rokowniczych związanych ze stanem klinicznym i miejscowym u chorych z tętniakiem tętnicy podkolanowej ma zatem istotne znaczenie w sformułowaniu skutecznego algorytmu postępowania w tej grupie chorych. Celem pracy była analiza czynników predykcyjnych powodzenia rekonstrukcji naczyniowej u chorych z powikłanym i niepowikłanym tętniakiem tętnicy podkolanowej. Materiał i metody: Do badania włączono 97 chorych leczonych operacyjne z powodu TTP, w tym 38 chorych leczonych z powodu ostrego niedokrwienia kończyn w przebiegu TTP. Wszyscy chorzy byli leczeni w Klinice Chirurgii Ogólnej, Naczyń, Angiologii i Flebologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego. W obu grupach w zależności od rozległości tętniaka wykonano rekonstrukcje naczyniowe pod postacią wstawki naczyniowej (u 66,1% chorych w grupie leczonych w trybie planowym oraz u 57,9% chorych z ostrym niedokrwieniem kończyn) lub pomostu omijającego (odpowiednio 33,9% i 42,1%). W rekonstrukcjach wykorzystano protezę naczyniową lub żyłę własną chorego. W grupie pacjentów z ostrym niedokrwieniem kończyny dolnej u 21,2% stwierdzano I stopień niedokrwienia, u 65,6% stopień IIa, a u 13,3% stopień IIb; u 5 chorych przeprowadzono przedoperacyjne leczenie fibrynolityczne. W przypadku operacji planowych chromanie przestankowe stwierdzano u 67% pacjentów, a u 5% występowało krytyczne niedokrwienie. Chorych poddano obserwacji odległej w okresie 36 miesięcy, oceniając drożność wykonanych rekonstrukcji, zachowanie kończyny dolnej oraz potencjalne czynniki wpływające na powodzenie rekonstrukcji naczyniowej, w tym warunki odpływu krwi do naczyń goleni oceniane w oparciu o skalę run off. Wyniki: W grupie chorych poddanych planowemu leczeniu operacyjnemu w ciągu 3 lat obserwacji wykonano 2 amputacje (3,4%) oraz stwierdzono 3 zgony (5,1%). W grupie chorych operowanych z powodu ostrego niedokrwienia wykonano 9 amputacji (23,7%) w okresie 3 lat (w tym 4 wczesne amputacje —10,5%, w okresie do 30 doby) oraz stwierdzono 3 zgony (7,9%). Oceniając wyniki odległe, zdecydowanie lepsze wyniki rewaskularyzacji osiągnięto u chorych leczonych planowo — po trzech latach drożność zachowało 61% wykonanych rekonstrukcji w stosunku do 31,5% u chorych leczonych z powodu ostrego niedokrwienia. W obu grupach wykazano przewagę rekonstrukcji z materiału autogennego, nie stwierdzono równocześnie istotnego wpływu sposobu rekonstrukcji (wstawka vs pomost) na uzyskiwane wyniki wczesne oraz po roku, dwóch i trzech latach obserwacji. Obecność wysokiej punktacji w skali run off naczyń goleni w istotny sposób warunkowała wyniki odległe u pacjentów leczonych w trybie planowym i związana była z wysokim ryzykiem niedrożności wczesnej rekonstrukcji oraz amputacji w grupie pacjentów z ostrym niedokrwieniem kończyn. U chorych z wyższym stopniem nasilenia niedokrwienia, zarówno przewlekłego, jak i ostrego, odnotowano istotnie gorsze wyniki odległe w zakresie drożności wykonanej rekonstrukcji naczyniowej. Dodatkowe zidentyfikowane czynniki wpływające na zachowanie drożności wykonanych rekonstrukcji to bardziej zaawanasowany wiek w grupie pacjentów operowanych planowo oraz niedrożność tętnicy podkolanowej w grupie pacjentów z TTP. Wnioski: Ostre niedokrwienia kończyny dolnej w przebiegu tętniaka tętnicy podkolanowej zwiększa ryzyko utraty kończyny w okresie wczesnym po zabiegu, a zabiegi rekonstrukcyjne w tych przypadkach powinny opierać się o wykorzystanie materiału autogennego i uwzględniać stan naczyń goleni. U chorych operowanych w trybie planowym z powodu TTP znaczenie oceny naczyń odpływu w oparciu o ocenę naczyń goleni w skali run off, jak również znaczenie stopnia niedokrwienia kończyny oraz niedrożności tętnicy podkolanowej w przewidywaniu wyników wczesnych rewaskularyzacji pozostaje ograniczone. Niezależnie od sposobu rekonstrukcji, wykorzystanie materiału autogennego umożliwia uzyskanie najbardziej optymalnych wyników leczenia zarówno w przypadku operacji planowych z powodu TTP, jak i u chorych z ostrym niedokrwieniem w przebiegu tej choroby.