Wstęp: Wewnętrzna częstość rytmu serca (IHR) ulega obniżeniu w chorobie węzła zatokowego. Nie ustalono jednak wartości diagnostycznej obniżenia IHR, szczególnie w wypadku, gdy jest to jedyna nieprawidłowość czynności węzła zatokowego. Celem pracy była analiza znaczenia obniżonej IHR w ocenie czynności węzła zatokowego u osób z chorobą niedokrwienną serca.
Materiał i metody: Badaniami objęto 102 chorych z podejrzeniem dysfunkcji węzła zatokowego (SSS) i rozpoznaną klinicznie chorobą niedokrwienną serca. Wykonano test szybkiej stymulacji przezprzełykowej lewego przedsionka z oznaczeniem czasu powrotu rytmu zatokowego i jego wartości skorygowanej, określono częstość serca w warunkach podstawowych oraz po odnerwieniu farmakologicznym propranololem i atropiną. Na podstawie wyników stymulacji przezprzełykowej podzielono chorych na dwie grupy: grupę I stanowiło 70 osób z elektrofizjologicznymi cechami SSS, grupę II - 32 chorych bez elektrofizjologicznych cech SSS.
W grupie I wydzielono podgrupę z obniżoną IHR (I_A) oraz 3 podgrupy z różnymi postaciami SSS (I_B1–I_B3). Przy obliczaniu należnej dla wieku wartości IHR posługiwano się wzorem Josego.
Wyniki: Obniżone względem należnej dla wieku wartości IHR występowały u wszystkich chorych z podgrupy I_A, u 6 osób (75%) z podgrupy I_B1, 12 osób (63%) z podgrupy I_B2 oraz u 20 chorych (71%) z podgrupy I_B3. Utraty przytomności i zasłabnięcia chorych z wydłużonymi czasami powrotu rytmu zatokowego zanotowano częściej, jeśli u tych pacjentów stwierdzano również obniżenie IHR względem wartości oczekiwanej dla wieku (odpowiednio: utraty przytomności - 63%; zasłabnięcia - 68%).
Wnioski: Izolowane obniżenie IHR występowało u 1/5 badanych z objawami SSS i chorobą niedokrwienną serca. Chorzy ci byli w młodszym wieku, a utraty przytomności występowały u nich częściej niż u osób z przedłużonymi czasami powrotu rytmu zatokowego. Obniżona względem należnej dla wieku wartość IHR występowała niezależnie lub łącznie z przedłużonymi czasami powrotu rytmu zatokowego. Utraty przytomności i zasłabnięcia stwierdzano częściej u chorych z obniżonym względem wieku IHR i nieprawidłowymi czasami powrotu rytmu zatokowego. (Folia Cardiol. 2003; 10: 317–326)