Wstęp: Dotychczas jednoznacznie nie określono przyczyn braku fizjologicznego obniżenia wartości ciśnienia tętniczego w godzinach nocnych, a związki tego zjawiska z aktywnością układu wegetatywnego i masą lewej komory serca wymagają jeszcze wielu wyjaśnień. Celem pracy była ocena neurowegetatywnej kontroli układu sercowo-naczyniowego w czasie kolejnych etapów testu pochyleniowego w zależności od występowania przerostu lewej komory serca (LVH) oraz dobowego profilu ciśnienia tętniczego.
Materiał i metody: W badaniu uczestniczyło 20 zdrowych ochotników, 31 chorych z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym bez LVH oraz 23 pacjentów z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym z LVH. U wszystkich wykonano test pochyleniowy według protokołu westminsterskiego. Z analizy zmienności rytmu serca (HRV) wyznaczono składowe niskich (LF) i wysokich (HF) częstotliwości dla 5-minutowych okresów testu pochyleniowego oraz SDNN i rMSSD dla okresu dziennego i nocnego. Na podstawie całodobowej rejestracji ciśnienia tętniczego (ABPM) określono średnie wartości, a także odchylenia standardowe pomiarów skurczowego (SBP) i rozkurczowego (DBP) ciśnienia tętniczego oraz wielkość obniżenia ciśnienia tętniczego w godzinach nocnych.
Wyniki: Procentowe obniżenie wartości DBP w godzinach nocnych w odniesieniu do wartości odnotowanych w ciągu dnia było istotnie niższe w grupie chorych z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym powikłanym LVH w porównaniu z grupą chorych bez LVH i osobami zdrowymi (p < 0,05). U chorych z LVH wartości lnLF były istotnie mniejsze (p < 0,005) niż u osób zdrowych, istotnie niższe były również parametry SDNN zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy (p < 0,05). Zakończenie pionizacji u osób zdrowych i u chorych z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym bez LVH prowokowało istotny wzrost lnHF, podczas gdy w grupie chorych z LVH rejestrowano istotnie mniej nasilony przyrost tej składowej (p < 0,05). Wielkość zmiany lnHF była istotnie powiązana ze wskaźnikiem masy lewej komory serca w całej grupie chorych z utrwalonym nadciśnieniem tętniczym (n = 54, r = –0,34, p = 0,01).
Wnioski: Obniżenie aktywności przywspółczulnej towarzyszące przerostowi lewej komory serca, wiąże się ze zmniejszeniem wpływu stanów, takich jak sen na profil ciśnienia. W wyniku tego lewa komora podlega dodatkowemu obciążeniu, co w konsekwencji może prowadzić do zwiększenia jej przerostu i do postępującego obniżenia odśrodkowej impulsacji przywspółczulnej. (Folia Cardiol. 2003; 10: 775–784)