Typ przerostu i geometrii lewej komory w nadciśnieniu tętniczym a zmiany strukturalne w tętnicach szyjnych

Abstract

Wstęp: Typ przerostu (LVH) i geometrii lewej komory w nadciśnieniu tętniczym wiąże się z określonymi implikacjami klinicznymi i prognostycznymi. Dotychczas opublikowano niewiele prac poświęconych charakterystyce zmian strukturalnych w tętnicach szyjnych w różnych typach LVH w nadciśnieniu tętniczym. Celem niniejszej pracy było zbadanie zależności między typem LVH a zmianami strukturalnymi tętnic szyjnych wyrażonymi grubością kompleksu: błona wewnętrzna i środkowa (IMT) oraz zmianami czynnościowymi układu tętniczego: podatnością tętnic (C) i całkowitym oporem obwodowym (TPR) u chorych z nadciśnieniem tętniczym, a także ustalić, czy powyższe korelacje nie zależą od ciśnienia krwi, wieku, palenia tytoniu, wartości glikemii i stężenia cholesterolu.
Materiał i metody: Badaniami objęto 105 osób (54 K, 51 M; w wieku śr. 58 ± 11 lat) w I. i II. okresie pierwotnego nadciśnienia tętniczego (VII JNC) bez klinicznych objawów choroby niedokrwiennej serca. Grupę kontrolną stanowiło 30 osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym (śr. 43,9 ± 11 lat). U każdego chorego wykonano badanie echokardiograficzne i na podstawie wskaźnika masy lewej komory (LVMI) i względnej grubości ściany (RWT) wyróżniono 4 typy przerostu i geometrii lewej komory: prawidłową geometrię (N; n = 45), przebudowę koncentryczną (CR; n = 20), przerost koncentryczny (CH; n = 13) i przerost ekscentryczny (EH; n = 27). Przeprowadzono doplerowskie badanie metodą podwójnego obrazowania tętnic szyjnych z oceną grubości IMT (za blaszkę miażdżycową przyjęto IMT ≥ 1,3 mm) oraz 24-godzinne ambulatoryjne monitorowanie ciśnienia krwi (ABPM).
Wyniki: Chorzy z 4 badanych grup LVH i geometrii lewej komory nie różnili się w zakresie średnich wartości dotyczących wieku, palenia tytoniu, ciśnienia krwi w 24-godzinnym ABPM oraz stężeń cholesterolu i glukozy w surowicy krwi. Stwierdzono natomiast istotne statystycznie różnice między 4 grupami chorych a grupą kontrolną w zakresie wieku, stężeń cholesterolu i glukozy w surowicy krwi oraz wszystkich badanych parametrów ciśnienia krwi w ABPM. Średnie wartości IMT były istotnie większe u pacjentów z nadciśnieniem z 4 typami przerostu i geometrii lewej komory w porównaniu z grupą kontrolną (p < 0,00001). Wartość IMT była najwyższa u osób z CH, choć nie różniła się istotnie statystycznie u chorych z innymi typami geometrii lewej komory. U pacjentów z CR i CH całkowity opór obwodowy był najwyższy, a podatność tętnic najniższa (p < 0,00001). U chorych z IMT co najmniej 1,3 stwierdzono znamiennie większe średnie wartości LVMI i grubości ściany tylnej, a także średniego ciśnienia skurczowego. W analizie regresji liniowej w całej badanej populacji chorych nie wykazano istotnych korelacji między IMT a wskaźnikami LVH (LVMI, masa lewej komory, grubość ściany tylnej, przegroda międzykomorowa). Częstość występowania blaszek miażdżycowych była największa u chorych z CH, przy czym różnicę istotną statystycznie stwierdzono między pacjentami z CH a chorymi z N oraz grupą kontrolną. Przerost koncentryczny stanowił czynnik ryzyka dla występowania blaszek miażdżycowych niezależnie od wieku, ciśnienia krwi, stężeń cholesterolu i glukozy.
Wnioski: Zmiany miażdżycowe w tętnicach szyjnych występują częściej u osób z przerostem koncentrycznym niż u chorych z innymi typami geometrii lewej komory w nadciśnieniu tętniczym, co nie zależy od wieku, ciśnienia krwi, stężeń cholesterolu i glukozy.