Wstęp: Reakcja ciśnienia tętniczego na jednorazowy, stopniowany, submaksymalny wysiłek fizyczny jest - oprócz objawów klinicznych, zapisu elektrokardiograficznego i wydolności fizycznej - istotnym wskaźnikiem oceny testu wysiłkowego zarówno u osób zdrowych, jak i chorych. Poznanie wartości ciśnienia tętniczego uzyskane podczas kolejnych obciążeń w trakcie wysiłku jest niezbędne w procesie diagnostycznym podczas kontroli skuteczności leczenia oraz w ocenie tolerancji wysiłku u osób chorych. Dotyczy to również grupy pacjentów z chorobą niedokrwienną serca (IHD) biorących udział w rehabilitacji kardiologicznej. Celem pracy była charakterystyka zmian wartości ciśnienia tętniczego pod wpływem stopniowanego, jednorazowego, submaksymalnego wysiłku fizycznego w grupie dorosłych mężczyzn z IHD i porównanie ich ze zmianami odnotowanymi u klinicznie zdrowych mężczyzn w tym samym wieku.
Materiał i metody: Badanie przeprowadzono u 81 mężczyzn z IHD poddawanych ambulatoryjnej rehabilitacji kardiologicznej, w wieku 52,4 ± 6,4 roku oraz w grupie kontrolnej obejmującej 107 klinicznie zdrowych mężczyzn w wieku 48,8 ± 8,9 roku. Submaksymalne testy wysiłkowe wykonano na ergometrze rowerowym firmy Monark, z oprogramowaniem kardiologicznym: CASE-16 firmy DRG. Pomiaru ciśnienia tętniczego dokonywano w spoczynku oraz w ostatniej minucie każdego obciążenia, na lewym ramieniu badanego za pomocą aparatu sprężynowego firmy INCOVERITAS SA, zgodnie z metodyką zalecaną przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego z 2003 r. Testy wysiłkowe u mężczyzn z IHD przeprowadzono, nie przerywając farmakoterapii.
Wyniki: W trakcie stopniowanego wysiłku fizycznego skurczowe ciśnienie tętnicze wzrastało istotnie wraz ze zwiększeniem obciążenia zarówno u mężczyzn z IHD, jak i u mężczyzn klinicznie zdrowych. Podczas takiego samego obciążenia wartości skurczowego ciśnienia tętniczego były istotnie wyższe u osób zdrowych niż u mężczyzn z IHD. Odpowiedź tensyjna na wysiłek fizyczny u mężczyzn z IHD stosujących przewlekle leki (m.in. beta-blokery) jest istotnie niższa średnio o 8,3 ± 4,4 mm Hg dla ciśnienia skurczowego niż u mężczyzn klinicznie zdrowych. Nie wykazano między grupami istotnych statystycznie różnic dotyczących wartości rozkurczowego ciśnienia tętniczego. W pracy przedstawiono zależność między średnimi wartościami ciśnienia tętniczego w czasie testu wysiłkowego a wielkością obciążenia u mężczyzn z IHD i mężczyzn klinicznie zdrowych, które można wykorzystać w diagnostyce wysiłkowej i praktyce klinicznej.
Wnioski: U mężczyzn z IHD wzrost skurczowego ciśnienia tętniczego w czasie wysiłku fizycznego można opisać za pomocą równania: wysiłkowe ciśnienie skurczowe [mm Hg] = 0,386 × obciążenie [W] + 129,44. W czasie submaksymalnego testu wysiłkowego przy takich samych obciążeniach skurczowe ciśnienie tętnicze u mężczyzn z IHD jest istotnie niższe niż u mężczyzn bez IHD. Znamienny wpływ na obserwowane zjawisko może mieć farmakoterapia stosowana w ramach prewencji wtórnej i skuteczna kontrola ciśnienia tętniczego u mężczyzn z IHD.