dostęp otwarty

Tom 7, Nr 3 (2022)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2022-05-23
Pobierz cytowanie

Zarys historii Instytutu Onkologii w Warszawie w 90. rocznicę jego otwarcia

Janusz Meder1, Aleksandra Towpik1, Jan Walewski1
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Nowotwory 2022;7(3):166-181.
Afiliacje
  1. Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa

dostęp otwarty

Tom 7, Nr 3 (2022)
Historia onkologii / History of oncology
Opublikowany online: 2022-05-23

Streszczenie

Dziewięćdziesiąt lat temu odbyło się oficjalne otwarcie Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. W uroczystości udział wzięła inicjatorka, współtwórczyni i patronka Instytutu. Otwarcie pierwszego nowoczesnego za­kładu wiążącego działalność badawczą i kliniczną było przełomowym momentem w historii polskiej onkologii. W pracy przedstawiono zarys historii Instytutu od narodzin idei, przez zmagania niezwykłych postaci zaangażowanych w pracę organizacyjną i pierwsze lata istnienia placówki, okres rozkwitu działalności leczniczej i naukowej przerwany przez wybuch II wojny światowej oraz odbudowę ze zniszczeń. Naszkicowano okres tworzenia nowych specjalności onkologicznych, które w istotnej mierze miały swój początek w Instytucie na Wawelskiej, oraz nieocenioną rolę, jaką pracownicy Insty­tutu odegrali w tworzeniu struktur nowoczesnej opieki onkologicznej w Polsce. Kapitał intelektualny zbudowany przez pokolenia pracowników Instytutu na nowatorskiej koncepcji Marii Skłodowskiej-Curie, która podkreślała konieczność stałej łączności pracy klinicznej i naukowej oraz rolę interdyscyplinarnej współpracy jako warunków postępu w walce z chorobami nowotworowymi, stanowi szczególną wartość, a zarazem zobowiązanie i wyzwanie na przyszłość.  

Streszczenie

Dziewięćdziesiąt lat temu odbyło się oficjalne otwarcie Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. W uroczystości udział wzięła inicjatorka, współtwórczyni i patronka Instytutu. Otwarcie pierwszego nowoczesnego za­kładu wiążącego działalność badawczą i kliniczną było przełomowym momentem w historii polskiej onkologii. W pracy przedstawiono zarys historii Instytutu od narodzin idei, przez zmagania niezwykłych postaci zaangażowanych w pracę organizacyjną i pierwsze lata istnienia placówki, okres rozkwitu działalności leczniczej i naukowej przerwany przez wybuch II wojny światowej oraz odbudowę ze zniszczeń. Naszkicowano okres tworzenia nowych specjalności onkologicznych, które w istotnej mierze miały swój początek w Instytucie na Wawelskiej, oraz nieocenioną rolę, jaką pracownicy Insty­tutu odegrali w tworzeniu struktur nowoczesnej opieki onkologicznej w Polsce. Kapitał intelektualny zbudowany przez pokolenia pracowników Instytutu na nowatorskiej koncepcji Marii Skłodowskiej-Curie, która podkreślała konieczność stałej łączności pracy klinicznej i naukowej oraz rolę interdyscyplinarnej współpracy jako warunków postępu w walce z chorobami nowotworowymi, stanowi szczególną wartość, a zarazem zobowiązanie i wyzwanie na przyszłość.  

Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

historia onkologii; Instytut Radowy w Warszawie; historia Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Informacje o artykule
Tytuł

Zarys historii Instytutu Onkologii w Warszawie w 90. rocznicę jego otwarcia

Czasopismo

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Nowotwory

Numer

Tom 7, Nr 3 (2022)

Typ artykułu

Inne materiały uzgodnione z Redakcją

Strony

166-181

Opublikowany online

2022-05-23

Wyświetlenia strony

1301

Wyświetlenia/pobrania artykułu

1462

Rekord bibliograficzny

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego Nowotwory 2022;7(3):166-181.

Słowa kluczowe

historia onkologii
Instytut Radowy w Warszawie
historia Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Autorzy

Janusz Meder
Aleksandra Towpik
Jan Walewski

Referencje (68)
  1. Łukaszczyk F. Dwadzieścia pierwszych lat. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 56.
  2. Szkic przemowy w zbiorach Bibliothèque nationale de France, NAF 18467, k. 153 (recto-verso); za: Korzeniowska D. Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Radium Lady. Kalendarium pierwszej podróży Marii Skłodowskiej-Curie do Stanów Zjednoczonych, 1921: 32. http://files.clickweb.home.pl/81/59/81596035-ed26-470a-9e68-94067687c620.pdf. (10.03.2022).
  3. Sobieszczak-Marciniak M. Maria Skłodowska-Curie i powstanie Instytutu Radowego w Warszawie. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 17–28.
  4. List Heleny Paderewskiej do Marii Skłodowskiej-Curie z 17 lipca 1919 roku. In: Kabzińska K, Piskurewicz J, Róziewicz J. ed. Korespondencja polska Marii Skłodowskiej-Curie (1881–1934). Instytut Historii Nauki PAN i Polskie Towarzystwo Chemiczne, Warszawa 1994: 136.
  5. Pietrzkiewicz D. Przyczynek do biografii Ludwika Wertensteina. Nauka. 2022(1): 103–143.
  6. Hurwic J. Nieznany list Marii Skłodowskiej-Curie. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki. 1984; 29(3–4): 557–558.
  7. Hurwic J. Pracownia Radiologiczna im. Mirosława Kernbauma przy Towarzystwie Naukowym Warszawskim. W 40. rocznicę śmierci Ludwika Wertensteina. Postępy Fizyki. 1986; 37(2): 151–168.
  8. Gwiazdowska B, Tołwiński J, Bulski W. Kamieniem węgielnym był rad. Nowotwory. 2000; 5(4): 410–416.
  9. Supady J. Organizacje i instytucje do walki z rakiem w Polsce w latach 1906–1939. Wydawnictwo Adi, Łodź 2003: 7.
  10. Wronkowski Z, Towpik E. Instytut Radowy i Instytut Onkologii w Warszawie. In: Towpik E, Towpik E. ed. Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie 1932–2002. Centrum Onkologii – Instytut, Warszawa 2002: 6–15.
  11. Jaworski J. Przyszły zakład do badań nad rakiem w Warszawie wobec współczesnego stanu wiedzy w tej kwestii. Gazeta Lekarska. 1912; 32(49): 1368–1373.
  12. Towpik E, Wysocki W. The Nowotwory journal over the last 95 years (1923–2018). Nowotwory. Journal of Oncology. 2018; 67(6): 321–335.
  13. Uchwały pierwszego wszechpolskiego Zjazdu w sprawie walki z rakiem. Warszawskie Czasopismo Lekarskie. 1925(1): 36.
  14. Kołodziejska H. Onkologia Polska na XXX-lecie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Nowotwory. 1974; 24(4): 3.
  15. Maria Skłodowska-Curie i historia odkrycia radu. Wydawnictwo Komitetu Daru Narodowego dla Marji Skłodowskiej-Curie 1925: 20.
  16. List Marii Skłodowskiej-Curie do Ignacego Paderewskiego z 27 listopada 1921 roku. In: Kabzińska K, Piskurewicz J, Róziewicz J. ed. Korespondencja polska Marii Skłodowskiej-Curie (1881–1934). Instytut Historii Nauki PAN i Polskie Towarzystwo Chemiczne, Warszawa 1994: 176.
  17. Gwiazdowska B, Bulski W, Sobieszczak-Marciniak M. Maria Skłodowska-Curie. Znane i mało znane fakty z życia Uczonej, ciąg dalszy. Postępy Techniki Jądrowej. 2015; 58(1): 24–30.
  18. Łukaszczyk F. Pamięci Dr Bronisławy Dłuskiej. Medycyna. 1939; 9: 361–362.
  19. Towpik E. Dłuska B. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 223–230.
  20. List Józefa Skłodowskiego do Marii Skłodowskiej-Curie, grudzień 1921. In: Kabzińska K, Piskurewicz J, Róziewicz J. ed. Korespondencja polska Marii Skłodowskiej-Curie (1881–1934). Instytut Historii Nauki PAN i Polskie Towarzystwo Chemiczne, Warszawa 1994: 176–178.
  21. „Dar narodowy” dla p. Skłodowskiej-Curie. Kurier Warszawski. 1923(355): 11.
  22. Stan budowy Instytutu Radowego dla walki z rakiem im. Marji Skłodowskiej-Curie w Warszawie, ul. Wawelska 3, jako Daru Narodowego od całej Polski dla wielkiej uczonej, Galewski i Dau Warszawa, październik 1929.
  23. Pospieszny T, Wajs E. 89 rocznica otwarcia Instytutu Radowego w Warszawie. Piękniejsza Strona Nauki. http://piekniejszastronanauki.pl/mojem-najgoretszem-zyczeniem/ (30.03.2022).
  24. Meder J, Towpik A. 95 lat od wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę Instytutu Radowego w Warszawie. Biuletyn PTO Nowotwory. 2021; 6: 154–156.
  25. Róziewicz J. List Marii Skłodowskiej-Curie do Czesława Białobrzeskiego z 19 grudnia 1929 roku. In: Kabzińska K, Piskurewicz J, Róziewicz J. ed. Korespondencja polska Marii Skłodowskiej-Curie (1881–1934). Instytut Historii Nauki PAN i Polskie Towarzystwo Chemiczne, Warszawa 1994: 353.
  26. Odezwa Komitetu Organizacyj Kobiecych zjednoczonych dla wykończenia Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie. Druk Olesiński i Merkel, Warszawa 1929.
  27. Tołwiński J. Historia radu w Polsce. Nowotwory. 1992; 42: 131–137.
  28. Towpik E. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012.
  29. Towpik E. Ustawa z dnia 1931 r. o odstąpieniu nieruchomości państwowej w Warszawie Towarzystwu Instytutu Radowego im. Marii Skłodowskiej-Curie, za: Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 54–55.
  30. Bulski W. Fizyka medyczna. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 125.
  31. List Cezarego Pawłowskiego do Marii Skłodowskiej-Curie z 9 lutego 1934 roku. In: Korespondencja polska Marii Skłodowskiej-Curie (1881–1934). Instytut Historii Nauki PAN i Polskie Towarzystwo Chemiczne, Warszawa 1994: 416–419.
  32. Siedlecki J. Historia badań podstawowych. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 137–150.
  33. Fijuth J. Powstawanie dyscyplin onkologicznych i jednostek w Instytucie Onkologii – Radioterapia. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 109–118.
  34. Tarłowska L, Towpik E. Okupacja i powstanie warszawskie. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 73–88.
  35. Kołodziejska-Wertheim H. Zniszczenia wojenne i odbudowa – sprawozdanie przedstawione 8 października 1945 r. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 89–94.
  36. Promieniowanie, reż. Irena Kamieńska, Wytwórnia Filmów Dokumentalnych Warszawa, 1982.
  37. Madejczykowa A. Wspomnienia z pracy w Instytucie Radowym. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 297–300.
  38. Chrzanowski A. Nieznane dzieje polskiego radu. Nowotwory. 1985; 35(3): 275–279.
  39. Tołwiński J. Historia radu w Polsce. Nowotwory. 1992; 42: 131–137.
  40. Walka z rakiem. Polska Kronika Filmowa 34/47.
  41. O życie człowieka, reż. Roman Banach, Wytwórnia Filmów Oświatowych Łódź, 1955.
  42. Kołodziejska-Wertheim H. Zniszczenia wojenne i odbudowa – sprawozdanie przedstawione 8 października 1945 r. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 89–94.
  43. Kołodziejska-Wertheim H. Pracowałam w Instytucie Onkologii. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 301–307.
  44. Koszarowski T. Udział Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w rozwoju społecznej walki z chorobami nowotworowymi w Polsce w Latach 1945-1982. Nowotwory. 1983; 33(1): 7–12.
  45. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 marca 1951 r. w sprawie utworzenia Instytutu Onkologicznego im. Marii Curie-Skłodowskiej. Dz.U. 1951 nr 19 poz. 153.
  46. Wojciechowska U. Historia rejestracji nowotworów złośliwych. In: Wojciechowska U, Didkowska J, Zatoński W. ed. Rejestracja nowotworów złośliwych. Zasady i metody. Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, Warszawa 2007: 24.
  47. Okólnik Ministerstwa Zdrowia Nr 2/51 w sprawie zgłaszania przypadków nowotworów złośliwych (Dz. U. Min. Zdr. z 1951 r. Nr 2, poz. 8).
  48. Wronkowski Z. Osiemdziesiąt lat badań w zakresie epidemiologii nowotworów, organizacji walki z rakiem, profilaktyki i oświaty zdrowotnej w Warszawie. Nowotwory Journal of Oncology. 2012; 62: 473–476.
  49. Kułakowski A. Historia Oddziału i Kliniki Chirurgii Onkologicznej w latach 1948-94. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 151–163.
  50. Tarłowska L. Rozwój i działalność Kliniki Onkologii Ginekologicznej. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012: 180–189.
  51. Koszarowski T. Dać świadectwo prawdzie. Historia tworzenia i budowy Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Społeczny Komitet Budowy Centrum Onkologii, Warszawa 1998.
  52. Rubach M, Siedlecki P. Początki chemioterapii w Polsce: w 40. rocznicę powstania pierwszej w kraju Kliniki Chemioterapii w Instytucie Onkologii w Warszawie. Nowotwory. Journal of Oncology. 2015; 64(6): 544–550.
  53. Rubach M, Siedlecki P. Chemioterapia. In: Towpik E. ed. Materiały do historii Instytutu Radowego i Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Polskie Towarzystwo Onkologiczne, Warszawa 2012, s, Warszawa 2012: 217–222.
  54. Centrum Onkologii Polska Kronika Filmowa 5/79 wyd. A. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-79-05a.
  55. Budowlana zapaść. Polska Kronika Filmowa 87/21. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-87-21.
  56. Centrum Onkologii, Polska Kronika Filmowa 24/80 wyd. B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-80-24b.
  57. Polska Kronika Filmowa 80/03 wyd. B. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-80-03b.
  58. Centrum Onkologii, Polska Kronika Filmowa 83/44. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-83-44.
  59. Polska Kronika Filmowa 85/01. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-85-01.
  60. Poślizg. Polska Kronika Filmowa 86/37. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-86-37.
  61. Na wstecznym biegu. Polska Kronika Filmowa 89/37. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-89-37.
  62. Z Instytutu do Centrum, Polska Kronika Filmowa 93/12. https://35mm.online/vod/kroniki/polska-kronika-filmowa-93-12.
  63. Meder J. Rak głównym zabójcą ludzi w XXI wieku: Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych. In: Potrykowska A, Strzelecki Z, Szymborski J, Witkowski J. ed. Zachorowalność i umieralność na nowotwory a sytuacja demograficzna Polski. Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2014: 50–85.
  64. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 października w sprawie reorganizacji Centrum Onkologii – Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie oraz nadania Instytutowi statusu państwowego instytutu badawczego, 2019 r. Dz.U. poz. 2153.
  65. Ustawa z dnia 26 kwietnia 2019 r. o Narodowej Strategii Onkologicznej Dz.U. 2019 r. poz. 969.
  66. Uchwała nr 10 Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia programu wieloletniego pn. Narodowa Strategia Onkologiczna na lata 2020-2030 M.P. 2020 r. poz. 189.
  67. Uchwała nr 11 Rady Ministrów z dnia 4 lutego 2020 r. uchylająca uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego na lata 2016-2024 pod nazwą „Narodowy Program Zwalczania Chorób Nowotworowych” M.P. 2020 poz. 190.
  68. Koszarowski T. Na początku by dar. In: Towpik E. ed. Instytut Radowy i Instytut Onkologii w Warszawie, w: Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie 1932–2002. Centrum Onkologii – Instytut, Warszawa 2002: 5.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp. z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk
tel.:+48 58 320 94 94, e-mail: viamedica@viamedica.pl