Basic HTML Version
44
Acta Angiol, 2012, Vol. 18, No. 1
www.angiologia.pl
przeciwzakrzepowymi powinien być każdorazowo
wypadkową oceny prawdopodobieństwa wystąpienia
powikłań zakrzepowych w odniesieniu do ryzyka
powikłań krwotocznych — postępowanie to wyma-
ga indywidualnego podejścia w każdym przypadku
klinicznym.
d. Stosowanie doustnych InhFXa lub InhFIIa
i zaistnienie konieczności wykonania
planowanego zabiegu chirurgicznego
InhFXa lub InhFIIa nie są zarejestrowane jako leki,
które mogą być stosowane w pierwotnej profilaktyce
przeciwzakrzepowej w chirurgii (wyjątek stanowi
jedynie planowa wymiana stawu biodrowego lub
kolanowego).
Wprzypadku konieczności wykonania planowego
zabiegu chirurgicznego u chorego stosującego dawki
profilaktyczne należy przerwać stosowanie InhFXa
i wykonać zabieg po co najmniej 24 godzinach upły-
wających od ostatniej dawki InhFXa. U chorych stosu-
jących dawki lecznicze InhFXa odstęp od odstawienia
leku do zabiegu chirurgicznego powinien ulec wydłu-
żeniu do co najmniej 30 godzin od ostatniej dawki
leku. W przypadku zabiegów związanych z wysokim
ryzykiem krwawienia (np. zabiegi neurochirurgiczne),
wobec braku doniesień z piśmiennictwa odnoszą-
cych się do ryzyka powikłań krwotocznych, autorzy
Zaleceń sugerują wydłużenie okresu od ostatniej
dawki leku.
W przypadku zwiększonego ryzyka rozwoju
powikłań zakrzepowo-zatorowych związanych ze
współistniejącymi czynnikami ryzyka oraz planowa-
nym zabiegiem, u chorych chirurgicznych w okresie
okołooperacyjnym należy rozważyć stosowanie pro-
filaktyki przeciwzakrzepowej opartej na preparatach
HDCz (zalecenie klasy C). W przypadku wcześniej-
szego stosowania profilaktycznych dawek doustnych
InhFXa, profilaktyczne dawki HDcz należy zasto-
sować po 24 godzinach od ostatniej dawki InhFXa
(zalecenie klasy C).
W sytuacji konieczności stosowania dawek lecz-
niczych InhFXa w okresie okołooperacyjnym, przed
planowanym planowym zabiegiem chirurgicznym na-
leży najpierw przejść na terapeutyczne dawki HDCz
(zalecenie klasy C), a dalsze postępowanie po za-
stosowaniu HDCz powinno być zgodne z zasadami
okołooperacyjnej terapii pomostowej (
bridging therapy
)
opisanymi w Konsensusie Polskim [2].
Wprzypadku dabigatranu zaleca się dostosowanie
czasu przerwania stosowania tego leku przed plano-
wym zabiegiem chirurgicznym do klirensu kreatyniny
— i tak, jeśli klirens jest
≥
80 ml/min, dawkowanie
profilaktycznych dawek dabigatranu należy przerwać
co najmniej 24 godziny przed planowanym zabie-
giem; jeżeli klirens kreatyniny mieści się w przedzia-
le
≥
50 i < 80, dawkowanie dabigatranu należy prze-
rwać 1–2 dni przed czasem planowanej operacji; jeśli
natomiast klirens mieści się w przedziale
≥
30 i < 50,
to 2–3 dni przed zabiegiem nie należy podawać dabi-
gatranu (patrz charakterystyka produktu leczniczego:
www.thrombosis.pl). W przypadku wskazań do sto-
sowania profilaktyki okołooperacyjnej wskazane jest
zastosowanie preparatówHDCz w dawkach profilak-
tycznych (po wcześniejszym odstawieniu dabigatranu
u chorych chirurgicznych wg zasad powyżej).
W przypadku stosowania dabigatranu w daw-
kach leczniczych, zabieg chirurgiczny związany
z niskim ryzykiem krwawienia może być wykona-
ny po 40–54 godzinach upływających od ostatniej
dawki dabigatranu (czas od ostatniej dawki leku
do chwili zabiegu określa się na podstawie analizy
dawki i klirensu kreatyniny). Producent dabiga-
tranu zaleca dostosowanie czasu przerwania sto-
sowania dabigatranu przed planowym zabiegiem
chirurgicznym od klirensu kreatyniny — i tak, jeśli
klirens jest
≥
80 ml/min, dawkowanie dabigatranu
należy przerwać 2 dni przed planowanym zabie-
giem; jeżeli klirens kreatyniny mieści się w prze-
dziale
≥
50 i < 80, dawkowanie dabigatranu należy
przerwać 2–3 dni przed czasem planowanej ope-
racji; jeśli natomiast klirens mieści się w przedzia-
le
≥
30 i < 50, to 4 dni przed zabiegiem nie należy
podawać dabigatranu (patrz charakterystyka pro-
duktu leczniczego: www.thrombosis.pl). W przy-
padku zabiegów związanych ze zwiększonym ry-
zykiem powikłań krwotocznych czas ten, zdaniem
ekspertów, powinien zostać wydłużony, a w jego
ocenie powinno się uwzględnić klirens kreatyniny.
W przypadku stosowania dabigatranu w dawkach
leczniczych, mając w perspektywie planowy zabieg
operacyjny w przypadku wysokiego ryzyka powikłań
zakrzepowo-zatorowych, wskazane jest w pierw-
szym etapie przejście na HDCz w dawkach leczni-
czych w okresie poprzedzającym planową operację,
a sam zabieg należy wykonać zgodnie zasadami „
brid-
ging therapy
” opisanymi w Konsensusie Polskim [2].