„Stare” i „nowe” neuropeptydy jako modulatory czynności osi stresu (podwzgórze–przysadka–nadnercza)

Streszczenie

Permanetne utrzymywanie się stresu lub częste epizody narażenia na bodźce stresowe prowadzą do nadreaktywności układów neurohormonalnych. Wysoki poziom stresu skutkuje próbą przywrócenia homeostazy poprzez zmiany adaptacyjne w układach neurohormonalnych, neurotransmisji i neuromodulacji.
Głównym układem neurohormonalnym stresu jest oś HPA, której funkcję moduluje działanie neurotransmitterów, ale również neuromodulatorów peptydowych (neuropeptydów) — dawno poznanych, takich jak arginino-wazopresyna (AVP), oksytocyna (OXT) oraz poznanych relatywnie niedawno, takich jak oreksyny (OX), nesfatyna-1, feniksyna (PNX), speksyna (SPX), neuropeptyd S (NPS), relaksyna-3 (RLN-3). Okazuje się, że rola neuropeptydów w tej regulacji jest znacząca i może się stać w przyszłości celem terapeutycznym, z punktu widzenia neuropsychofarmakologii.
Analiza prac ukazujących się w ostatnich latach wyraźnie potwierdza, że substancje, określane obecnie jako neuropeptydy uczestniczą w regulacji osi stresu (HPA). Są zaangażowane nie tylko w prostą modulację osi neurohormonalnej, ale również wiele z nich wykazuje potencjały anksjogenny bądź anksjolityczny. Obecnie poszukuje się nowych „targetów” w neuropsychofarmakologii zaburzeń afektywnych, a coraz szersza wiedza na temat neuropeptydów powinna naprowadzić fokus nowych badań na modulację transmisji neuropeptydowej w celu unowocześnienia, ulepszenia terapii chorób afektywnych. Neuropeptydy mogą w przyszłości stać się głównym celem leków tymoleptycznych i anksjolitycznych, jednak wiedza na temat regulacji osi stresu musi być stale pogłębiana o mechanizmy modulacji neuropeptydowej (neuropeptydów już dawno poznanych), ale także o nowe białka OUN (takie jak te przytaczane w treści artykułu).