Wstęp. Osmoterapia przy użyciu mannitolu jest najczęściej stosowaną metodą farmakologicznego leczenia zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego. Przedmiotem dyskusji jest wielkość dawki, częstość podawania oraz czas terapii mannitolem. Pacjenci z udarem mózgu, ze względu na wiek i schorzenia współistniejące, są szczególnie narażeni na wystąpienie powikłań leczenia. Celem pracy była ocena wpływu mannitolu na przepływ krwi w tętnicach środkowych mózgu u pacjentów z udarem mózgu, w zależności od częstości podawania leku.
Materiał i metody. Badaniem objęto 30 pacjentów z zespołem wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, w przebiegu nadnamiotowego udaru mózgu, leczonych 20-procentowym mannitolem i.v. Pacjentów podzielono na 2 grupy w zależności od częstości wlewów mannitolu: grupę otrzymującą lek co 6 godzin (16 chorych) i grupę, w której podawano go co 8 godzin (14 chorych). Przed i 60 minut po rozpoczęciu wlewu mannitolu przeprowadzano badanie neurologiczne z oceną w Skali Glasgow (GCS, Glasgow Coma Scale). Po zakończeniu badania klinicznego, bezpośrednio przed, a także 30 i 60 minut po rozpoczęciu wlewu mannitolu wykonywano przezczaszkową ultrasonografię doplerowską (TCD, transcranial Doppler) z pomiarem średniej prędkości przepływu (BFV, blood flow velocity) i wskaźnika pulsacyjności (PI, pulsatility index) w tętnicach środkowych mózgu (MCA, media cerebral arteries).
Wyniki. W grupie pacjentów otrzymujących mannitol co 6 godzin przed każdym wlewem BFV w MCA po stronie zdrowej była istotnie statystycznie wyższa, a PI niższy niż w grupie chorych, którym podawano ten lek co 8 godzin (p < 0,0001). W 30. minucie po rozpoczęciu wlewu w obu grupach obserwowano istotny wzrost BFV w tętnicach oraz obniżenie PI w obu MCA (p < 0,0001). Był on większy w grupie chorych częściej otrzymujących wlew mannitolu. W obu badanych grupach 60 minut po rozpoczęciu wlewu obserwowano istotny statystycznie wzrost punktacji w skali GCS, większy w grupie częściej otrzymującej mannitol.
Wnioski. Częstsze podawanie mannitolu skuteczniej wpływa na wzrost BFV i spadek PI, a zatem bardziej obniża ciśnienie wewnątrzczaszkowe u chorych z zespołem wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego w przebiegu udaru mózgu.