Tom 18, Nr 3 (2021)
Praca badawcza (oryginalna)
Opublikowany online: 2021-03-03
Wyświetlenia strony
1731
Wyświetlenia/pobrania artykułu
692
Negatywne i pozytywne skutki wtórnej ekspozycji na traumę wśród personelu medycznego — rola wsparcia społecznego
1
Psychiatria 2021;18(3):196-205.
Streszczenie
Wstęp: Wśród czynników determinujących występowanie negatywnych i pozytywnych skutków wtórnej ekspozycji na
traumę u profesjonalistów pracujących z osobami po doświadczeniach traumatycznych uwzględnia się wsparcie społeczne.
Celem podjętych badań było ustalenie roli wsparcia społecznego pochodzącego z różnych źródeł w występowaniu
objawów wtórnego stresu i wzrostu po traumie w grupie personelu medycznego narażonego na wtórną traumę.
Materiał i metody: Do analizy włączono wyniki uzyskane od 185 przedstawicieli personelu medycznego:
ratowników medycznych (64,9%) i zespół pielęgniarski (35,1%), którzy bezpośrednio pracowali z osobami
poszkodowanymi lub cierpiącymi. Większość badanych stanowiły kobiety (56,8%).Wiek badanych mieścił się
w zakresie 20–65 lat (M = 42,41, SD = 8,92). W badaniach wykorzystano ankietę opracowaną na użytek badania
oraz trzy standardowe narzędzia pomiaru, tj. Inwentarz Wtórnego Stresu Traumatycznego, Inwentarz
Wtórnego Wzrostu Potraumatycznego oraz Skalę Wsparcia Społecznego — na jakie wsparcie możesz liczyć.
Wyniki: Uzyskane wyniki badań wskazały na wysokie nasilenie wtórnego stresu i umiarkowane nasilenie wtórnego
wzrostu po traumie w badanej grupie personelu medycznego. Wsparcie społeczne wiąże się przede wszystkim z wtórnym
wzrostem po traumie. Rolę ochronną dla wtórnego stresu pełni wsparcie pochodzące od rodziny. Z kolei czynnikiem
sprzyjającym występowaniu wtórnego wzrostu jest przede wszystkim wsparcie pochodzące od współpracowników.
Wnioski: Rozwijanie umiejętności spostrzegania i korzystania ze wsparcia społecznego może przyczynić się do
redukowania negatywnych i występowania pozytywnych konsekwencji wtórnej ekspozycji na traumę.
Słowa kluczowe: ekspozycja na wtórną traumęwtórny streswtórny wzrostwsparcie społecznepersonel medyczny
Referencje
- Figley CR. Compassion fatigue as secondary traumatic stress disorder: An overview. In: Figley CR. ed. Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized. Brunner/Mazel Publishers, New York 1995.
- APA – American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Washington, DC 2013.
- Dutton MA, Rubinstein FL. Working with people with PTSD: Research implications. In: Figley CR, Rubinstein FL. ed. Compassion fatigue: Coping with secondary traumatic stress disorder in those who treat the traumatized. Brunner/Mazel Publishers, New York 1995: 82–100.
- Molnar B, Sprang G, Killian K, et al. Advancing science and practice for vicarious traumatization/secondary traumatic stress: A research agenda. Traumatology. 2017; 23(2): 129–142.
- Ogińska-Bulik N, Juczyński Z. Kiedy trauma innych staje się własną. Negatywne i pozytywne konsekwencje pomagania osobom po doświadczeniach traumatycznych. PWN, Warszawa 2020.
- Arnold D, Calhoun L, Tedeschi R, et al. Vicarious posttraumatic growth in psychotherapy. J Humanis Psychol. 2016; 45(2): 239–263.
- Abel L, Walker C, Samios C, et al. Vicarious posttraumatic growth: Predictors of growth and relationships with adjustment. Traumatology: An International Journal. 2014; 20(1): 9–18.
- Brockhouse R, Msetfi RM, Cohen K, et al. Vicarious exposure to trauma and growth in therapists: the moderating effects of sense of coherence, organizational support, and empathy. J Trauma Stress. 2011; 24(6): 735–742.
- Calhoun LG, Tedeschi RG. Posttraumatic growth in clinical practice. Routledge, New York 2013.
- Manning-Jones S, Terte Ide, Stephens C. The Relationship Between Vicarious Posttraumatic Growth and Secondary Traumatic Stress Among Health Professionals. Journal of Loss and Trauma. 2017; 22(3): 256–270.
- Barrington A, Shakespeare-Finch J. Working with refugee survivors of torture and trauma: An opportunity for vicarious post-traumatic growth. Counselling Psychology Quarterly. 2013; 26(1): 89–105.
- Calhoun LG, Cann A, Tedeschi RG. The posttraumatic growth model: Sociocultural considerations. In: Weiss T, Berger R. ed. Posttraumatic growth and culturally competent practice: Lessons learned from around the globe. John Wiley & Sons, New Jersey 2010: 1–14.
- Tedeschi R, Calhoun L. TARGET ARTICLE: "Posttraumatic Growth: Conceptual Foundations and Empirical Evidence". Psychological Inquiry. 2004; 15(1): 1–18.
- Beck CT. Secondary traumatic stress in nurses: a systematic review. Arch Psychiatr Nurs. 2011; 25(1): 1–10.
- Roden-Foreman JW, Bennett MM, Rainey EE, et al. Secondary traumatic stress in emergency medicine clinicians. Cogn Behav Ther. 2017; 46(1): 1–11.
- Morrison LE, Joy JP. Secondary traumatic stress in the emergency department. J Adv Nurs. 2016; 72(11): 2894–2906.
- Duffy E, Avalos G, Dowling M. Secondary traumatic stress among emergency nurses: a cross-sectional study. Int Emerg Nurs. 2015; 23(2): 53–58.
- Ortega-Campos E, Vargas-Román K, Velando-Soriano A, et al. Compassion fatigue, compassion satisfaction, and burnout in oncology nurses: a systematic review and meta-analysis. Sustainability. 2019; 12(1): 72.
- Ogińska-Bulik N. Secondary traumatic stress and vicarious posttraumatic growth in nurses working in palliative care – the role of psychological resilience. Postępy Psychiatrii i Neurologii. 2018; 27(3): 196–210.
- Beck CT, Eaton CM, Gable RK. Vicarious posttraumatic growth in labor and delivery nurses. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2016; 45(6): 801–812.
- Lev-Wiesel R, Goldblatt H, Eisikovits Z, et al. Growth in the Shadow of War: The Case of Social Workers and Nurses Working in a Shared War Reality. British Journal of Social Work. 2008; 39(6): 1154–1174.
- Zerach G, Shalev TBI. The relations between violence exposure, posttraumatic stress symptoms, secondary traumatization, vicarious post traumatic growth and illness attribution among psychiatric nurses. Arch Psychiatr Nurs. 2015; 29(3): 135–142.
- Taubman-Ben-Ari O, Weintroub A. Meaning in life and personal growth among pediatric physicians and nurses. Death Stud. 2008; 32(7): 621–645.
- Sęk H, Cieślak R. Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. In: Sęk H, Cieślak R. ed. Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. PWN, Warszawa 2004: 11–28.
- Pearlman L, Ian PM. Vicarious traumatization: An empirical study of the effects of trauma work on trauma therapists. Professional Psychology: Research and Practice. 1995; 26(6): 558–565.
- Argentero P, Setti I. Engagement and vicarious traumatization in rescue workers. Int Arch Occup Environ Health. 2011; 84(1): 67–75.
- Ogińska-Bulik N, Gurowiec PJ, Michalska P, et al. Prevalence and predictors of secondary traumatic stress symptoms in health care professionals working with trauma victims: A cross-sectional study. PLoS One. 2021; 16(2): e0247596.
- Kang X, Fang Y, Li S, et al. The benefits of indirect exposure to trauma: the relationships among vicarious posttraumatic growth, social support, and resilience in ambulance personnel in China. Psychiatry Investig. 2018; 15(5): 452–459.
- Ogińska-Bulik N, Gurowiec P, Michalska P, et al. Prevalence and determinants of secondary posttraumatic growth following trauma work among medical personnel: a cross-sectional study. Eur J Psychotraumatol. 2021(in press).
- Weathers F, Litz B, Keane T, Palmieri P, Marx B., Schnurr P. The PTSD Checklist for DSM–5 (PCL-5). The National Center for PTSD. www.ptsd.va.gov, 2013.
- Ogińska-Bulik N, Juczyński Z, Lis-Turlejska M, et al. Polska adaptacja PTSD Checklist for DSM-5 – PCL-5. Doniesienie wstępne. PsycEXTRA Dataset. 2018; 61(2): 281–285.
- Cieślak R, Widerszal-Bazyl M. Psychospołeczne warunki pracy Podręcznik do kwestionariusza CIOP. CIOP, Warszawa 2000.
- Michalopoulos L, Aparicio E. Vicarious Trauma in Social Workers: The Role of Trauma History, Social Support, and Years of Experience. Journal of Aggression, Maltreatment & Trauma. 2012; 21(6): 646–664.
- Finklestein M, Stein E, Greene T, et al. Posttraumatic Stress Disorder and Vicarious Trauma in Mental Health Professionals. Health & Social Work. 2015; 40(2): e25–e31.
- Rzeszutek M, Partyka M, Gołąb A. Temperament traits, social support, and secondary traumatic stress disorder symptoms in a sample of trauma therapists. Prof Psycho Res Pract. 2015; 46(4): 213–220.
