Multimedialna platforma wiedzy medycznej Internetowa Księgarnia Medyczna Kalendarium Konferencji
Polski Przegląd Neurologiczny
MENU
Na skróty Zdeponuj artykuł Wytyczne dla autorów Ahead of print Recenzenci 2022

Tom 17, Nr 4 (2021)
Wytyczne / stanowisko ekspertów
Dodaj do koszyka: 15,00 PLN
Pobierz cytowanie

Diagnostyka stwardnienia rozsianego. Rekomendacje Sekcji Stwardnienia Rozsianego i Neuroimmunologii Polskiego Towarzystwa Neurologicznego

Monika Adamczyk-Sowa1, Alicja Kalinowska2, Małgorzata Siger3, Alina Kułakowska4, Konrad Rejdak5, Andrzej Potemkowski6, Jacek Losy7, Dagmara Mirowska-Guzel8, Beata Zakrzewska-Pniewska9, Adam Stępień10, Waldemar Brola11, Andrzej Głąbiński12, Iwona Sarzyńska-Długosz13, Jacek Zaborski14, Halina Bartosik-Psujek15
DOI: 10.5603/PPN.2021.0028
·
Pol. Przegl. Neurol 2021;17(4):149-164.
Afiliacje
  1. Katedra i Klinika Neurologii, Wydział Nauk Medycznych w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
  2. Zakład Neurochemii i Neuropatologii, Katedra Neurologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Polska
  3. Katedra i Klinika Neurologii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Polska
  4. Klinika Neurologii, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku, Polska
  5. Katedra i Klinika Neurologii, Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Polska
  6. Katedra Psychologii Klinicznej i Psychoprofilaktyki, Instytut Psychologii, Uniwersytet Szczeciński w Szczecinie, Polska
  7. Zakład Neuroimmunologii Klinicznej, Katedra Neurologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Polska
  8. Katedra i Zakład Farmakologii Doświadczalnej i Klinicznej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Polska
  9. Katedra i Klinika Neurologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Polska
  10. Klinika Neurologii, Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie, Polska
  11. Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska
  12. Klinika Neurologii i Udarów Mózgu, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Polska
  13. Oddział Rehabilitacji Neurologicznej, II Klinika Neurologii, Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie, Polska
  14. Międzyleski Szpital Specjalistyczny w Warszawie, Polska
  15. Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski, Polska

dostęp płatny

Tom 17, Nr 4 (2021)
Algorytmy diagnostyczne; procedury i standardy

Streszczenie

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest chorobą demielinizacyjną o niejasnej etiologii, rozwijającą się głównie u osób dorosłych w wieku 20–40 lat. Istota choroby to wieloogniskowe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (OUN), które powoduje zróżnicowane objawy neurologiczne. Zgodnie z aktualnymi kryteriami McDonalda w modyfikacji z 2017 roku podstawę rozpoznania SM stanowi potwierdzenie wystąpienia wieloogniskowego i wieloczasowego deficytu neurologicznego, zazwyczaj popar te badaniami rezonansu magnetycznego i/lub płynu mózgowo-rdzeniowego. W celu potwierdzenia pewnego rozpoznania należy wykluczyć inne choroby OUN, które mogą naśladować SM. W przypadku jakichkolwiek cech nietypowych, sugerujących możliwość rozpoznania innego niż SM, należy poszerzyć diagnostykę. Spektrum schorzeń naśladujących SM jest szerokie i różni się w przypadku postaci rzutowo-remisyjnej oraz pierwotnie postępującej.

W publikacji przedstawiono aktualne kryteria rozpoznania SM, z uwzględnieniem roli badań dodatkowych i schorzeń, które należy brać pod uwagę w diagnostyce różnicowej poszczególnych postaci SM, wraz z podstawowymi badaniami diagnostycznymi umożliwiającymi ich wykluczenie. Ponadto przedstawiono rekomendacje dotyczące komunikacji z pacjentem w okresie prowadzenia diagnostyki SM.

Streszczenie

Stwardnienie rozsiane (SM, sclerosis multiplex) jest chorobą demielinizacyjną o niejasnej etiologii, rozwijającą się głównie u osób dorosłych w wieku 20–40 lat. Istota choroby to wieloogniskowe uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (OUN), które powoduje zróżnicowane objawy neurologiczne. Zgodnie z aktualnymi kryteriami McDonalda w modyfikacji z 2017 roku podstawę rozpoznania SM stanowi potwierdzenie wystąpienia wieloogniskowego i wieloczasowego deficytu neurologicznego, zazwyczaj popar te badaniami rezonansu magnetycznego i/lub płynu mózgowo-rdzeniowego. W celu potwierdzenia pewnego rozpoznania należy wykluczyć inne choroby OUN, które mogą naśladować SM. W przypadku jakichkolwiek cech nietypowych, sugerujących możliwość rozpoznania innego niż SM, należy poszerzyć diagnostykę. Spektrum schorzeń naśladujących SM jest szerokie i różni się w przypadku postaci rzutowo-remisyjnej oraz pierwotnie postępującej.

W publikacji przedstawiono aktualne kryteria rozpoznania SM, z uwzględnieniem roli badań dodatkowych i schorzeń, które należy brać pod uwagę w diagnostyce różnicowej poszczególnych postaci SM, wraz z podstawowymi badaniami diagnostycznymi umożliwiającymi ich wykluczenie. Ponadto przedstawiono rekomendacje dotyczące komunikacji z pacjentem w okresie prowadzenia diagnostyki SM.

Pełny tekst:

Dodaj do koszyka: 15,00 PLN
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

stwardnienie rozsiane, kryteria diagnostyczne, rozpoznanie stwardnienia rozsianego, diagnostyka różnicowa stwardnienia rozsianego, kryteria McDonalda, rekomendacje diagnostyczne stwardnienia rozsianego

Informacje o artykule
Tytuł

Diagnostyka stwardnienia rozsianego. Rekomendacje Sekcji Stwardnienia Rozsianego i Neuroimmunologii Polskiego Towarzystwa Neurologicznego

Czasopismo

Polski Przegląd Neurologiczny

Numer

Tom 17, Nr 4 (2021)

Typ artykułu

Wytyczne / stanowisko ekspertów

Strony

149-164

Wyświetlenia strony

5889

Wyświetlenia/pobrania artykułu

816

DOI

10.5603/PPN.2021.0028

Rekord bibliograficzny

Pol. Przegl. Neurol 2021;17(4):149-164.

Słowa kluczowe

stwardnienie rozsiane
kryteria diagnostyczne
rozpoznanie stwardnienia rozsianego
diagnostyka różnicowa stwardnienia rozsianego
kryteria McDonalda
rekomendacje diagnostyczne stwardnienia rozsianego

Autorzy

Monika Adamczyk-Sowa
Alicja Kalinowska
Małgorzata Siger
Alina Kułakowska
Konrad Rejdak
Andrzej Potemkowski
Jacek Losy
Dagmara Mirowska-Guzel
Beata Zakrzewska-Pniewska
Adam Stępień
Waldemar Brola
Andrzej Głąbiński
Iwona Sarzyńska-Długosz
Jacek Zaborski
Halina Bartosik-Psujek

Referencje (32)
  1. Thompson AJ, Banwell BL, Barkhof F, et al. Diagnosis of multiple sclerosis: 2017 revisions of the McDonald criteria. Lancet Neurol. 2018; 17(2): 162–173.
    CrossRefPubMed
  2. Lorscheider J, Buzzard K, Jokubaitis V, et al. MSBase Study Group. Defining secondary progressive multiple sclerosis. Brain. 2016; 139(Pt 9): 2395–2405.
    CrossRefPubMed
  3. Okuda DT, Mowry EM, Beheshtian A, et al. Incidental MRI anomalies suggestive of multiple sclerosis: the radiologically isolated syndrome. Neurology. 2009; 72(9): 800–805.
    CrossRefPubMed
  4. De Stefano N, Giorgio A, Tintoré M, et al. MAGNIMS study group. Radiologically isolated syndrome or subclinical multiple sclerosis: MAGNIMS consensus recommendations. Mult Scler. 2018; 24(2): 214–221.
    CrossRefPubMed
  5. Lublin FD, Reingold SC, Cohen JA, et al. Defining the clinical course of multiple sclerosis: the 2013 revisions. Neurology. 2014; 83(3): 278–286.
    CrossRefPubMed
  6. Lublin FD, Coetzee T, Cohen JA, et al. International Advisory Committee on Clinical Trials in MS. The 2013 clinical course descriptors for multiple sclerosis: a clarification. Neurology. 2020; 94(24): 1088–1092.
    CrossRefPubMed
  7. Freedman MS, Rush CA, Rush CA, et al. Aggressive multiple sclerosis: proposed definition and treatment algorithm. Nat Rev Neurol. 2015; 11(7): 379–389.
    CrossRefPubMed
  8. Díaz C, Zarco LA, Rivera DM. Highly active multiple sclerosis: an update. Mult Scler Relat Disord. 2019; 30: 215–224.
    CrossRefPubMed
  9. Sąsiadek M, Hartel M, Siger M, et al. Recommendations of the Polish Medical Society of Radiology and the Polish Society of Neurology for a protocol concerning routinely used magnetic resonance imaging in patients with multiple sclerosis. Neurol Neurochir Pol. 2020; 54(5): 410–415.
    CrossRefPubMed
  10. Wattjes MP, Ciccarelli O, Reich DS, et al. Magnetic Resonance Imaging in Multiple Sclerosis study group, Consortium of Multiple Sclerosis Centres, North American Imaging in Multiple Sclerosis Cooperative MRI guidelines working group. 2021 MAGNIMS-CMSC-NAIMS consensus recommendations on the use of MRI in patients with multiple sclerosis. Lancet Neurol. 2021; 20(8 ): 653–670.
    CrossRefPubMed
  11. Stangel M, Fredrikson S, Meinl E, et al. The utility of cerebrospinal fluid analysis in patients with multiple sclerosis. Nat Rev Neurol. 2013; 9(5): 267–276.
    CrossRefPubMed
  12. Freedman MS, Thompson EJ, Deisenhammer F, et al. Recommended standard of cerebrospinal fluid analysis in the diagnosis of multiple sclerosis: a consensus statement. Arch Neurol. 2005; 62(6): 865–870.
    CrossRefPubMed
  13. Zipoli V, Hakiki B, Portaccio E, et al. The contribution of cerebrospinal fluid oligoclonal bands to the early diagnosis of multiple sclerosis. Mult Scler. 2009; 15(4): 472–478.
    CrossRefPubMed
  14. Leocani L, Guerrieri S, Comi G. Visual evoked potentials as a biomarker in multiple sclerosis and associated optic neuritis . J Neuroophthalmol. 2018; 38(3): 350–357.
    CrossRefPubMed
  15. Hardmeier M, Leocani L, Fuhr P. A new role for evoked potentials in MS? Repurposing evoked potentials as biomarkers for clinical trials in MS. Mult Scler. 2017; 23(10): 1309–1319.
    CrossRefPubMed
  16. Okuda DT, Siva A, Kantarci O, et al. Radiologically Isolated Syndrome Consortium (RISC), Club Francophone de la Sclérose en Plaques (CFSEP). Radiologically isolated syndrome: 5-year risk for an initial clinical event. PLoS One. 2014; 9(3): e90509.
    CrossRefPubMed
  17. Okuda DT, Mowry EM, Cree BAC, et al. Asymptomatic spinal cord lesions predict disease progression in radiologically isolated syndrome. Neurology. 2011; 76(8): 686–692.
    CrossRefPubMed
  18. Hosseiny M, Newsome SD, Yousem DM. Radiologically isolated syndrome: a review for neuroradiologists. AJNR Am J Neuroradiol. 2020; 41(9): 1542–1549.
    CrossRefPubMed
  19. Lebrun C, Bensa C, Debouverie M, et al. Club Francophone de la Sclérose en Plaques. Association between clinical conversion to multiple sclerosis in radiologically isolated syndrome and magnetic resonance imaging, cerebrospinal fluid, and visual evoked potential: follow-up of 70 patients. Arch Neurol. 2009; 66(7): 841–846.
    CrossRefPubMed
  20. Kantarci OH, Lebrun C, Siva A, et al. Primary progressive multiple sclerosis evolving from radiologically isolated syndrome. Ann Neurol. 2016; 79(2): 288–294.
    CrossRefPubMed
  21. Lebrun C, Bensa C, Debouverie M, et al. Club Francophone de la Sclérose en Plaques. Association between clinical conversion to multiple sclerosis in radiologically isolated syndrome and magnetic resonance imaging, cerebrospinal fluid, and visual evoked potential: follow-up of 70 patients. Arch Neurol. 2009; 66(7): 841–846.
    CrossRefPubMed
  22. Rossi S, Motta C, Studer V, et al. Subclinical central inflammation is risk for RIS and CIS conversion to MS. Mult Scler. 2015; 21(11): 1443–1452.
    CrossRefPubMed
  23. Matute-Blanch C, Villar LM, Álvarez-Cermeño JC, et al. Neurofilament light chain and oligoclonal bands are prognostic biomarkers in radiologically isolated syndrome. Brain. 2018; 141(4): 1085–1093.
    CrossRefPubMed
  24. Solomon AJ, Naismith RT, Cross AH. Misdiagnosis of multiple sclerosis: Impact of the 2017 McDonald criteria on clinical practice. Neurology. 2019; 92(1): 26–33.
    CrossRefPubMed
  25. Aliaga ES, Barkhof F. MRI mimics of multiple sclerosis. Handb Clin Neurol. 2014; 122: 291–316.
    CrossRefPubMed
  26. Chen JJ, Carletti F, Young F, et al. MRI differentia diagnosis of suspected multiple sclerosis. Clin Radiol. 2016; 71(9): 815–827.
    CrossRefPubMed
  27. Potemkowski A, Tyburski E, Wąsik M, et al. Komunikacja z pacjentem ze stwardnieniem rozsianym. Neurol Prakt. 2013; 13: 46–53.
  28. Janssens AC, de Boer JB, Kalkers NF, et al. Patients with multiple sclerosis prefer early diagnosis. Eur J Neurol. 2004; 11(5): 335–337.
    CrossRefPubMed
  29. Johnson J. On receiving the diagnosis of multiple sclerosis: managing the transition. Mult Scler. 2003; 9(1): 82–88.
    CrossRefPubMed
  30. Ptacek JT, Eberhardt TL. Breaking bad news. A review of the literature. JAMA. 1996; 276(6): 496–502.
    PubMed
  31. Janssens AC, van Doorn PA, de Boer JB, et al. Impact of recently diagnosed multiple sclerosis on quality of life, anxiety, depression and distress of patients and partners. Acta Neurol Scand. 2003; 108(6): 389–395.
    CrossRefPubMed
  32. Rae-Grant A, Rae-Grant A, Day GS, et al. Practice guideline recommendations summary: disease-modifying therapies for adults with multiple sclerosis: Report of the Guideline Development, Dissemination, and Implementation Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology. 2018; 90(17): 777–788.
    CrossRefPubMed

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

 

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp. z o.o., Grupa Via Medica, ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel. +48 58 320 94 94, faks +48 58 320 94 60, e-mail: viamedica@viamedica.pl