„Neurony w przestworzach” — Constantin von Economo, pionier neurologii i badań mikrostrukturalnych mózgu
, 1
Streszczenie
Życie Constantina von Economo, jednego z najwybitniejszych uczo nych pierwszej połowy XX wieku, stanowiło realizację dwóch wzniosłych idei od stuleci fascynujących ludzkość: zgłębienia tajemnic mózgu i rzucenia wyzwania siłom grawitacji. Efektem pierwszej pasji było stworzenie oryginalnego atlasu cytoarchitektury kory mózgu, który, eksponując mikroświat neuronów, od ponad stu lat fascynuje i inspiruje neurologów. Uczony był też dociekliwym i oddanym lekarzem. Badawcza precyzja pozwoliła mu na zidentyfikowanie nowej jednostki chorobowej — encephalitis lethargica, skierowała go również na drogę poszukiwań strukturalnego podłoża snu i świadomości. Druga pasja, lotnictwo, sprawiła, że z dystansem i rozwagą, ale i odważnie podchodził do spraw ludzkiej egzystencji, zachowując szacunek dla człowieka i wysokie standardy etyczne. W 2021 roku minie dokładnie 90 lat od śmierci Constantina von Economo — to właściwy moment na współczesną refleksję na te mat jego dokonań i pr zybliżenie wszystkim zainteresowanym jego nieprzeciętnej postaci.
Słowa kluczowe: Constantin von Economocytoarchitektonikamózgneuroanatomia
Referencje
- Schönburg-Hartenstein von Economo KF, von Wagner-Jauregg J. Constantin Freiherr von Economo: Sein Leben und Wirken, zweite Aufl. Mayer & Comp,, Wiedeń 1934.
- Kaya Y, Uysal H, Akkoyunlu G, et al. Constantin von Economo (1876-1931) and his legacy to neuroscience. Childs Nerv Syst. 2016; 32(2): 217–220.
- Triarhou LC. Constantin von Economo (1876–1931). J Neurol. 2007; 254(4): 550–551.
- Demetriades AK. From encephalitis lethargica to cerebral cytoarchitectonics: the polymath talent of Constantin von Economo (1876-1931), pioneer neuroanatomist, neurophysiologist and military aviator. Scott Med J. 2012; 57(4): 232–236.
- Triarhou LC. The signalling contributions of Constantin von Economo to basic, clinical and evolutionary neuroscience. Brain Res Bull. 2006; 69(3): 223–243.
- Van Bogaert L, Théodoridès J. Constantin von Economo. The Man and the Scientist. Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, Wien 1979.
- The sleep theory of Constantin von Economo. J Sleep Res. 1993; 2(3): 175–178.
- von Economo C. Encephalitis lethargica. Wiener Klinische Wochenschrift. 1917; 30: 581–585.
- Reid AH. Experimenting on the past: the enigma of von Economo’s encephalitis lethargica. J Neuropathol Exp Neurol. 2001; 60(7): 663–670.
- Pearce JM. Baron Constantin von Economo and encephalitis lethargica. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 1996; 60(2): 167.
- Goldflam S. Die große Encephalitisepidemie des Jahres 1920. Deutsche Zeitschrift für Nervenheilkunde. 1922; 73(1–2): 1–70.
- McCall S, Henry JM, Reid AH, et al. Influenza RNA not detected in archival brain tissues from acute encephalitis lethargica cases or in postencephalitic Parkinson cases. J Clin Neuropathol Exp Neurol. 2001; 60(7): 696–704.
- Lo KC, Geddes JF, Daniels RS, et al. Lack of detection of influenza genes in archived formalin-fixed, paraffin wax-embedded brain samples of encephalitis lethargica patients from 1916 to 1920. Virchows Arch. 2003; 442(6): 591–596.
- Alexander AAZ, Patel NJ, Southammakosane CA, et al. Pediatric autoimmune neuropsychiatric disorders associated with streptococcal infections (PANDAS): an indication for tonsillectomy. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 2011; 75(6): 872–873.
- Triarhou LC. The Economo-Koskinas atlas revisited: cytoarchitectonics and functional context. Stereotact Funct Neurosurg. 2007; 85(5): 195–203.
- von Economo C. Eine neue Art Spezialzellen des Lobus cinguli und Lobus insulae (‘A new kind of special cells in the cingulum and insula’). Zeitschr. Ges. Neurol Psychiatr (Berlin). 1926; 100: 706–712.
- González-Acosta CA, Escobar MI, Casanova MF, et al. Von Economo neurons in the human medial frontopolar cortex. Front Neuroanat. 2018; 12: 64.
- Allman JM, Tetreault NA, Hakeem AY, et al. The von Economo neurons in frontoinsular and anterior cingulate cortex in great apes and humans. Brain Struct Funct. 2010; 214(5-6): 495–517.
- Butti C, Sherwood CC, Hakeem AY, et al. Total number and volume of Von Economo neurons in the cerebral cortex of cetaceans. J Comp Neurol. 2009; 515(2): 243–259.
- Santos M, Uppal N, Butti C, et al. Von Economo neurons in autism: a stereologic study of the frontoinsular cortex in children. Brain Res. 2011; 1380: 206–217.
- Allman JM, Watson KK, Tetreault NA, et al. Intuition and autism: a possible role for von Economo neurons. Trends Cogn Sci. 2005; 9(8): 367–373.
- Krause M, Theiss C, Brüne M. Ultrastructural alterations of von Economo neurons in the anterior cingulate cortex in schizophrenia. Anat Rec (Hoboken). 2017; 300(11): 2017–2024.
