Tom 16, Nr 2 (2020)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2020-06-30
Wyświetlenia strony 616
Wyświetlenia/pobrania artykułu 69
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Wczesnośredniowieczna koncepcja funkcji mózgu Nemezjusza z Emezy

Artur Pałasz, Karolina Saganiak1
Pol. Przegl. Neurol 2020;16(2):112-116.

Streszczenie

Mózg jest unikalnym narządem intrygującym uczonych od czasów najdawniejszych. Na przestrzeni dziejów istniały liczne, nierzadko zaskakujące wyobrażenia i teorie dotyczące jego struktury i funkcji. Prezentowany artykuł przybliża stworzoną na przełomie IV i V wieku teorię Nemezjusza z Emezy, która przez niemal tysiąc lat kształtowała wyobrażenia ludzi Średniowiecza na temat budowy i czynności mózgu. Intrygujący obraz trzech komór mózgowych powiązanych z określonymi sferami życia psychicznego człowieka pojawia się często w ikonografii europejskiej począwszy od XI wieku, aż do narodzin nowożytnej anatomii w szesnastym stuleciu. Wierzono wówczas, iż zmysły lokują się w komorze przedniej, rozum wypełnia środkową, pamięć natomiast mieści się w tylnej komorze mózgu. Oryginalne hipotezy patofizjologiczne towarzyszące teorii komorowej warte są również analizy i komentarza z perspektywy dzisiejszej wiedzy neurologicznej. Niniejsze opracowanie - po raz pierwszy w języku polskim, poddaje krytycznej ocenie teorię komór mózgu bazując na łacińskim tłumaczeniu dzieła Nemezjusza De natura hominis. Artykuł nakreśla również, istotne dla zainteresowanych historią neurologii, filozoficzne i kulturowe tło ówczesnych rozważań anatomicznych.

Artykuł dostępny w formacie PDF

Dodaj do koszyka: 49,00 PLN

Posiadasz dostęp do tego artykułu?

Referencje

  1. Breasted JH. The Edwin Smith surgical papyrus. University of Chicago Press, Chicago 1930.
  2. Gross CG. Brain, vision, memory. Tales in the history of neuroscience. MIT Press, Cambridge 1998.
  3. Brandt-Rauf PW, Brandt-Rauf SI. History of occupational medicine: relevance of Imhotep and the Edwin Smith papyrus. Brit J Industrial Med. 1987; 44: 68–70.
  4. Huffman C. Alcmaeon. Stanford encyclopedia of philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University Press, Stanford 2017.
  5. Franco N. Animal experiments in biomedical research: a historical perspective. Animals. 2013; 3(1): 238–273.
  6. Calcidius, Comment. in Plat. "Tim." p. 368, ed. Fabr.
  7. von Staden H. (ed. trans.). Herophilos: the art of medicine in early Alexandria. Cambridge University Press, Cambridge 1989.
  8. Hornblower S, Spawford A. Herophilos. The Oxford classical dictionary. Oxford University Press, New York 1999.
  9. Wills A. Herophilus, Erasistratus, and the birth of neuroscience. The Lancet. 1999; 354(9191): 1719–1720.
  10. Rocca J. Galen on the brain: anatomical knowledge and physiological speculation in the second century AD. Stud Anc Med. 2003; 26: 1–313.
  11. Motta B. Nemesius of Emesa. In: Gerson (Hrsg.): LP. ed. The Cambridge history of philosophy in late antiquity. Band 1, Cambridge University Press, Cambridge 2010.
  12. Morani M. A Teubner of Nemesius. Oxford University Press, New York 1989: 39–40.
  13. Papaioannou S. Michael Psellos: rhetoric and authorship in Byzantium. Cambridge University Press, Cambridge 2013.
  14. Pietsch E. Die "Chronographia" des Michael Psellos: Kaisergeschichte, Autobiographie und Apologie. Wiesbaden 2005.
  15. Blowers PM. Gentiles of the soul: maximus the confessor on the substructure and transformation of human passions. Journal of Early Christian Studies. 1996; 4(1): 57–85.
  16. A modern edition of this text is John of Damascus, De fide orthodoxa (versions of Burgundio and Cerbanus), ed EM Buytaert, 1955.
  17. Finger S. Origins of neuroscience: a history of explorations into brain function. Oxford University Press, Ne York 2001.
  18. van der Eijk P. Nemesius of Emesa and early brain mapping. The Lancet. 2008; 372(9637): 440–441.
  19. Rist JM. Pseudo-ammonius and the soul/body problem in some platonic texts of late antiquity. Am J Philosophy. 1988; 109(3): 402–415.
  20. Nemesius of Emesa, Premnon Physicon a N. Alfano in Latinum translatus, ed. K Burkhardt (Leipzig: Teubner 1917) [an edition of the eleventh-century Latin translation made by Alphanus of Salerno in c1080]. 1080.
  21. Hajdu SIA. Note from history: discovery of the cerebrospinal fluid. Ann Clin Lab Sci. 2003; 33(3): 334–336.
  22. Panteleakos G, Poulakou-Rebelakou E, Koutsilieris M. Anatomy and physiology in the work of Nemesius of Emesa. Acta Med Hist Adriat. 2013; 11(2): 319–28.