Determinants of successful implementation of population-based cancer screening programmes
Abstract
Prezentujemy Państwu tłumaczenie artykułu poświęconego organizacji skriningów populacyjnych. Grupa ekspertów uznanych w dziedzinie badań skriningowych zebrała i w syntetycznej formie przedstawiła najważniejsze warunki, których spełnienie jest konieczne, aby można było mówić o dobrze funkcjonującym skriningu. Artykuł wydaje nam się na tyle cenny, że postanowiłyśmy przybliżyć go osobom, które są lub będą włączone w organizację i realizację skriningu w Polsce. Stanowi on rozwinięcie artykułu zatytułowanego Zalecenia komitetu ekspertów działającego w ramach projektu EuSANH dla Ministra Zdrowia w sprawie organizacji skriningów populacyjnych, opublikowanego w „Nowotwory Journal of Oncology” 2014, 64, 5. W celu ułatwienia realizacji populacyjnych programów badań przesiewowych w kierunku nowotworów podsumowano dotychczas zdobyte w Europie doświadczenia w tym zakresie. Wymieniono w punktach najważniejsze kwestie, które obywatele, grupy rzeczników, politycy, osoby organizujące opiekę zdrowotną oraz pracownicy służby zdrowia powinni rozważyć podczas planowania, realizacji i prowadzenia badań przesiewowych w kierunku raka. Lista jest na tyle ogólna, że ma zastosowanie zarówno do skriningu raka piersi, jak i szyjki macicy oraz jelita grubego. Lista powstała na podstawie dowodów przedstawionych w trzech publikacjach Unii Europejskiej, zawierających wytyczne w sprawie kontroli jakości badań przesiewowych i diagnostyki raka. Dodatkowo została wzbogacona piś miennictwem oraz doświadczeniami ekspertów prezentowanymi w czasie warsztatu w ramach European Science Advisory Network. Realizacja programu badań przesiewowych w kierunku raka powinna być podzielona na siedem etapów: 1) przygotowanie do planowania, 2) kompleksowe planowanie, 3) badanie wykonalności, 4) pilotaż i wdrożenie procesu, 5) rozwój serwisu usług skriningowych, 6) uruchomienie programu badań przesiewowych na dużą skalę oraz 7) zapewnienie trwałości. O realizacji każdego etapu można mówić jedynie wtedy, gdy zostanie spełniona określona liczba warunków. Pomyślna realizacja programu badań przesiewowych wymaga akceptacji społecznej oraz użycia najlepszych praktyk opartych na dowodach i weryfi kacji adekwatności wykonania na każdym etapie realizacji.