Leczenie nadwagi i otyłości w czasie i po pandemii. Nie czekajmy na rozwój powikłań — nowe wytyczne dla lekarzy
Streszczenie
Wytyczne opracowane przez Ekspertów pod patronatem Polskiego Towarzystwa Badań nad Otyłością, Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego, Sekcji Naukowej Telepsychiatrii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, Polskiego Towarzystwa Kardiodiabetologicznego, Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego i Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Patronat społeczny Fundacji Osób Chorych na Otyłość OD-WAGA
Leczenie otyłości w dobie pandemii stało się jeszcze ważniejsze niż do tej pory. Aktualna sytuacja sprzyja rozwojowi istniejącej choroby, jak również nowym zachorowaniom, przede wszystkim z powodu kompensowania negatywnych emocji jedzeniem. Biorąc pod uwagę dane dotyczące wpływu otyłości i jej powikłań na przebieg i ryzyko zgonu z powodu COVID-19, rekomendujemy diagnozowanie otyłości z zastosowaniem kryteriów Amerykańskich Towarzystw Endokrynologicznych z 2016 r. zamiast kryteriów WHO z roku 1998. Zalecamy również diagnozowanie jedzenia pod wpływem emocji oraz takich zaburzeń odżywiania, jak zespół kompulsywnego jedzenia, zespół nocnego jedzenia i nałogowe jedzenie, oraz powikłań otyłości u każdej osoby z BMI > 25 kg/m2.
Podejście do leczenia powinno być zindywidualizowane i nie powinno ograniczać się do edukacji żywieniowej oraz wskazań dotyczących aktywności fizycznej. Każdemu choremu należy proponować odpowiednio dobraną farmakoterapię, a w razie potrzeby również psychoterapię. Lekiem I rzutu powinien być preparat złożony, który zawiera naltrekson i bupropion (Mysimba®). Liraglutyd w dawce 3 mg (Saxenda®) powinien być brany pod uwagę jako lek II rzutu, gdy zostaną wykluczone jedzenie pod wpływem emocji (sięganie po jedzenie w sytuacjach przeżywania emocji negatywnych i pozytywnych, nudy, zaburzenia odżywiania: zespół kompulsywnego jedzenia, zespół nocnego jedzenia i nałogowe jedzenie), obniżony nastrój lub istnieją trwałe przeciwwskazania do zastosowania leku I rzutu. Niepodejmowanie leczenia otyłości lub nieskierowanie chorego do innego lekarza, który podejmie się jej leczenia, jest postępowaniem nieetycznym. Wykorzystanie narzędzi telemedycyny może ułatwić pracę w zespołach terapeutycznych (lekarz, dietetyk, psychoterapeuta), a także poprawić stosowanie się pacjentów do zaleceń dotyczących farmakoterapii, zmian nawyków żywieniowych i podjęcia aktywności fizycznej.
Słowa kluczowe: leczenie otyłościtelemedycynawytyczne
Referencje
- Obesity. Preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO. Geneva 1998.
- Olszanecka-Glinianowicz M, Markuszewski L. Organizacja opieki zdrowotnej nad chorymi na otyłość i zagadnienia etyczne. In: Olszanecka-Glinianowicz M, Markuszewski L. ed. Obesitologia kliniczna. Medycyna Praktyczna, Kraków 2020: [in press].
- Craig H, le Roux C, Keogh F, et al. How Ethical Is Our Current Delivery of Care to Patients with Severe and Complicated Obesity? Obes Surg. 2018; 28(7): 2078–2082.
- ACOG Committee Opinion No. 763 Summary: Ethical Considerations for the Care of Patients With Obesity. Obstet Gynecol. 2019; 133(1): 231–232.
- Arora M, Barquera S, Lambert NF, et al. Stigma and obesity: the crux of the matter. Lancet Public Health. 2019; 4(11): e549–e550.
- Zheng KI, Gao F, Wang XB, et al. Letter to the Editor: Obesity as a risk factor for greater severity of COVID-19 in patients with metabolic associated fatty liver disease. Metabolism. 2020; 108: 154244.
- Muscogiuri G, Pugliese G, Barrea L, et al. Commentary: Obesity: The "Achilles heel" for COVID-19? Metabolism. 2020; 108: 154251.
- Moriconi D, Masi S, Rebelos E, et al. Obesity prolongs the hospital stay in patients affected by COVID-19, and may impact on SARS-COV-2 shedding. Obes Res Clin Pract. 2020; 14(3): 205–209.
- Petrilli CM, Jones SA, Yang J, et al. Factors associated with hospital admission and critical illness among 5279 people with coronavirus disease 2019 in New York City: prospective cohort study. BMJ. 2020; 369: m1966.
- Chao JY, Derespina KR, Herold BC, et al. Clinical Characteristics and Outcomes of Hospitalized and Critically Ill Children and Adolescents with Coronavirus Disease 2019 at a Tertiary Care Medical Center in New York City. J Pediatr. 2020; 223: 14–19.e2.
- Stefan N, Birkenfeld AL, Schulze MB, et al. Obesity and impaired metabolic health in patients with COVID-19. Nat Rev Endocrinol. 2020; 16(7): 341–342.
- Ryan DH, Ravussin E, Heymsfield S. COVID 19 and the Patient with Obesity — The Editors Speak Out. Obesity (Silver Spring). 2020; 28(5): 847.
- Tamara A, Tahapary DL. Obesity as a predictor for a poor prognosis of COVID-19: A systematic review. Diabetes Metab Syndr. 2020; 14(4): 655–659.
- Brooks S, Webster R, Smith L, et al. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet. 2020; 395(10227): 912–920.
- Nicholls W, Devonport TJ, Blake M. The association between emotions and eating behaviour in an obese population with binge eating disorder. Obes Rev. 2016; 17(1): 30–42.
- Frey L, Riva M, Grosshans M, et al. ["Food addiction" as a possible risk factor for obesity]. Praxis (Bern 1994). 2016; 105(7): 397–404.
- Schulte EM, Avena NM, Gearhardt AN. Which foods may be addictive? The roles of processing, fat content, and glycemic load. PLoS One. 2015; 10(2): e0117959.
- Isasi CR, Parrinello CM, Jung MM, et al. Psychosocial stress is associated with obesity and diet quality in Hispanic/Latino adults. Ann Epidemiol. 2015; 25(2): 84–89.
- Billes SK, Sinnayah P, Cowley MA. Naltrexone/bupropion for obesity: an investigational combination pharmacotherapy for weight loss. Pharmacol Res. 2014; 84: 1–11.
- Garvey WT, Mechanick JI, Brett EM, et al. Reviewers of the AACE/ACE Obesity Clinical Practice Guidelines. American Association of Clinical Endocrinologist and American College of Endocrinology Comprehensive Clinical Practice Guidelines for Medical Care of Patients with Obesity. Endocr Pract. 2016; 22(7): 842–884.
- American Psychiatry Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5). Washington 2013.
- Lundgren JD, Allison KC, Stunkard AJ. Night Eating Syndrome: Research, Assessment, and Treatment. Guilford Press, New York 2012.
- Bieńkowski P, Szulc A, Paszkowski T, et al. eczenie nadwagi i otyłości — kto, kiedy i jak? Interdyscyplinarne stanowisko Zespołu Ekspertów. Nutrition, Obesity & Metabolic Surgery. 2018; 5(1): 1–10.
- Welzel FD, Stein J, Pabst A, et al. Five A's counseling in weight management of obese patients in primary care: a cluster-randomized controlled trial (INTERACT). BMC Fam Pract. 2018; 19(1): 97.
- Wyleżoł M, Olszanecka-Glinianowicz M. Position of the Bariatric and Metabolic Surgery Section of the Polish Association for the Study on Obesity on the use of pharmacotherapy to support the treatment of obesity before and after surgery. Nutr Obes Metab Surg. 2017; 1: 1–7.
- Olszanecka-Glinianowicz M, Filipiak KJ, Narkiewicz K, et al. Stanowisko Zespołu Ekspertów dotyczące zastosowania produktu leczniczego Mysimba® (chlorowodorek bupropionu i chlorowodorek naltreksonu) we wspomaganiu leczenia otyłości i nadwagi (BMI ≥ 27 kg/m2) z chorobami towarzyszącymi. Chor Serca Nacz. 2016; 13: 333–348.
- Nuffer WA, Trujillo JM. Liraglutide: A New Option for the Treatment of Obesity. Pharmacotherapy. 2015; 35(10): 926–934.
- Guerdjikova AI, Walsh B, Shan K, et al. Concurrent Improvement in Both Binge Eating and Depressive Symptoms with Naltrexone/Bupropion Therapy in Overweight or Obese Subjects with Major Depressive Disorder in an Open-Label, Uncontrolled Study. Adv Ther. 2017; 34(10): 2307–2315.
- Farr OM, Upadhyay J, Rutagengwa C, et al. Longer-term liraglutide administration at the highest dose approved for obesity increases reward-related orbitofrontal cortex activation in response to food cues: Implications for plateauing weight loss in response to anti-obesity therapies. Diabetes Obes Metab. 2019; 21(11): 2459–2464.
- MacDaniels JS, Schwartz TL. Effectiveness, tolerability and practical application of the newer generation anti-obesity medications. Drugs Context. 2016; 5: 212291.
- Greenway F, Fujioka K, Plodkowski R, et al. Effect of naltrexone plus bupropion on weight loss in overweight and obese adults (COR-I): a multicentre, randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial. Lancet. 2010; 376(9741): 595–605.
- Apovian CM, Aronne L, Rubino D, et al. COR-II Study Group. A randomized, phase 3 trial of naltrexone SR/bupropion SR on weight and obesity-related risk factors (COR-II). Obesity (Silver Spring). 2013; 21(5): 935–943.
- Wadden TA, Foreyt JP, Foster GD, et al. Weight loss with naltrexone SR/bupropion SR combination therapy as an adjunct to behavior modification: the COR-BMOD trial. Obesity (Silver Spring). 2011; 19(1): 110–120.
- Hollander P, Gupta AK, Plodkowski R, et al. COR-Diabetes Study Group. Effects of naltrexone sustained-release/bupropion sustained-release combination therapy on body weight and glycemic parameters in overweight and obese patients with type 2 diabetes. Diabetes Care. 2013; 36(12): 4022–4029.
- Nissen SE, Wolski KE, Prcela L, et al. Effect of Naltrexone-Bupropion on Major Adverse Cardiovascular Events in Overweight and Obese Patients With Cardiovascular Risk Factors: A Randomized Clinical Trial. JAMA. 2016; 315(10): 990–1004.
- Roux Cle, Astrup A, Fujioka K, et al. 3 years of liraglutide versus placebo for type 2 diabetes risk reduction and weight management in individuals with prediabetes: a randomised, double-blind trial. Lancet. 2017; 389(10077): 1399–1409.
- Davies MJ, Bergenstal R, Bode B, et al. NN8022-1922 Study Group. Efficacy of Liraglutide for Weight Loss Among Patients With Type 2 Diabetes: The SCALE Diabetes Randomized Clinical Trial. JAMA. 2015; 314(7): 687–699.
- Pi-Sunyer X, Astrup A, Fujioka K, et al. SCALE Obesity and Prediabetes NN8022-1839 Study Group. A Randomized, Controlled Trial of 3.0 mg of Liraglutide in Weight Management. N Engl J Med. 2015; 373(1): 11–22.
- Blackman A, Foster GD, Zammit G, et al. Effect of liraglutide 3.0 mg in individuals with obesity and moderate or severe obstructive sleep apnea: the SCALE Sleep Apnea randomized clinical trial. Int J Obes (Lond). 2016; 40(8): 1310–1319.
- Marso SP, Daniels GH, Brown-Frandsen K, et al. LEADER Steering Committee, LEADER Trial Investigators. Liraglutide and Cardiovascular Outcomes in Type 2 Diabetes. N Engl J Med. 2016; 375(4): 311–322.
- Álvarez-Villalobos NA, Treviño-Alvarez AM, González-González JG, et al. the LEADER Steering Committee. Liraglutide and Cardiovascular Outcomes in Type 2 Diabetes. N Engl J Med. 2016; 375(18): 1798–1799.
