Profil pacjentów z nadciśnieniem tętniczym opornym

Streszczenie

Wstęp. Nadciśnienie tętnicze (NT) oporne (NTO) jest rozpoznawane, gdy wartość ciśnienia tętniczego (RR) jest równa lub przekracza 140/90 mm Hg, pomimo zmiany stylu życia i stosowania co najmniej trzech leków hipotensyjnych, w tym diuretyku w optymalnych dawkach. Przyczyny braku reakcji na leczenie hipotensyjne mogą być różne. U części pacjentów nie jest możliwe określenie powodów oporności na podstawie dostępnych metod diagnostycznych, u pozostałych NTO jest rozpoznawane mimo wykrywalnej przyczyny. Często prawidłową kontrolę RR ogranicza samowolne odstawianie przez pacjentów leków gorzej tolerowanych, nieprzestrzeganie zasad prozdrowego stylu życia, przyjmowanie leków, które podwyższają RR. Powodem braku efektów w leczeniu NT jest również nierozpoznane wtórne NT. Celem pracy jest ocena występowania pozornego NTO w grupie pacjentów z pierwotnym rozpoznaniem NTO.

Materiał i metody. Badanie przeprowadzono w latach 2012–2014 wśród pacjentów hospitalizowanych na Oddziale Kardiologii Samodzielnego Publicznego Szpitala Wojewódzkiego im. Papieża Jana Pawła II w Zamościu. Badana grupa obejmowała początkowo 99 pacjentów z rozpoznaniem NTO (59 mężczyzn) w wieku 54,5–67,0, średnio 60,0 ± 9,8 roku. Częstość występowania prawdziwego i pozornego NTO została poddana analizie w grupie pacjentów z pierwotnym rozpoznaniem NTO. Analizę statystyczną przeprowadzono wykorzystując pakiet Statistica, stosując test Chi2 oraz U-Manna-Whitneya.

Wyniki. Badana grupa liczyła ostatecznie 93 osoby (55 mężczyzn), ponieważ 6 pacjentów nie zgłosiło się w uzgodnionym terminie do szpitala bez podania przyczyn. Na etapie zbierania wywiadu stwierdzono, że 8 pacjentów nie przyjmuje regularnie leków hipotensyjnych albo przyjmują tylko niektóre z zapisanych preparatów. Dwie osoby miały uprzednio rozpoznane NT wtórne. W trakcie hospitalizacji wykonano badania w kierunku wtórnych przyczyn NT, oceniono skuteczność leczenia, prowadzono edukację z zakresu prozdrowotnego stylu życia, a w niektórych przypadkach zmodyfikowano farmakoterapię. Po otrzymaniu wyników badań wyodrębniono grupę 24 pacjentów, u których wysunięto podejrzenie występowania NT. Część spośród chorych wymagała dalszej diagnostyki i leczenia specjalistycznego. Po około miesiącu od hospitalizacji pacjenci odbyli wizytę w Poradni Kardiologicznej, podczas której okazało się, że kolejne 24 osoby mają zadowalającą kontrolę RR potwierdzoną ABPM. W wyniku przeprowadzonego postępowania diagnostycznego i zwiększenia kontroli stosowanej terapii z grupy 93 chorych z początkowym rozpoznaniem NTO wyodrębniono 30 pacjentów z prawdziwym NTO oraz 63 osoby z pozornym NTO. Pacjentom z prawdziwym NTO (16 mężczyzn) zaproponowano zabieg denerwacji tętnic nerkowych.

Wnioski. Duża grupa pacjentów z rozpoznanym NTO to chorzy z pozornym NTO. Częstą przyczyną NTO jest obecność niewykrytego wtórnego NT, należy więc zachować czujność diagnostyczną lecząc chorych z NTO.