dostęp otwarty
Znajomość czynników ryzyka i metod prewencji chorób układu krążenia wśród uczniów trójmiejskich szkół średnich
- Klinika Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
dostęp otwarty
Streszczenie
Wstęp. Nadciśnienie tętnicze (NT) dotyczy 10,4 mln dorosłych Polaków, a tylko u 26% z nich jest ono właściwie kontrolowane. Nie ulega wątpliwości, że utrzymujące się wysokie wartości ciśnienia tętniczego prowadzą do zmian w układzie sercowo-naczyniowym, a w konsekwencji — do uszkodzeń narządowych. Profilaktyka sercowo-naczyniowa wprowadzona już w dzieciństwie jest szansą na obniżenie zachorowalności na NT oraz opóźnienie lub nawet uniknięcie jego negatywnych skutków. Stąd decyzja o zbadaniu poziomu wiedzy dotyczącej NT oraz chorób układu krążenia wśród uczniów klas pierwszych i drugich w wybranych trójmiejskich szkołach średnich.
Materiał i metody. Badanie zostało wykonane w latach 2000 i 2016 na podstawie ankiety przeprowadzonej w dwóch wybranych liceach w Trójmieście. Uczniowie dobrowolnie udzielili odpowiedzi na pytania dotyczące wiedzy z zakresu czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz prowadzonego trybu życia.
Wyniki. Grupa badawcza składała się z 615 uczniów (57,6% dziewcząt) w wieku 16 lat, o średnim BMI (body mass index) równym 20,89 ± 2,95 kg/m2 (78% BMI w normie). Uzyskano następujące wyniki: dosalanie posiłków zgłaszało 38,3% uczniów w 2000 roku, w porównaniu do 35,1% w 2016, p = 0,43; stołowanie się w barach typu fast food przynajmniej raz w tygodniu deklarowało 13,9% w 2000 i 44,8% w 2016, p < 0,01; średnia liczba godzin aktywności fizycznej w tygodniu wynosiła w podanych latach odpowiednio 5,6 ± 4,4 oraz 5,5 ± 4,5, p = 0,85. Procent uczniów, którzy nigdy nie pili alkoholu wzrósł z 19,7% do 31,1%, p < 0,01. W 2000 roku 39,6%, a w 2016 21,2% badanych deklarowało, że kiedykolwiek paliło papierosy, natomiast liczba aktywnych palaczy spadła z 10,2% do 4,1%, p < 0,05. Świadomość wpływu modyfikacji stylu życia na redukcję ryzyka sercowo-naczyniowego dla poszczególnych zachowań przedstawiała się następująco: redukcja masy ciała — odpowiednio w 2000 roku i 2016 roku — 88,1% oraz 93,9% respondentów, p = 0,01; regularna aktywność fizyczna — 92,6% oraz 97,1%, p = 0,01; ograniczenie palenia oraz spożycia alkoholu — 84,2% i 91,2%, p = 0,01; ograniczenie spożycia soli — 62,6% i 82,3%; p < 0,001. W 2016 roku 92,4% respondentów uznawało zawał serca za powikłanie NT, podczas gdy udar i choroby nerek były znacznie rzadziej kojarzone z nieprawidłową kontrolą ciśnienia (odpowiednio 46,2% i 28% odpowiedzi).
Wnioski. Pomimo wzrostu świadomości w zakresie negatywnych skutków NT oraz innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego w ostatnich 15 latach praktyczne zastosowanie tej wiedzy wśród uczniów szkół średnich jest wciąż niewystarczające.
Streszczenie
Wstęp. Nadciśnienie tętnicze (NT) dotyczy 10,4 mln dorosłych Polaków, a tylko u 26% z nich jest ono właściwie kontrolowane. Nie ulega wątpliwości, że utrzymujące się wysokie wartości ciśnienia tętniczego prowadzą do zmian w układzie sercowo-naczyniowym, a w konsekwencji — do uszkodzeń narządowych. Profilaktyka sercowo-naczyniowa wprowadzona już w dzieciństwie jest szansą na obniżenie zachorowalności na NT oraz opóźnienie lub nawet uniknięcie jego negatywnych skutków. Stąd decyzja o zbadaniu poziomu wiedzy dotyczącej NT oraz chorób układu krążenia wśród uczniów klas pierwszych i drugich w wybranych trójmiejskich szkołach średnich.
Materiał i metody. Badanie zostało wykonane w latach 2000 i 2016 na podstawie ankiety przeprowadzonej w dwóch wybranych liceach w Trójmieście. Uczniowie dobrowolnie udzielili odpowiedzi na pytania dotyczące wiedzy z zakresu czynników ryzyka sercowo-naczyniowego oraz prowadzonego trybu życia.
Wyniki. Grupa badawcza składała się z 615 uczniów (57,6% dziewcząt) w wieku 16 lat, o średnim BMI (body mass index) równym 20,89 ± 2,95 kg/m2 (78% BMI w normie). Uzyskano następujące wyniki: dosalanie posiłków zgłaszało 38,3% uczniów w 2000 roku, w porównaniu do 35,1% w 2016, p = 0,43; stołowanie się w barach typu fast food przynajmniej raz w tygodniu deklarowało 13,9% w 2000 i 44,8% w 2016, p < 0,01; średnia liczba godzin aktywności fizycznej w tygodniu wynosiła w podanych latach odpowiednio 5,6 ± 4,4 oraz 5,5 ± 4,5, p = 0,85. Procent uczniów, którzy nigdy nie pili alkoholu wzrósł z 19,7% do 31,1%, p < 0,01. W 2000 roku 39,6%, a w 2016 21,2% badanych deklarowało, że kiedykolwiek paliło papierosy, natomiast liczba aktywnych palaczy spadła z 10,2% do 4,1%, p < 0,05. Świadomość wpływu modyfikacji stylu życia na redukcję ryzyka sercowo-naczyniowego dla poszczególnych zachowań przedstawiała się następująco: redukcja masy ciała — odpowiednio w 2000 roku i 2016 roku — 88,1% oraz 93,9% respondentów, p = 0,01; regularna aktywność fizyczna — 92,6% oraz 97,1%, p = 0,01; ograniczenie palenia oraz spożycia alkoholu — 84,2% i 91,2%, p = 0,01; ograniczenie spożycia soli — 62,6% i 82,3%; p < 0,001. W 2016 roku 92,4% respondentów uznawało zawał serca za powikłanie NT, podczas gdy udar i choroby nerek były znacznie rzadziej kojarzone z nieprawidłową kontrolą ciśnienia (odpowiednio 46,2% i 28% odpowiedzi).
Wnioski. Pomimo wzrostu świadomości w zakresie negatywnych skutków NT oraz innych czynników ryzyka sercowo-naczyniowego w ostatnich 15 latach praktyczne zastosowanie tej wiedzy wśród uczniów szkół średnich jest wciąż niewystarczające.
Słowa kluczowe
świadomość prozdrowotna, młodzież, czynniki ryzyka chorób układu krążenia, nadciśnienie tętnicze, sól, dieta, palenie tytoniu, aktywność fizyczna
Tytuł
Znajomość czynników ryzyka i metod prewencji chorób układu krążenia wśród uczniów trójmiejskich szkół średnich
Czasopismo
Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce
Numer
Typ artykułu
Praca badawcza (oryginalna)
Strony
21-30
Opublikowany online
2018-03-13
Wyświetlenia strony
2004
Wyświetlenia/pobrania artykułu
1529
Rekord bibliograficzny
Nadciśnienie Tętnicze w Praktyce 2017;3(1-2):21-30.
Słowa kluczowe
świadomość prozdrowotna
młodzież
czynniki ryzyka chorób układu krążenia
nadciśnienie tętnicze
sól
dieta
palenie tytoniu
aktywność fizyczna
Autorzy
Dawid Ostrówka
Marta Jancewicz
Anna Komand
Maria Nowak
Marcin Łubiarz
Magdalena Furtak
Anna Szyndler
Jacek Wolf
Krzysztof Narkiewicz