Wytyczne dotyczące leczenia przeciwkrzepliwego żylnej choroby zakrzepowo‑zatorowej w czasie pandemii COVID‑19 w Polsce
Abstract
Pandemia COVID‑19 wpływa na leczenie przeciwkrzepliwe nie tylko w grupie pacjentów zakażonych SARS‑CoV‑2, lecz również u chorych wymagających przewlekłej antykoagulacji, którzy z powodu pandemii mają ograniczony dostęp do opieki zdrowotnej. Niniejszy dokument zawiera praktyczne wytyczne leczenia przeciwkrzepliwego w obu grupach chorych, oparte na doświadczeniu klinicznym i przeglądzie opinii europejskich i amerykański ekspertów/europejskiego i amerykańskiego piśmiennictwa dotyczącego antykoagulacji w dobie COVID‑19, ze szczególnym uwzględnieniem odmienności systemu opieki zdrowotnej w Polsce.1–3 Coraz częściej u chorych z COVID‑19 raportowane jest współwystępowanie żylnej choroby zakrzepowo‑zatorowej (VTE), która może być potencjalną przyczyną niewyjaśnionych zgonów. Natomiast leczenie VTE w tej grupie pacjentów może stanowić pewne wyzwanie, m.in. z powodu występujących zaburzeń hematologicznych. W dobie pandemii COVID‑19 zaleca się kontynuację leczenia przeciwkrzepliwego u pacjentów wymagających przewlekłej antykoagulacji w celu prewencji zdarzeń zakrzepowo‑zatorowych. Aby uniknąć częstego badania krwi i kontaktów z personelem medycznym (które mogą się wiązać z potencjalną ekspozycją na zakażenia SARS‑CoV‑2), jeśli to możliwe, preferuje się stosowanie bezpośrednich doustnych antykoagulantów (DOAC). Dostępne dane naukowe są niewystarczające do rekomendowania farmakologicznej profilaktyki przeciwzakrzepowej u wszystkich hospitalizowanych chorych z COVID‑19. W grupie chorych zakażonych SARS‑CoV‑2 z podejrzeniem lub potwierdzeniem VTE, przy braku przeciwwskazań, powinno się stosować heparyny drobnocząsteczkowe (LMWH). W razie podejrzenia małopłytkowości wywołanej przez heparynę powinno się stosować leki przeciwkrzepliwe takie jak biwalirudyna lub fondaparynuks. W sytuacji rozpoznania zatorowości płucnej postępowanie powinno być oparte na stratyfikacji ryzyka wczesnego zgonu zgodnie z aktualnie obowiązującymi wytycznymi.
Keywords: COVID‑19żylna choroba zakrzepowo‑zatorowaprofilaktykaantykoagulacjazaburzenia hemostazy