Nadciśnienie tętnicze i inne działania niepożądane terapii ponatynibem w układzie sercowo-naczyniowym u 60-letniego chorego na przewlekłą białaczkę szpikową
Abstract
Przewlekła białaczka szpikowa (PBSz) to nowotwór mieloproliferacyjny charakteryzujący się nieograniczonym namnażaniem pluripotencjalnych komórek macierzystych szpiku. Inhibitory kinaz tyrozynowych (IKT) znacznie poprawiły wyniki odległe leczenia PBSz. Ponatynib jest silnym pan-inhibitorem kinazy tyrozynowej BCR-ABL trzeciej generacji, blokującym wiele innych kinaz, aktywnym we wszystkich znanych mutacjach kinazy ABL, włącznie z mutacją T315l. Opis dotyczy obecnie 60-letniego mężczyzny z PBSz zdiagnozowaną w grudniu 2012 roku, oporną na uprzednio stosowane dwa IKT, w momencie włączenia ponatynibu bez odpowiedzi hematologicznej (HR, hematologic response). W wywiadzie nie stwierdzono chorób towarzyszących ani istotnych czynników ryzyka powikłań w układzie sercowo-naczyniowym. Po miesiącu terapii dawką 45 mg/d. pacjent osiągnął całkowitą odpowiedź hematologiczną (CHR, complete hematologic response). Po pierwszych trzech dawkach ponatynibu pojawiły się zwyżki ciśnienia tętniczego krwi (CTK) do 220/ /140 mmHg (stopień III). W trakcie trwania terapii pojawiły się również inne działania niepożądane, takie jak zaburzenia rytmu serca, epizod zakrzepowo-zatorowy oraz dolegliwości kostno-stawowe. Leczenie działań niepożądanych polegało na intensywnej i modyfi kowanej kilkukrotnie farmakoterapii oraz redukcji dawki ponatynibu, możliwej dzięki uzyskaniu dobrej odpowiedzi na leczenie. Pacjent aktualnie przyjmuje dawkę 15 mg/d., wszystkie działania niepożądane ustąpiły, a pacjent osiągnął większą odpowiedź molekularną (MMR, major molecular response). Opisany przypadek ilustruje możliwe komplikacje w trakcie leczenia PBSz ponatynibem i przedstawia możliwości jej leczenia.
Keywords: przewlekła białaczka szpikowainhibtor kinaz tyrozynowychponatynibdziałania niepożądane sercowo-naczyniowe
References
- Chan O, Talati C, Isenalumhe L, et al. Side-effects profile and outcomes of ponatinib in the treatment of chronic myeloid leukemia. Blood Adv. 2020; 4(3): 530–538.
- Tanneeru K, Guruprasad L. Ponatinib is a pan-BCR-ABL kinase inhibitor: MD simulations and SIE study. PLoS One. 2013; 8(11): e78556.
- Heiblig M, Rea D, Chrétien ML, et al. Ponatinib evaluation and safety in real-life chronic myelogenous leukemia patients failing more than two tyrosine kinase inhibitors: the PEARL observational study. Exp Hematol. 2018; 67: 41–48.
- Shacham-Abulafia A, Raanani P, Lavie D, et al. Real-life Experience With Ponatinib in Chronic Myeloid Leukemia: A Multicenter Observational Study. Clin Lymphoma Myeloma Leuk. 2018; 18(7): e295–e301.
- Caocci G, Mulas O, Abruzzese E, et al. Arterial occlusive events in chronic myeloid leukemia patients treated with ponatinib in the real-life practice are predicted by the Systematic Coronary Risk Evaluation (SCORE) chart. Hematol Oncol. 2019; 37(3): 296–302.
- O'Hare T, Walters DK, Stoffregen EP, et al. In vitro activity of Bcr-Abl inhibitors AMN107 and BMS-354825 against clinically relevant imatinib-resistant Abl kinase domain mutants. Cancer Res. 2005; 65(11): 4500–4505.
- Redaelli S, Piazza R, Rostagno R, et al. Activity of bosutinib, dasatinib, and nilotinib against 18 imatinib-resistant BCR/ABL mutants. J Clin Oncol. 2009; 27(3): 469–471.
- Hochhaus A, Baccarani M, Silver RT, et al. European LeukemiaNet 2020 recommendations for treating chronic myeloid leukemia. Leukemia. 2020; 34(4): 966–984.
- Nicolini FE, Basak GW, Kim DW, et al. Overall survival with ponatinib versus allogeneic stem cell transplantation in Philadelphia chromosome-positive leukemias with the T315I mutation. Cancer. 2017; 123(15): 2875–2880.
- Cortes JE, Kim DW, Pinilla-Ibarz J, et al. Ponatinib efficacy and safety in Philadelphia chromosome-positive leukemia: final 5-year results of the phase 2 PACE trial. Blood. 2018; 132(4): 393–404.
- Cortes JE, Kim DW, Pinilla-Ibarz J, et al. Ponatinib efficacy and safety in Philadelphia chromosome-positive leukemia: final 5-year results of the phase 2 PACE trial. Blood. 2018; 132(4): 393–404.
- Lipton JH, Chuah C, Guerci-Bresler A, et al. EPIC investigators. Ponatinib versus imatinib for newly diagnosed chronic myeloid leukaemia: an international, randomised, open-label, phase 3 trial. Lancet Oncol. 2016; 17(5): 612–621.
