Analiza jakości kolonoskopii w Ogólnopolskim Programie Badań Przesiewowych dla Wczesnego Wykrywania Raka Jelita Grubego

Streszczenie

Wstęp: Kolonoskopia wykonywana raz na 10 lat staje się preferowaną strategią w badaniach przesiewowych raka jelita grubego, co nakazuje szczególną dbałość o jej jakość. Celem badania była analiza jakości 50 148 kolonoskopii wykonanych w latach 2000-2004 w ramach Ogólnopolskiego Programu Badań Przesiewowych (PBP) dla Wczesnego Wykrywania Raka Jelita Grubego.
Materiał i metoda: Analizowano parametry jakości kolonoskopii (osiągalność kątnicy, częstość wykrywania gruczolaków) w kolejnych latach trwania PBP. Liczba ośrodków biorących udział w programie zwiększała się stopniowo do 40 w 2004 roku. Dodatkowo, do analizy wybrano jeden z ośrodków, charakteryzujący się wysoką jakością wykonywanych zabiegów (wybrany ośrodek).
Wyniki: Osiągalność kątnicy w kolejnych latach poprawiała się. W całym programie w 2000 roku wyniosła 85,4%, a w 2004 roku 93,5%. W wybranym ośrodku wyniosła odpowiednio 92,9% i 96,7%, osiągając rekomendowany poziom co najmniej 95%. W całym programie częstość wykrywania gruczolaków wyniosła 14,1% (11,4% u kobiet, 19,2% u mężczyzn). Nie zaobserwowano wzrostu tego parametru w kolejnych latach trwania programu, co mogło być spowodowane sukcesywnym włączaniem nowych ośrodków. W wybranym ośrodku częstość wykrywania gruczolaków wyniosła 21,1% (17,3% u kobiet i 29,0% u mężczyzn), przewyższając wymogi zawarte w wytycznych (≥ 15% u kobiet i ≥ 25% u mężczyzn). Tu również nie zaobserwowano poprawy tego parametru w kolejnych latach. Badania wykonywane bez znieczulenia były bardzo dobrze lub dobrze tolerowane przez 75,1% badanych osób w całym programie i przez 79,1% w wybranym ośrodku. W odniesieniu do badań w znieczuleniu odsetki te wynoszą odpowiednio 81,8% i 97,7%. W wybranym ośrodku znieczulenia wykonywane były z udziałem anestezjologa, podczas gdy w większości pozostałych ośrodków stosowano głównie analgosedację z użyciem prostych leków przeciwbólowych i sedatywnych. U osób źle tolerujących badanie częstość wykrywania gruczolaków była niższa (11,0% dla całego programu i 14,1% w wybranym ośrodku) niż u osób z bardzo dobrą tolerancją (14,9% w całym programie i 22,4% w wybranym ośrodku).
Wnioski: Kontrola jakości kolonoskopii stanowi ważny element PBP. Możliwe jest osiągnięcie parametrów jakości rekomendowanych w wytycznych światowych. Kolonoskopię bez znieczulenia dobrze lub bardzo dobrze toleruje większość badanych. Badania wykonywane przez endoskopistów z dobrymi parametrami jakości są lepiej tolerowane. W trakcie bardzo dobrze tolerowanych badań częściej stwierdza się gruczolaki.
Gastroenterologia Kliniczna 2009, tom 1, nr 1, 45-53