Prostaglandyna E1 — terapia ratunkowa w leczeniu trudno gojących się owrzodzeń w przebiegu twardziny układowej
Streszczenie
Zajęcie naczyń krwionośnych pod postacią objawu Raynauda i zaburzeń mikrokrążenia oraz towarzyszące zmiany skórne palców rąk u chorych na twardzinę układową są przyczyną łatwo powstających uszkodzeń skóry i trudno gojących się owrzodzeń. Istotna staje się edukacja pacjentów pod kątem między innymi unikania urazów, ekspozycji na zimno, palenia tytoniu oraz leczenie farmakologiczne. W aktualnych rekomendacjach wymieniane są leki, których wybór zależy od manifestacji klinicznej, czyli obecności i nasilenia objawu Raynauda, leczenia bądź zapobiegania powstawaniu owrzodzeń oraz odpowiedzi na wcześniejsze leczenie. W pracy przedstawiono przypadek 79-letniej kobiety z zaawansowanymi zmianami martwiczymi palców w przebiegu rozpoznanej w późnym wieku twardziny układowej. Z uwagi na zaawansowanie zmian oraz brak poprawy po doustnych lekach pierwszego rzutu pacjentka wymagała zastosowania prostaglandyny dożylnie. Półroczna skuteczna terapia oraz dodatkowe leczenie chirurgiczne doprowadziły do całkowitego wygojenia oraz zahamowania powstawania nowych owrzodzeń. Prostaglandyna stosowana dożylnie stanowi skuteczną alternatywę w leczeniu w trudno gojących się owrzodzeń w przebiegu twardziny układowej, jednocześnie zapobiegając tworzeniu się nowych zmian.
Słowa kluczowe: objaw Raynaudaowrzodzeniatwardzina układowaprostaglandyna
Referencje
- van den Hoogen F, Khanna D, Fransen J, et al. 2013 classification criteria for systemic sclerosis: an American College of Rheumatology/European League against Rheumatism collaborative initiative. Arthritis Rheum. 2013; 65(11): 2737–2747.
- Sierakowski S, Sierakowska M. Twardzina układowa. In: Zimmermann-Górska I, Tuchocka-Kaczmarek A, Goncerz G. ed. Interna Szczeklika 2020. Medycyna Praktyczna, Kraków 2020: 2060–2069.
- Horimoto AM, de Souza AS, Rodrigues SH, et al. Risk of digital ulcers occurrence in systemic sclerosis: a cross-sectional study. Adv Rheumatol. 2019; 59(1): 14.
- Kowal-Bielecka O, Fransen J, Avouac J, et al. EUSTAR Coauthors. Update of EULAR recommendations for the treatment of systemic sclerosis. Ann Rheum Dis. 2017; 76(8): 1327–1339.
- Khanna D, Denton CP, Merkel PA, et al. DUAL-1 Investigators, DUAL-2 Investigators. Effect of Macitentan on the Development of New Ischemic Digital Ulcers in Patients With Systemic Sclerosis: DUAL-1 and DUAL-2 Randomized Clinical Trials. JAMA. 2016; 315(18): 1975–1988.
- Kowal-Bielecka O, Kuryliszyn-Moskal A. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, Twardzina układowa. Reumatologia. ; 2016(suppl. 1): 51–55.
- Chiou G, Crowe C, Suarez P, et al. Digital Sympathectomy in Patients With Scleroderma: An Overview of the Practice and Referral Patterns and Perceptions of Rheumatologists. Ann Plast Surg. 2015; 75(6): 637–643.
- Kowal-Bielecka O, Kowal K. Twardzina układowa. In: Zimmermann-Górska I. ed. Terapia w chorobach reumatycznych. Tom I. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018: 323–324.
- Charakterystyka Produktu Leczniczego – Alprostadyl.
- Mihai C, Landewé R, van der Heijde D, et al. EUSTAR co-authors. Digital ulcers predict a worse disease course in patients with systemic sclerosis. Ann Rheum Dis. 2016; 75(4): 681–686.
- Morrisroe K, Stevens W, Sahhar J, et al. Digital ulcers in systemic sclerosis: their epidemiology, clinical characteristics, and associated clinical and economic burden. Arthritis Res Ther. 2019; 21(1): 299.