Ocena jakości życia i stanu klinicznego u chorych z aktywną postacią zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa leczonych biologicznie i fizjoterapią

Streszczenie

Wstęp: Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), zgodnie z aktualnymi kryteriami klasyfikacyjnymi Assessment in SpondyloArthritis international Society (ASAS) z 2009 roku, zaliczane jest do osiowych radiograficznych spondyloartropatii zapalnych. Jest to przewlekła, postępująca choroba zapalna obejmująca przede wszystkim kręgosłup i stawy krzyżowo-biodrowe, rzadziej stawy obwodowe, przyczepy ścięgniste i narządy wewnętrzne. Optymalne leczenie chorych na ZZSK, w myśl aktualnych zaleceń ASAS i European Alliance of Associations for Rheumatology (EULAR), wymaga łączenia farmakoterapii i leczenia niefarmakologicznego, którego podstawą jest edukacja i leczenie usprawniające. Nowoczesna farmakoterapia ZZSK, oparta na leczeniu antycytoklinowym (leki biologiczne), w istotny sposób zmniejsza aktywność kliniczną choroby, redukuje aktywne zapalenie oraz hamuje progresję radiologiczną. Celem pracy była ocena wpływu fizjoterapii na: stan funkcjonalny, aktywność choroby i jakość życia u chorych z ZZSK leczonych biologicznie.

Materiały i metody: W badaniu wzięło udział 50 pacjentów z aktywną postacią ZZSK, leczonych biologicznie, którzy losowo zostali przydzieleni do dwóch grup. Pacjenci w Grupie I, poza leczeniem inhibitorem czynnika martwicy nowotworów alfa (TNF-a), dwukrotnie, w odstępie 6 miesięcy, korzystali z cyklu fizjoterapii, na który składał się masaż hydropowietrzny i ćwiczenia usprawniające. U pacjentów w Grupie II stosowano tylko leczenie inhibitorem TNF-a. Badanie w obu grupach trwało 10 miesięcy. Podczas wizyt kontrolnych u wszystkich uczestników przeprowadzano badanie fizykalne, badania laboratoryjne oraz badanie kwestionariuszowe: Bath Ankylosing Spondylitis Disease Activity Index (BASDAI), Bath Ankylosing Spondylitis Functional Index (BASFI) i Short Form Health Survey (SF-36) v.2.

Wyniki: Zastosowany program fizjoterapii nie wpłynął na poprawę sprawności fizycznej u badanych pacjentów. Nie uzyskano poprawy w zakresie żadnego z badanych parametrów fizykalnych. Tym samym nie uległ poprawie stan funkcjonalny i nie zmniejszyła się aktywność choroby u badanych osób. Poprawiły się natomiast niektóre domeny z oceny jakości życia.

Wnioski: Fizjoterapia z edukacją powinna stanowić podstawową formę leczenia niefarmakologicznego u pacjentów z ZZSK leczonych biologicznie.