Skuteczność i bezpieczeństwo leflunomidu w leczeniu reumatoidalnego zapalenia stawów
Abstract
Celem leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów jest szybkie i trwałe ograniczenie procesu zapalnego, co nie dopuszcza do rozwoju zmian stawowych i poprawia komfort życia pacjentów, ale także zapobiega rozwojowi poważnych powikłań (także narządowych). Obecnie mamy do dyspozycji wiele leków znajdujących zastosowanie w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów. Jednak, według aktualnych zaleceń EULAR, lekami pierwszego wyboru nadal pozostają klasyczne syntetyczne leki modyfikujące przebieg choroby, do których należy leflunomid.
Leflunomid znalazł zastosowanie w reumatologii z uwagi na jego właściwości immunomodulujące i immunosupresyjne.
Zasadniczym celem działania leflunomidu są aktywowane limfocyty T, które do intensywnej proliferacji wymagają wielokrotnie zwiększonej puli nukleotydów pirymidynowych, powstających na szlaku de novo. Leflunomid hamuje więc ich proliferację i ekspansję. W badaniach porównawczych wykazano, że leflunomid jest równie skuteczny w terapii reumatoidalnego zapalenia stawów w porównaniu z metotreksatem, sulfasalazyną, a nawet rituksymabem.
Jak praktycznie każdy lek, także leflunomid wykazuje pewne działania niepożądane. Działania niepożądane po leflunomidzie występują zwykle w ciągu pierwszych 1–3 miesięcy terapii. Rzadko są one jednak na tyle poważne, aby wymagały odstawienia leku. Najczęściej zalecaną dawką leku jest 20 mg/dobę, jednak u części chorych konieczna jest redukcja dawki nawet do 10 mg/dobę, co pozwala na zapewnienie większego profilu bezpieczeństwa terapii.
Keywords: reumatoidalne zapalenie stawówleki modyfikujące przebieg chorobyleflunomid
References
- Głuszko P, Filipowicz-Sosnowska A, Tłustochowicz W. Reumatoidalne zapalenie stawów. Reumatologia. 2012; 50(2): 83–90.
- Scott D, Wolfe F, Huizinga T. Rheumatoid arthritis. The Lancet. 2010; 376(9746): 1094–1108.
- Silman AJ, Pearson JE. Epidemiology and genetics of rheumatoid arthritis. Arthritis Res. 2002; 4 Suppl 3: S265–S272.
- Tobón GJ, Youinou P, Saraux A. The environment, geo-epidemiology, and autoimmune disease: Rheumatoid arthritis. J Autoimmun. 2010; 35(1): 10–14.
- Jura-Półtorak A, Olczyk K. Aktualne poglądy na etiopatogenezę reumatoidalnego zapalenia stawów. Ann Acad Med Siles. 2011; 65: 51–57.
- Smolen JS, Landewé RBM, Bijlsma JWJ, et al. EULAR recommendations for the management of rheumatoid arthritis with synthetic and biological disease-modifying antirheumatic drugs: 2019 update. Ann Rheum Dis. 2020; 79(6): 685–699.
- Bednarek A, Balcer N, Samborski W, et al. Leki biologiczne stosowane w reumatologii – część 1. Farmacja Współczesna. 2009; 2: 156–164.
- Fox RI, Herrmann ML, Frangou CG, et al. How does leflunomide modulate the immune response in rheumatoid arthritis? BioDrugs. 1999; 12(4): 301–315.
- Goldenberg MM. Leflunomide, a novel immunomodulator for the treatment of active rheumatoid arthritis. Clin Ther. 1999; 21(11): 1837–1852; discussion 1821.
- Schneidewind L, Neumann T, Dräger DL, et al. Leflunomide in the treatment of BK polyomavirus associated nephropathy in kidney transplanted patients - A systematic review. Transplant Rev (Orlando). 2020; 34(4): 100565.
- Wang J, Sun J, Hu J, et al. A77 1726, the active metabolite of the anti-rheumatoid arthritis drug leflunomide, inhibits influenza A virus replication in vitro and in vivo by inhibiting the activity of Janus kinases. FASEB J. 2020; 34(8): 10132–10145.
- Moradi S, Masoumi M, Mohammadi S, et al. Prevalence of coronavirus disease 2019 in rheumatic patients and evaluation of the effect of disease-modifying anti-rheumatic drugs. Intern Emerg Med. 2021; 16(4): 919–923.
- Hu Ke, Wang M, Zhao Y, et al. A Small-Scale Medication of Leflunomide as a Treatment of COVID-19 in an Open-Label Blank-Controlled Clinical Trial. Virol Sin. 2020; 35(6): 725–733.
- Zhang C, Chu M. Leflunomide: A promising drug with good antitumor potential. Biochem Biophys Res Commun. 2018; 496(2): 726–730.
- Chen J, Sun J, Doscas ME, et al. Control of hyperglycemia in male mice by leflunomide: mechanisms of action. J Endocrinol. 2018; 237(1): 43–58.
- Strand V, Cohen S, Schiff M, et al. Treatment of active rheumatoid arthritis with leflunomide compared with placebo and methotrexate. Leflunomide Rheumatoid Arthritis Investigators Group. Arch Intern Med. 1999; 159(21): 2542–2550.
- Alfaro-Lara R, Espinosa-Ortega HF, Arce-Salinas CA, et al. PRECIS study group, all physicians belong to Division of Internal Medicine. Hospital Central Sur de Pemex. Systematic review and meta-analysis of the efficacy and safety of leflunomide and methotrexate in the treatment of rheumatoid arthritis. Reumatol Clin (Engl Ed). 2019; 15(3): 133–139.
- Kowalik K, Majcherczak D, Kolossa K, et al. Analysis of costs and results of treatment of rheumatoid arthritis with leflunomide and subcutaneously administered methotrexate. Reumatologia/Rheumatology. 2013; 2: 127–132.
- Smolen JS, Kalden JR, Scott DL, et al. Efficacy and safety of leflunomide compared with placebo and sulphasalazine in active rheumatoid arthritis: a double-blind, randomised, multicentre trial. European Leflunomide Study Group. Lancet. 1999; 353(9149): 259–266.
- Wijesinghe H, Galappatthy P, de Silva R, et al. Leflunomide is equally efficacious and safe compared to low dose rituximab in refractory rheumatoid arthritis given in combination with methotrexate: results from a randomized double blind controlled clinical trial. BMC Musculoskelet Disord. 2017; 18(1): 310.
- Hodkinson B, Magomero KR, Tikly M. Combination leflunomide and methotrexate in refractory rheumatoid arthritis: a biologic sparing approach. Ther Adv Musculoskelet Dis. 2016; 8(5): 172–179.
- Decarriere G, Barnetche T, Combe B, et al. Most Appropriate Conventional Disease-Modifying Antirheumatic Drug to Combine With Different Advanced Therapies in Rheumatoid Arthritis: A Systematic Literature Review With Meta-Analysis. Arthritis Care Res (Hoboken). 2021; 73(6): 873–884.
- Smolen JS, Emery P, Kalden JR, et al. The efficacy of leflunomide monotherapy in rheumatoid arthritis: towards the goals of disease modifying antirheumatic drug therapy. J Rheumatol Suppl. 2004; 71: 13–20.
- Cutolo M, Bolosiu H, Perdriset G, et al. LEADER Study Group. Efficacy and safety of leflunomide in DMARD-naive patients with early rheumatoid arthritis: comparison of a loading and a fixed-dose regimen. Rheumatology (Oxford). 2013; 52(6): 1132–1140.
- Ren LM, Li Ru, Chen LN, et al. Efficacy and safety of weekly leflunomide for the treatment of early rheumatoid arthritis: a randomized, multi-center study. Int J Rheum Dis. 2016; 19(7): 651–657.
- Jaimes-Hernández J, Meléndez-Mercado CI, Mendoza-Fuentes A, et al. Efficacy of leflunomide 100mg weekly compared to low dose methotrexate in patients with active rheumatoid arthritis. Double blind, randomized clinical trial. Reumatol Clin. 2012; 8(5): 243–249.
- Poór G, Strand V. Leflunomide Multinational Study Group. Efficacy and safety of leflunomide 10 mg versus 20 mg once daily in patients with active rheumatoid arthritis: multinational double-blind, randomized trial. Rheumatology (Oxford). 2004; 43(6): 744–749.
- Weber W, Harnisch L. Use of a population approach to the development of leflunomide: A new disease-modifying drug in the treatment of rheumatoid arthritis. Hoechst Marion Roussel. COST B1 medicine, Geneva 1997: 239–244.
- Tłustochowicz ME, Kisiel B, Tłustochowicz W. Quality of life and clinical outcomes in Polish patients with high activity rheumatoid arthritis treated with leflunomide (Arava®) in Therapeutic Program: A retrospective analysis of data from the PLUS study. Adv Clin Exp Med. 2019; 28(11): 1545–1553.
- van Ri, Smolen JS, Emery P, et al. Leflunomide: a manageable safety profile. J Rheumatol. 2004; 31(Suppl 71): 21–24.
- Targońska-Stępniak B. Profil bezpieczeństwa leflunomidu. Reumatologia. 2008; 46(6): 367–371.
- van Riel PL, Smolen JS, Emery P, et al. Leflunomide: a manageable safety profile. J Rheumatol Suppl. 2004; 71: 21–24.
