Tom 3, Nr 3 (2023)
Praca poglądowa
Opublikowany online: 2023-10-20
Wyświetlenia strony
259
Wyświetlenia/pobrania artykułu
46
Krwioupust. Ślepa uliczka medycyny czy nieustająca inspiracja dla współczesnej nefrologii. Cześć 2.
Forum Nefrologiczne - Edukacja 2023;3(3):112-120.
Streszczenie
Krwioupust stosowany jest obecnie w leczeniu nadkrwistości i hemochromatozy. Przez wiele setek lat stosowny był jednak w leczeniu innych licznych chorób, w większości bez uzasadnienia. Podstawą do wykonania krwioupustu była chęć usuwania nadmiaru „humoru”, którym była krew. W rzeczy samej, upuszczenie krwi mogło przynieść poprawę stanu chorych cierpiących z powodu nadmiernej produkcji krwinek czerwonych, przeładowania żelazem, porfirii czy dny moczanowej. Obecnie puszczanie krwi zostało zastąpione przez leki oraz pozaustrojowe metody oczyszczania krwi. W pracy przedstawiono zarys historyczny i podstawy fizjologiczne krwioupustu.
Słowa kluczowe: krwioupustplazmaferezanadkrwistośćhemochromatozaporfiriametody pozaustrojowego oczyszczania krwi
Referencje
- Wołyniec W. Krwioupust. Ślepa uliczka medycyny czy nieustająca inspiracja dla współczesnej nefrologii. Cześć 1. Forum Nefrologiczne - Edukacja. 2023; 3(1): 7–13.
- Cook LS. Therapeutic phlebotomy: a review of diagnoses and treatment considerations. J Infus Nurs. 2010; 33(2): 81–88.
- Holman DV. Venesection, before Harvey and after. Bull N Y Acad Med. 1955; 31(9): 661–670.
- Mory RN, Mindell D, Bloom DA. The leech and the physician: biology, etymology, and medical practice with Hirudinea medicinalis. World J Surg. 2000; 24(7): 878–883.
- Aboushanab T, AlSanad S. Cupping Therapy: An Overview from a Modern Medicine Perspective. Journal of Acupuncture and Meridian Studies. 2018; 11(3): 83–87.
- Nimrouzi M, Mahbodi A, Jaladat AM, et al. Hijamat in traditional Persian medicine: risks and benefits. J Evid Based Complementary Altern Med. 2014; 19(2): 128–136.
- Rados C. Beyond bloodletting: FDA gives leeches a medical makeover. FDA Consum. 2004; 38(5): 9.
- Parapia LA. History of bloodletting by phlebotomy. Br J Haematol. 2008; 143(4): 490–495.
- Grzybowski A. Sak J. Setna rocznica śmierci Edmunda Biernackiego (1866-1911) – filozofa medycyny I wynalazcy metody pomiaru szybkości sedymentacji erytrocytów. Archiwum Historii i Filozofii Medycyny. 2011; 74: 29–36.
- Garrick M. Bloodletting 1854. American Journal of Psychiatry. 2010; 167(12): 1435–1436.
- Karamanou M, Androutsos G. Lasthénie de Ferjol syndrome: a rare disease with fascinating history. Intern Med J. 2010; 40(5): 381–382.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Zespół_Münchhausena (23.12.2022).
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Krew (23.12.2022).
- Wieniawska A. Rozdział V Metoda humoiralna, metoda sympatycznam, wiara w magię i panaceum. In: Karpiński A. ed. Wśród córek Eskulapa: szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej XVI-XVIII wieku. Wydawnictwo DiG 2009.
- Dong Y, Dun Ba, Wang Dui PuBu, et al. Therapeutic Erythrocytapheresis Is Effective in Treating High Altitude Polycythemia on the Qinghai-Tibet Plateau. Wilderness Environ Med. 2020; 31(4): 426–430.
- van Tellingen C. Bleeding-edge technology in cardiology - or the mixed blessings of phlebotomy throughout the ages. Neth Heart J. 2010; 18(4): 218–222.
- Johnson S. Effect of gradual accumulation of iron, molybdenum and sulfur, slow depletion of zinc and copper, ethanol or fructose ingestion and phlebotomy in gout. Med Hypotheses. 1999; 53(5): 407–412.
- Schmidt P. Transfuse George Washington! Transfusion. 2002; 42(2): 275–277.
- Kambic HE, Nosé Y. Historical perspective on plasmapheresis. Ther Apher. 1997; 1(1): 83–108.
- https://krew.gda.pl/hemochromatoza,221,pl.html (23.12.2022).
- Solheim SA, Bejder J, Breenfeldt Andersen A, et al. Autologous Blood Transfusion Enhances Exercise Performance-Strength of the Evidence and Physiological Mechanisms. Sports Med Open. 2019; 5(1): 30.
- Joekes AM. The treatment of uraemia with special reference to acute renal failure. Postgrad Med J. 1949; 25(280): 61–70.
- Penson J. Wydalanie pozanerkowe jako metoda leczenia ostrej niedomogi nerek. In: Penson J. ed. Choroby nerek. PZWL, Warszawa 1960: 196–198.
- Simonovich VA, Burgos Pratx LD, Scibona P, et al. PlasmAr Study Group. A Randomized Trial of Convalescent Plasma in Covid-19 Severe Pneumonia. N Engl J Med. 2021; 384(7): 619–629.
- Bajpai M, Maheshwari A, Dogra V, et al. Efficacy of convalescent plasma therapy in the patient with COVID-19: a randomised control trial (COPLA-II trial). BMJ Open. 2022; 12(4): e055189.
- Carter KC. Leechcraft in nineteenth century British medicine. J R Soc Med. 2001; 94(1): 38–42.
- Eccles SJ, Butler PE. Leechcraft. J R Soc Med. 2001; 94(4): 206.
- Eknoyan G. The wonderful apparatus of John Jacob Abel called the "artificial kidney". Semin Dial. 2009; 22(3): 287–296.
- Bohm NM, Brown C. Bivalirudin dosing during prolonged intermittent renal replacement therapy: a case report. J Thromb Thrombolysis. 2021; 52(1): 345–349.
- http://chpl.com.pl/data_files/Angiox250.pdf (23.12.2022).
- Tarnowska R, Car H. Hirudoterapia – za i przeciw. Farm Pol. 2009; 65(5): 331–337.
- Munshi Y, Ara I, Rafique H, et al. Leeching in the history--a review. Pak J Biol Sci. 2008; 11(13): 1650–1653.
- Carter KC. Leechcraft in nineteenth century British medicine. J R Soc Med. 2001; 94(1): 38–42.
- Morabia A. Pierre-Charles-Alexandre Louis and the evaluation of bloodletting. J R Soc Med. 2006; 99(3): 158–160.
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Pijawka_lekarska (23.12.2022).
- Księga Daniela Dn. In: Biblia Tysiąclecia. : 11–15.
- Donaldson IM. van Helmont's proposal for a randomised comparison of treating fevers with or without bloodletting and purging. J R Coll Physicians Edinb. 2016; 46(3): 206–213.
- Milne I, Chalmers I. Alexander Lesassier Hamilton's 1816 report of a controlled trial of bloodletting. J R Soc Med. 2015; 108(2): 68–70.
- Ostrowski J, Rutkowski B. Józef Dietl (1804-1878), outstanding internist and reformer of the medical sciences, and his contribution to nephrology. J Nephrol. 2013 [Epub ahead of print]; 26(Suppl. 22): 50–54.
- https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/1467/edition/662/content.
- Zhang SJ, Liu JP, He KQ. Treatment of acute gouty arthritis by blood-letting cupping plus herbal medicine. J Tradit Chin Med. 2010; 30(1): 18–20.
- Xiong XJ, Wang PQ, Li SJ. Blood-Letting Therapy for Hypertension: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Chin J Integr Med. 2019; 25(2): 139–146.
- Karhausen LR. Weeding Mozart's medical history. J R Soc Med. 1998; 91(10): 546–550.
- https://www.gov.pl/web/zdrowie/uzyskanie-odznaki-honorowego-dawcy-krwi-zasluzony-dla-zdrowia-narodu1 (23.12.2022).
- https://plus.polskatimes.pl/prof-ewa-luczak-ernest-hemingway-to-pisarz-na-trudne-czasy/ar/c15-16301471 (23.12.2022).
