KARTKI Z HISTORII

Janusz Ostrowski1, Bolesław Rutkowski2

Poczet Członków Honorowych Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego.
Część X — Profesor Shaul G. Massry

Honorary Members of the Polish Society of Nephrology.
Part X — Professor Shaul G. Massry

W obecnym numerze „Forum Nefrologicznego” autorzy serii publikacji dotyczących Członków Honorowych Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego (PTN) ukazującej się na łamach tego czasopisma od początku 2013 roku przedstawiają kolejną wybitną, wręcz legendarną postać — Profesora Shaula Massry, wybitnego, znanego w całym świecie internistę i nefrologa ze Stanów Zjednoczonych. Jak wszyscy pamiętamy, wśród dotychczas prezentowanych zagranicznych członków honorowych PTN znaleźli się profesorowie August Heidland z Niemiec, Franklin Harold Epstein ze Stanów Zjednoczonych i Gabriel Richet z Francji. Profesor Shaul G. Massry od bardzo trudnych dla naszego kraju lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia był promotorem polskiej nefrologii i polskich nefrologów na forum międzynarodowym. Wielokrotnie gościł w Polsce na zaproszenie Polskiej Akademii Nauk, Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego i władz uczelni medycznych. Przedstawiał niezwykle ciekawe referaty programowe w czasie ogólnopolskich konferencji naukowych. Zapraszał też do swojej Kliniki licznych młodych polskich lekarzy. Bez wątpliwości można stwierdzić, że Profesor Shaul G. Massry przyczynił się w znacznym stopniu do wysokiej pozycji polskiej nefrologii na arenie międzynarodowej [1–3].

Shaul Massry urodził się 30 listopada 1930 roku w mieście Basra w Iraku. Był trzecim, najstarszym dzieckiem swoich rodziców, Alizy i Gourgy. Już w wieku 4 lat stracił swojego ojca i to trudne i traumatyczne dzieciństwo miało ogromny wpływ na jego późniejsze życie. Od początku swojej edukacji wykazywał się wyjątkowymi zdolnościami. Studia medyczne rozpoczął w Bagdadzie. Nie widząc jednak perspektyw na swój dalszy rozwój, zdecydował się na nielegalne przekroczenie granicy kraju, w którym się urodził, aby kontynuować studiowanie medycyny. Próba ta zakończyła się jednak niepowodzeniem i został deportowany do Izraela, gdzie ukończył medycynę w Hebrew University Hadassah Medical School w Jerozolimie w 1955 roku. Jego pierwsze publikacje po ukończeniu studiów powstawały podczas pracy jako lekarz ogólny w Negev, na pustynnej prowincji nowo powstałego państwa izraelskiego. Dotyczyły one wpływu gorącego klimatu i innych czynników fizycznych na wydalanie nerkowe, układ krążenia i adaptację do wysiłku fizycznego. W tym czasie odznaczył się nadzwyczajnymi osiągnięciami w organizacji opieki medycznej w bardzo trudnych pustynnych warunkach. W 1958 roku powierzono mu kierownictwo Eben-Schmuel Health Center w północnym Negev, gdzie przez kolejne 3 lata kontynuował swoje badania nad wpływem ciepła na fizjologię człowieka. W 1961 roku podjął pracę w Beilison Medical Center na Uniwersytecie w Tel-Awiwie. Tutaj odbywał staże z zakresu chorób wewnętrznych i nefrologii (ryc. 1).

Rycina 1. Prof. Shaul. G. Massry (ze zbiorów prof. S. Massry)

W 1965 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych i rozpoczął pracę naukową jako stypendysta Georgetown University Hospital w Waszyngtonie. Tam rozpoczęła się Jego błyskotliwa kariera naukowa i współpraca z wieloma znakomitymi nefrologami, jak George Schreiner, John Maher, Charles Kleeman czy Jack Coburn. W 1966 roku osiadł w Los Angeles, początkowo pracując w Renal and Metabolism Section Cedars Sinai Medical Center. W 1974 roku podjął pracę jako profesor i Kierownik Kliniki Nefrologii na Uniwersytecie Południowej Kalifornii. Od 1999 roku pracuje jako „emeritius professor” w Keck School of Medicine tego uniwersytetu. W 1973 roku uzyskał amerykański tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych, a w 1974 w dziedzinie nefrologii.

Zainteresowania naukowe Profesora dotyczą wielu bardzo ważnych zagadnień. Należy do nich zaliczyć zaburzenia gospodarki elektrolitowej, w tym wapnia, fosforu i magnezu, patofizjologii przewlekłego zespołu mocznicowego, ze szczególnym uwzględnieniem działania parathormonu jako toksyny mocznicowej. Przełomowa w tym zakresie okazała się praca o toksycznych właściwościach parathormonu zamieszczona w 1975 roku w czasopiśmie „Nephron”. Zajmował się także terapią przewlekłej niewydolności nerek za pomocą hemodializy i transplantacji. We wszystkich tych zagadnieniach uważany jest za autorytet światowego formatu [4–6].

Profesor Shaul Massry jest autorem bądź współautorem ponad 600 prac naukowych publikowanych w renomowanych czasopismach medycznych, takich jak „Kidney International”, „Americal Journal of Physiology”, „Journal of Clinical Investigation”, „Journal of the American Society of Nephrology” i innych, a także rozdziałów w licznych podręcznikach dotyczących głównie nefrologii. Był także współautorem bardzo istotnych wydań książkowych, do których należą tak znaczące pozycje jak „Textbook of Nephrology” wydany wspólnie z Richardem Glassockiem pierwszy raz w 1983 roku, „Nutritional Management of Renal Failure” wspólnie z Joel Kopple i Kamayar Kalantar-Zadeh oraz „Therapy of Renal Diseases and Related Disorders” wydany wspólnie z Wadi Suki. Zasiada bądź zasiadał w wielu kolegiach redakcyjnych, m.in. w „Kidney International”, „Nephron”, „Renal Physiology”. W „Mineral and Electrolyte Metabolism” i w „American Journal of Nephrology” pełnił funkcję redaktora naczelnego. Impact factor Jego publikacji wynosi 2840, a liczba cytowań blisko 10 000 (ryc. 2).

Rycina 2. Strony tytułowe największych dzieł współautorstwa prof. S. Massry

W 1996 roku wspólnie ze swoją żoną Meirą założył i administrował Fundacją przyznającą corocznie specjalną nagrodę Jego imienia, którą otrzymują od tego czasu badacze za wybitne osiągnięcia w naukach medycznych. Od 2009 roku administrowaniem Fundacją zajmuje się Keck School of Medicine Uniwersytetu Południowej Kalifornii w Stanach Zjednoczonych. O znaczeniu tej nagrody niech świadczy fakt, że dotychczas uzyskało ją dwunastu przyszłych laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii [7].

Profesor Shaul Massry był Prezydentem National Kidney Foundation, a obecnie jest aktywnym członkiem International Society of Nutrition and Metabolism in Renal Disease, International Society of Nephrology, American Society of Nephrology, International Association of the History of Nephrology, International Society of Uremia Research and Toxicity i wielu innych. Profesor jest również członkiem honorowym wielu nefrologicznych towarzystw naukowych na całym świecie: w Izraelu, Niemczech, Francji, Włoszech, Czechosłowacji, Bułgarii, na Węgrzech, w Indiach, Belgii, na Słowacji, w Czechach i w Polsce. Za swoją pracę i wybitne osiągnięcia naukowe otrzymał wiele prestiżowych nagród od środowiska międzynarodowego. Należą do nich między innymi: Złoty Medal Leo Ambarda na Uniwersytecie w Strassburgu we Francji, nagrodę Andre Lichtwitza z INSERM (Narodowy Instytut Naukowy Badań Medycznych rządu francuskiego), Złoty Medal Domenico Cotugno na Uniwersytecie w Bari we Włoszech, Złoty Medal i nagrodę Paolo Moscagni na Uniwersytecie w Sienie we Włoszech, Złoty Medal Rineckera na Uniwersytecie w Würzburgu w Niemczech, Medal Karola Marcinkowskiego Akademii Medycznej w Poznaniu, Złoty Medal Malpighiego na Uniwersytecie w Messynie we Włoszech, Medal Honorowy Uniwersytetu w Adana w Turcji. Otrzymał także tytuły doktora honoris causa Uniwersytetów w Bolonii, Padwie, Marsylii, Pradze, Pescu, Koszycach, Szeged, Messynie i Warnie oraz w polskich uczelniach — Akademii Medycznej w Katowicach, Poznaniu, Lublinie i Gdańsku. Jest także członkiem honorowym belgijskiej, polskiej, rosyjskiej i bułgarskiej Akademii Nauk, jak i Royal College of Physicians Irlandii, Tajlandii i Londynu (ryc. 3) [8, 9].

Rycina 3. Profesor Shaul Massry (drugi od lewej) w czasie Kongresu w Taorminie w 2012 roku
(fot. Janusz Ostrowski)

Profesor Shaul G. Massry bardzo wcześnie rozpoczął bliską współpracę z wieloma ośrodkami europejskimi, zarówno z Europy Zachodniej, jak i wówczas zza „żelaznej kurtyny”. W ośrodkach kierowanych przez Profesora przebywało na stażach kilkudziesięciu, a może kilkuset nefrologów z całego świata. Współpraca z polskimi uczonymi również była bardzo owocna. Współautorami wielu Jego prac są stypendyści z Polski przebywający na stażach naukowych w kierowanym przez Niego ośrodku. Przebywali tam m.in. dr Ewa Król, prof. Marian Klinger, dr Maria Maggot, dr Mirosław Smogorzewski, dr Ryszard Baczyński, dr Mariusz Klin i dr Wojciech Marcinkowski. Pomagał w prezentacji prac naukowych na arenie międzynarodowej, zapraszał do uczestnictwa w kongresach, wspierał starania o publikowanie prac w renomowanych czasopismach. Także wielu polskich profesorów wizytowało ośrodek w Los Angeles jako visiting profesor. Profesor wielokrotnie przebywał w Polsce z okazji konferencji naukowych (m.in. w Katowicach, Gdańsku, Lublinie, Warszawie, Szczecinie, Toruniu, Lidzbarku Warmińskim), zapraszany przez uczelnie medyczne i Polską Akademię Nauk. Ostatni raz odwiedził nasz kraj w grudniu 2014 roku w czasie konferencji z okazji rocznicy urodzin Profesora Bolesława Rutkowskiego. Wspierał także działania Polskiej Fundacji Nefrologicznej. Najpełniej postać naszego Bohatera scharakteryzowali Profesorowie Garabed Eknoyan i Saulo Klahr w laudacji z okazji 65. rocznicy urodzin zamieszczonej w American Journal of Kidney Diseases w listopadzie 1995 roku. Opisują Profesora jako człowieka niezwykle inteligentnego, wymagającego, sumiennego, pracowitego, zdecydowanego, stanowczego, ale także hojnego, wspaniałomyślnego, sympatycznego, lojalnego, opiekuńczego i empatycznego, cieszącego się uznaniem całego międzynarodowego towarzystwa skupionego wokół nefrologii i nie tylko nefrologii. W tym roku Profesor będzie obchodził swoje kolejne urodziny. Jest zatem dobra okazja, aby życzyć Panu Profesorowi dalszej aktywności naukowej, a także dużo szczęścia w życiu osobistym (ryc. 4) [10, 11].

Rycina 4. Strona tytułowa artykułu autorstwa prof. G. Eknoyana i S. Klahra o prof. S. Massry

Adres do korespondencji:

dr n. med. Janusz Ostrowski

Wojewódzki Szpital Specjalistyczny

III Oddział Chorób Wewnętrznych i Nefrologii

ul. Wieniecka 49, 87–800 Włocławek

tel.: 54 412 96 00, faks: 54 412 96 10

e-mail: ostryjan@poczta.onet.pl

PIŚMIENNICTWO

1. Ostrowski J., Rutkowski B. Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego. Cz. I. Prof. dr hab. med. Tadeusz Orłowski. Forum Nefrol. 2013; 1: 71–75.

2. Ostrowski J., Rutkowski B. Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego. Cz. VIII. Profesor Gabriel Richet. Forum Nefrol. 2014, 4: 285–289.

3. Ostrowski J., Rutkowski B. Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego. Cz. IX. Prof. dr hab. med. Olgierd Smoleński. Forum Nefrol. 2015; 1: 58–62.

4. Heidland A., Kokot F., Kopple J. Shaul G., Massry, Los Angeles, USA. Nephrol. Dial. Transplant. 1996; 11: 901.

5. Angielski S. Ocena działalności naukowej Prof. dr Shaula Massrego w związku z wnioskiem Rady Wydziału Lekarskiego o wszczęcie postępowania w sprawie nadania Jemu tytułu doktora „honoris causa” Akademii Medycznej w Gdańsku. Gdańsk 1998.

6. Bączyk K. Ocena osiągnięć naukowych i dydaktyczno-organizacyjnych prof. Shaul G. Massry, Kierownika Oddziału Nefrologicznego Szkoły Medycznej Uniwersytetu Południowej Kalifornii w Los Angeles w związku z wnioskiem o nadanie mu godności doktora honoris causa Akademii Medycznej w Gdańsku. Poznań, 12.06.1998.

7. www.en.wikipedia.org/wiki/Massry_Prize

8. Rutkowski B. Doktorat honoris causa dla Prof. S.G. Massry. Laudacja wygłoszona przez prof. Bolesława Rutkowskiego w dniu 22 kwietnia 1999 r. z okazji nadania prof. Shaul G. Massry tytułu doktora h. c. www.old.amg.gda.pl/uczelnia/gazeta/archiwum/gaz_05_99

9. Bojko P. Shaul Massry. W: Puzio A. (red.). Słownik Medycyny i Farmacji Górnego Śląska. Śląska Akademia Medyczna — Biblioteka Główna. Katowice 1993; 207–208.

10. Eknoyan G., Saulo Klahr. Shaul G. Massry: A Man of the World and a Scholar for All Seasons. Am. J. Kidney Dis. 1995; 5: 797–800.

11. Massry S. Curriculum vitae. 2015.

1 III Oddział Chorób Wewnętrznych i Nefrologii, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Włocławku

Sekcja Historyczna Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego

2 Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii i Chorób Wewnętrznych Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

Sekcja Historyczna Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego