Rola alkalizacji w nefroprotekcji — nowe spojrzenie na stary problem

Abstract

Zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej są
jednym z głównych objawów towarzyszących rozwojowi
i progresji przewlekłej choroby nerek (CKD).
Objawowa kwasica metaboliczna rozwija się u osób
z CKD w 4. i 5. stadium zaawansowania, szczególnie
gdy estymowana filtracja kłębuszkowa (eGFR)
obniża się do mniej niż 25 ml/min/1,73 m2. Kliniczne
następstwa kwasicy, jako opóźnienie wzrostu
u dzieci, postępujące zaburzenia kostne, zwiększona
degradacja mięśni z towarzyszącymi zaburzeniami
syntezy albumin czy też skłonność do infekcji, są
dobrze znane i opisane. W zaleceniach KDQI rekomenduje
się wyrównywanie stężenia wodorowęglanów
w surowicy do wartości ponad 22 mmol/l, aby
zapobiegać rozwojowi powyższych zaburzeń.
Prawie 20 lat temu opublikowano wyniki badań
eksperymentalnych przeprowadzonych na szczurach
z CKD wywołaną za pomocą subtotalnej nefrektomii,
w których wykazano, że suplementacja
wodorowęglanem sodu bądź innymi środkami alkalizującymi
może zapobiegać rozwojowi zmian cewkowo-
śródmiąższowych oraz w znaczących sposób
zapobiega spadkowi GFR. W ciągu ostatnich
kilku lat obserwacje te potwierdzono także u ludzi
z CKD. Metaanaliza podsumowująca opublikowane
badania dotyczące tego zagadnienia wykazała
ogólną poprawę eGFR o 3,2 ml/min/1,73 m2 oraz
zmniejszenie o 79% zagrożenia rozwoju schyłkowej
niewydolności nerek w czasie trwania badań
z użyciem środków alkalizujących. Ustalono także,
że terapię alkalizującą należy prowadzić tak, aby
utrzymać stężenie wodorowęglanu w surowicy
w granicach 22–28 mmol/l. Powyższe wyniki badań
niewątpliwie mają znaczenie dla przebiegu klinicznego
CKD i wskazują, że wyrównywanie kwasicy
metabolicznej ma znaczenie nefroprotekcyjne
w tym zespole chorobowym.