Vol 3, No 2 (2010)
Prace poglądowe
Published online: 2010-05-25
Problemy związane z koordynacją pobierania i przeszczepiania narządów i tkanek
Forum Nefrologiczne 2010;3(2):95-100.
Abstract
Sprawne przeprowadzenie procedury pobrania i przeszczepiania
narządów, zaczynając od zgłoszenia potencjalnego
dawcy, wymaga dużego wysiłku organizacyjnego,
doświadczenia i zaangażowania od wielu
osób pracujących w różnych placówkach służby
zdrowia. Zespół zajmujący się pobraniem narządów
jest wieloośrodkowy i wielodyscyplinarny. Wszystkie
działania, które mają doprowadzić do przeszczepów
narządów nadzorują koordynatorzy transplantacji
na kilku szczeblach organizacyjnych: lokalnym
(szpital zgłaszający potencjalnego dawcę), regionalnym
(regionalny ośrodek transplantacyjny) i centralnym
(Poltransplant).
Obowiązująca w Polsce Ustawa z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów określa, że pobrania narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można dokonać po stwierdzeniu trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (komisja), jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu. Zmarli dawcy narządu ze stwierdzoną śmiercią mózgu zgłaszani są do Regionalnego Koordynatora Transplantacji lub bezpośrednio do Poltransplantu. Są to zazwyczaj pacjenci hospitalizowani na oddziałach intensywnej terapii, neurologii lub neurochirurgii, z ciężkim urazem czaszkowo-mózgowym (37%) lub chorobą naczyń mózgowych (57%).
Prawo transplantacyjne w Polsce nakłada na zakłady służby zdrowia obowiązki w zakresie identyfikacji i niezwłocznego informowania Poltransplantu (Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji) o każdym przypadku możliwości pobrania komórek, tkanek i narządów w celu przeszczepienia po stwierdzeniu śmierci mózgu.
Koordynator transplantacyjny to postać niezbędna w procesie pozyskiwania i przeszczepiania narządów. Funkcję koordynatora przeważnie pełni osoba z wykształceniem medycznym (lekarz, pielęgniarka), która organizuje, nadzoruje, koordynuje i dokumentuje całość złożonej, wielodyscyplinarnej i rozciągniętej w czasie pracy zespołów transplantacyjnych. Zakres jego obowiązków obejmuje: identyfikację i kwalifikację dawcy narządów, opiekę nad dawcą, koordynację pobrania wielonarządowego, alokację, dystrybucję oraz organizację zabiegu przeszczepienia narządu. Ponadto koordynator odpowiada za kształtowanie wizerunku transplantologii klinicznej w społeczeństwie, a w społeczności medycznej w szczególności; naucza, prowadzi kampanie promocyjne oraz odpowiada za niezbędną sprawozdawczość i statystykę w tym zakresie.
Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 95-100
Obowiązująca w Polsce Ustawa z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów określa, że pobrania narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia można dokonać po stwierdzeniu trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu (komisja), jeżeli osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu. Zmarli dawcy narządu ze stwierdzoną śmiercią mózgu zgłaszani są do Regionalnego Koordynatora Transplantacji lub bezpośrednio do Poltransplantu. Są to zazwyczaj pacjenci hospitalizowani na oddziałach intensywnej terapii, neurologii lub neurochirurgii, z ciężkim urazem czaszkowo-mózgowym (37%) lub chorobą naczyń mózgowych (57%).
Prawo transplantacyjne w Polsce nakłada na zakłady służby zdrowia obowiązki w zakresie identyfikacji i niezwłocznego informowania Poltransplantu (Centrum Organizacyjno-Koordynacyjne do Spraw Transplantacji) o każdym przypadku możliwości pobrania komórek, tkanek i narządów w celu przeszczepienia po stwierdzeniu śmierci mózgu.
Koordynator transplantacyjny to postać niezbędna w procesie pozyskiwania i przeszczepiania narządów. Funkcję koordynatora przeważnie pełni osoba z wykształceniem medycznym (lekarz, pielęgniarka), która organizuje, nadzoruje, koordynuje i dokumentuje całość złożonej, wielodyscyplinarnej i rozciągniętej w czasie pracy zespołów transplantacyjnych. Zakres jego obowiązków obejmuje: identyfikację i kwalifikację dawcy narządów, opiekę nad dawcą, koordynację pobrania wielonarządowego, alokację, dystrybucję oraz organizację zabiegu przeszczepienia narządu. Ponadto koordynator odpowiada za kształtowanie wizerunku transplantologii klinicznej w społeczeństwie, a w społeczności medycznej w szczególności; naucza, prowadzi kampanie promocyjne oraz odpowiada za niezbędną sprawozdawczość i statystykę w tym zakresie.
Forum Nefrologiczne 2010, tom 3, nr 2, 95-100
Keywords: zmarły dawca narządówkoordynator transplantacjiakty prawnekoordynacja pobrania narządów do przeszczepuPoltransplant
References
- Milecka A. Zasady koordynacji pobrania i przeszczepiania nerek od zmarłego dawcy. Gdańska Konferencja Pielęgniarek Nefrologicznych Gdańsk, 23-25.04.2009.
- Ustawa z dnia 1 lipca 2005 roku o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów, art. 6.1.
- Antoszkiewicz K, Czerwiński J, Malanowski P. Pobieranie i przeszczepianie narządów w Polsce w 2009 r. Poltransplant, Biuletyn Informacyjny. 2010; 18: 3–13.
- Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2007 roku w sprawie szczegółowych warunków pobierania, przechowywania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów (Dz.U. 07.138.973 z dn. 1 sierpnia 2007), współdziałania zakładów służby zdrowia w zakresie pobierania, przechowywania komórek, tkanek i narządów w celu ich wykorzystania do przeszczepienia.
- Milecka A, Czerwiński J. Rola i zadania koordynatora transplantacji. In: Rutkowski B, Kaliciński P, Śledziński Z, Wujtewicz M, Milecka A. ed. Wytyczne dotyczące zgłaszania, kwalifikacji i przygotowania zmarłych dawców do pobrania narządów. Via Medica, Gdańsk 2009: 45–56.
- Milecka A, Moszkowska G, Wujtewicz M. Problemy związane z kwalifikacją i doborem dawcy nerki. In: Rutkowski B. ed. Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Via Medica, Gdańsk 2008: 347–359.
- Milecka A, Wenski W, Grygianiec E, Skóra I, Dytkowska B. Zasady oceny, kwalifikacji oraz zgłaszania potencjalnego dawcy narządów — rola Poltransplantu. In: Milecka A, Rutkowski B, Kaliciński P, Śledziński Z, Wujtewicz M. ed. Wytyczne dotyczące zgłaszania, kwalifikacji i przygotowania zmarłych dawców do pobrania narządów. Via Medica, Gdańsk 2009: 57–68.
