Basic HTML Version
15
Forum Medycyny Rodzinnej 2012, tom 6, nr 1, 14–23
Iwona Damps-Konstańska i wsp.
Zintegrowany model opieki nad
chorymi na przewlekłą obturacyjną
chorobę płuc (POChP) w praktyce
lekarza rodzinnego
WSTĘP
Przewlekłaobturacyjnachorobapłuc (POChP)
jest najczęstszym przewlekłym schorzeniem
układu oddechowego. Niejednokrotnie jest
przyczyną znaczącego pogorszenia jakości
życia chorych i ich bliskich, awwielu przypad-
kach prowadzi do niepełnosprawności. Le-
czenie (zwłaszcza zaostrzeń wymagających
hospitalizacji) przyczynia się do istotnego ob-
ciążenia budżetu ochrony zdrowia. Szacuje
się, że ponad 70% nakładów na POChP po-
chłaniają koszty leczenia chorych na za-
awansowaną postać tej choroby.
Dane z ostatnich lat wskazują, że w Polsce
w grupie powyżej 40. roku życia na POChP
choruje co 10. osoba [1].
ROLA BADAŃ SPIROMETRYCZNYCH
W PRZEWLEKŁEJ OBTURACYJNEJ
CHOROBIE PŁUC
Badanie spirometryczne jest, obok wywiadu
i badania przedmiotowego, badaniem reko-
mendowanymwrozpoznawaniuPOChP [2, 3].
Zmniejszenie wskaźnika natężona objętość
wydechowa pierwszosekundowa
/
natężona
pojemność życiowa (FEV1/FVC,
forced expi-
ratory volume in 1 second/forced vital capaci-
ty
) poniżej 70% po podaniu leku rozkurczo-
wego stanowi podstawę rozpoznania, a war-
tość wskaźnika FEV1 pozwala na określenie
stadium choroby (tab. 1).
U osób narażonych na czynniki ryzyka
(np. u nałogowych palaczy tytoniu), u któ-
rych występują objawy ze strony układu od-
dechowego, badanie spirometryczne umoż-
liwia wczesne wykrycie POChP [4].
KLINICZNY OBRAZ ZAAWANSOWANEJ
PRZEWLEKŁEJ OBTURACYJNEJ
CHOROBY PŁUC
W zaawansowanej postaci [III stadium:
FEV1 < 50% i IV stopień: FEV1 < 30% wg
klasyfikacji GOLD (
the global inititive for
chronic obstructive lung disease
)] chorzy z re-
guły mają objawy ze strony układu oddecho-
wego, takie jak: duszność, zła tolerancja wy-
siłku i kaszel z wykrztuszaniem wydzieliny
oskrzelowej. U wielu chorych występuje nie-
wydolność oddychania. Objawy ze strony
układu oddechowego są z jednej strony spo-
wodowane przewlekłym zapaleniem błony
śluzowej oskrzeli, obturacją i rozdęciem płuc
(hiperinflacją), a z drugiej postępującymnisz-
czeniemmiąższu płuca obejmującym przede
wszystkim jego sprężyste rusztowanie. Pale-
nie tytoniu odpowiada za ogólnoustrojowe
zapalenie, czego wyrazem jest występowanie
wielu objawów pozapłucnych (tab. 2).
Palenie tytoniu jest ponadto czynnikiem
ryzyka wielu innych schorzeń, które często
współistnieją z POChP (tab. 3), zwiększając
istotnie liczbę leków przyjmowanych przez
chorego oraz pogarszając jakość życia i ro-
kowanie [5]. Szacuje się, że co 4. osoba po-
wyżej 65. roku życia cierpi z powodu co naj-
mniej 2 przewlekłych schorzeń.
Tabela 1
Stadia zaawansowania POChP według GOLG i Zaleceń PTChP
(www.goldcopd.com, Pierzchała)
Stopień
Kryteria
zaawansowania
spirometryczne
Stopień I
FEV
1
≥
80%wartości należnej
(postać łagodna)
Stopień II
50% wartości należnej
≥
FEV
1
< 80% wartości należnej
(postać umiarkowana)
Stopień III
30% wartości należnej
£
FEV
1
< 50% wartości należnej
(postać ciężka)
Stopień IV
FEV
1
< 30% wartości należnej
(postać bardzo ciężka)
Tabela 2
Ogólnoustrojowe objawy występujące
w przebiegu zaawansowanej POChP
Osteoporoza
Utrata masy ciała, zwłaszcza beztłuszczowej
masy ciała
Osłabienie siły mięśniowej
Zespół wyczerpania i wyniszczenia
Niedokrwistość lub nadkrwistość
Zmniejszona odpornośćmiejscowa
i ogólnoustrojowa