WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE
Małgorzata Tomczyk1, Joanna Wicha1, Andrzej Prystupa1, Grzegorz Dzida1, Patrycja Lachowska-Kotowska1,Beata Chudzik-Rząd2, 3, Katarzyna Matuska3, Anna Malm2, 3
1Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1, Lublin
2Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej Uniwersytetu Medycznego, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1, Lublin
3Zakład Diagnostyki Mikrobiologicznej, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1, Lublin
Zakażenie Helicobacter pylori jako czynnik ryzyka miażdżycy naczyń krwionośnych
Helicobacter pylori as a risk factor for atherosclerosis
STRESZCZENIE
Wstęp. Miażdżyca jest chorobą zapalną, w której coraz większą rolę w procesie zapalnym przypisuje się zakażeniom wywołanym przez drobnoustroje, takie jak Helicobacter pylori.
Cel pracy. Analiza wybranych czynników ryzyka miażdżycy oraz częstości występowania chorób układu krążenia u pacjentów z infekcją H. pylori.
Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 50 pacjentów z dodatnim wynikiem testu na obecność antygenu H. pylori w kale oraz 27 pacjentów z ujemnym wynikiem tego testu — grupa kontrolna. U wszystkich oznaczono stężenie lipidów w surowicy krwi oraz dodatkowo przeanalizowano obecność chorób układu krążenia.
Wyniki. Najczęstszą chorobą układu krążenia występującą u pacjentów z zakażeniem H. pylori było nadciśnienie tętnicze (58%), następnie choroba niedokrwienna serca (30%) i cukrzyca (28%). W grupie kontrolnej zaś uzyskano następujące wyniki: nadciśnienie tętnicze — 66%, choroba niedokrwienna — 18%, cukrzyca — 15%. W grupie osób z infekcją H. pylori wysokie stężenie cholesterolu LDL wystąpiło u 50% badanych. Zaburzenia lipidowe trójglicerydów występowały znacznie częściej u osób zakażonych H. pylori niż w grupie kontrolnej (28% v. 7%).
Wnioski. W grupie pacjentów z infekcją H. pylori, w porównaniu z grupą kontrolną, najczęstszą chorobą układu krążenia była choroba niedokrwienna serca. U pacjentów zakażonych H. pylori częściej występowały zaburzenia lipidowe niż w grupie kontrolnej, szczególnie we frakcji cholesterolu LDL i trójglicerydów.
Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 2, 130–132
Słowa kluczowe: Helicobacter pylori, miażdżyca, choroby układu krążenia.
ABSTRACT
Introduction. Atherosclerosis is an inflammatory disease, wherein an increasing role in the inflammation process is attributed to infection of microorganisms such as Helicobacter pylori.
Aim of the study. The aim of this study was the analysis of selected risk factors of atherosclerosis and the incidence of cardiovascular disease in patients with H. pylori infection.
Material and methods. The study included 50 patients with a positive test for the presence of H. pylori antigen in stool, and 27 patients with a negative result of this test — the control group. All patients had the concentration of lipid levels in blood serum determined. In all cases the presence of cardiovascular diseases was analyzed.
Results. The most common cardiovascular disease occurring in patients with H. pylori infection was hypertension (58%), followed by ischemic heart disease (30%) and diabetes (28%). In the control group the following results were obtained: hypertension — 66%, ischemic — 18%, diabetes — 15%. In patients with H. pylori infection, the most common lipid disorder was high concentration of LDL cholesterol (50%). Triglyceride lipid disorders were more frequent in patients with H. pylori infection than in the control group (28% v. 7%).
Conclusions. In patients with H. pylori infection, compared to the control group, the most common cardiovascular disease was ischemic heart disease. Patients infected with H. pylori had a higher incidence of lipid abnormalities than the control group, especially in LDL cholesterol and triglycerides.
Forum Medycyny Rodzinnej 2015, vol 9, no 2, 130–132
Key words: Helicobacter pylori, arteriosclerosis, cardiovascular disease
WSTĘP
Miażdżyca jest chorobą zapalną, której negatywnym skutkiem są choroby układu krążenia, w tym choroba niedokrwienna serca. Znana wszystkim teoria zapalna miażdżycy zyskała już na tyle dowodów, że wydaje się nie budzić wątpliwości. Obecnie coraz większą rolę w rozwoju miażdżycy przypisuje się infekcjom wywoływanym przez drobnoustroje, takim jak H. pylori. Helicobacter pylori jest Gram-ujemną pałeczką zasiedlającą błonę śluzową żołądka i odpowiedzialną między innymi za dyspepsję niewrzodową, chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, raka żołądka. Ponadto H. pylori jest jedną z najczęstszych przyczyn przewlekłej seropozytywności. Przeciwciała klasy IgG stwierdza się u 50% całej populacji ludzkiej, a w niektórych społecznościach nawet u 70–90% badanych [1].
CEL PRACY
Celem pracy była analiza wybranych czynników ryzyka oraz częstości występowania chorób układu krążenia u pacjentów z rozpoznaną infekcją H. pylori.
MATERIAŁ I METODY
Do badania zakwalifikowano 50 pacjentów z dodatnim wynikiem testu na obecność antygenu H. pylori w kale, hospitalizowanych w Oddziale Chorób Wewnętrznych SPSK Nr 1 w Lublinie. Grupa badana składała się z 34 kobiet (68%) i 16 mężczyzn (32%). Grupa kontrolna składała się z 27 pacjentów z ujemnym wynikiem testu na obecność antygenu H. pylori w kale — 22 kobiety (81%) i 5 mężczyzn (19%). Średnia wieku grupy badanej wynosiła 58,2 roku, zaś grupy kontrolnej — 64,7 roku. U wszystkich pacjentów oznaczono stężenie białka C-reaktywnego (CRP, C-reactive protein) w surowicy oraz stężenie w surowicy: cholesterolu całkowitego, cholesterolu LDL (low density lipoprotein) i cholesterolu HDL (high density lipoprotein) i trójglicerydów. Dodatkowo przeanalizowano występowanie chorób układu krążenia.
WYNIKI
Najczęstszą chorobą układu krążenia występującą u pacjentów z zakażeniem H. pylori było nadciśnienie tętnicze — 58% pacjentów, następnie choroba niedokrwienna serca — 30% i cukrzyca — 28% badanych. Natomiast w grupie kontrolnej uzyskano następujące wyniki: nadciśnienie tętnicze — 66%, choroba niedokrwienna — 18%, cukrzyca — 15% badanych (ryc. 1). Nieprawidłowe stężenie cholesterolu całkowitego, to jest powyżej 200 mg/dl stwierdzono u 34% pacjentów z infekcją H. pylori, podczas gdy w grupie kontrolnej u 15% osób. U osób zakażonych H. pylori najczęstszym zaburzeniem lipidowym było wysokie, to jest powyżej 100 mg/dl, stężenie cholesterolu LDL — 50% badanych. Natomiast w grupie kontrolnej wzrost stężenia cholesterolu LDL stwierdzono u 37% badanych. Ponadto zaburzenia lipidowe trójglicerydów — powyżej 150 mg/dl — występowały znacznie częściej u osób zakażonych H. pylori, niż w grupie kontrolnej (28% v. 7%) (tab. 1). Średnie stężenie CRP w surowicy wśród osób z dodatnim i ujemnym wynikiem testu na obecność antygenu H. pylori w kale wynosiło odpowiednio — 5,4 mg/l i 3,5 mg/l.
Tabela 1 |
||
Profil lipidowy u pacjentów z infekcją H. pylori w porównaniu z grupą kontrolną (bez infekcji H. pylori) |
||
Profil lipidowy |
Liczba osób z infekcją H. pylori (%) |
Liczba osób bez infekcji H. pylori (%) |
Cholesterol całkowity > 200 mg/dl |
34% |
15% |
Cholesterol LDL > 100 mg/dl |
50% |
37% |
Trójglicerydy > 150 mg/dl |
28% |
7% |
Cholesterol HDL |
48% |
52% |
Rycina 1. Choroby układu krążenia u pacjentów z infekcją H. pylori w odniesieniu do grupy kontrolnej (bez infekcji H. pylori)
DYSKUSJA
Przewlekłe zakażenie H. pylori może być czynnikiem wyzwalającym proces zapalny w miażdżycy. Teorie na ten temat mają zarówno wielu zwolenników, jak i przeciwników [2]. Helicobacter pylori jest przyczyną zapalenia błony śluzowej przełyku i żołądka. Wykazano, że wywołuje również zapalenie systemowe, co potwierdza podwyższone stężenie CRP i niektórych interleukin (IL-1, IL-6) [3]. Senmaru i wsp. [4] stwierdzili, iż częstość występowania choroby niedokrwiennej była większa u pacjentów mających zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka (5,8%), w porównaniu z osobami bez zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka (2,8%). Zanikowe zapalenie błony śluzowej żołądka w przebiegu H. pylori może powodować zaburzenia wchłaniania witaminy B12 i kwasu foliowego, a w konsekwencji powodować wzrost poziomu homocysteiny. Hiperhomocysteinemia jest uznanym czynnikiem ryzyka choroby wieńcowej [5]. Wyjaśnienie roli przewlekłych zakażeń, w tym H. pylori w patogenezie miażdżycy wymaga przeprowadzenia jeszcze wielu badań. Liczne publikacje dotyczące tego problemu wskazują na niesłabnące zainteresowanie tą tematyką.
WNIOSKI
W grupie pacjentów z infekcją H. pylori, w porównaniu z grupą kontrolną, najczęstszą chorobą układu krążenia była choroba niedokrwienna serca.
U pacjentów zakażonych H. pylori częściej występowały zaburzenia lipidowe niż w grupie kontrolnej.
Najczęstszym zaburzeniem lipidowym u osób z infekcją H. pylori był wzrost frakcji cholesterolu LDL (50% osób).
Zaburzenia lipidowe trójglicerydów wystąpiły czterokrotnie częściej w grupie osób zakażonych H. pylori, niż w grupie kontrolnej (28% v. 7%).
Adres do korespondencji:
dr n. med. Andrzej Prystupa
Klinika Chorób Wewnętrznych SPSK nr 1
ul. Staszica 16, 20–081 Lublin
PIŚMIENNICTWO
Grąbaczewska Z., Kubicka J. Helicobacter pylori a choroba wieńcowa — związek przyczynowy czy przypadek? Folia Cardiologica Excerpta 2006; 1: 293–296.
Franceschi F., Leo D., Fini L. i wsp. Helicobacter pylori infection and ischaemic heart disease: an overview of the general literature. Dig Liver Dis. 2005; 37: 301–308.
Oshima T., Ozono R., Yano Y. i wsp. Association of Helicobacter pylori infection with systemic inflammation and endothelial dysfunction in health male subjects. J. Am. Coll. Cardiol. 2005; 45: 1219–1222.
Senmaru T., Fukui M., Tanaka M. i wsp. Atrophic gastritis is associated with coronary artery disease. J. Clin. Biochem. Nutr. 2012; 51: 39–41.
Tamura A., Fujioka T., Nasu M. Relation of Helicobacter pylori infection to plasma vitamin B12, folic acid, and homocysteine levels in patients who underwent diagnostic coronary arteriography. Am. J. Gastroenterol. 2002; 97: 861–866.
