Reaktywność płytek krwi we wczesnym okresie po pomostowaniu tętnic wieńcowych bez użycia krążenia pozaustrojowego u pacjentów stosujących małą dawkę kwasu acetylosalicylowego
Streszczenie
Wstęp. Kwas acetylosalicylowy (ASA) jest podstawowym lekiem przeciwpłytkowym stosowanym w okresie okołooperacyjnym u chorych poddawanych operacjom pomostowania tętnic wieńcowych (CABG). Operacja pomostowania tętnic wieńcowych bez użycia krążenia pozaustrojowego (OPCAB) prawdopodobnie w mniejszym stopniu zaburza funkcję płytek krwi (PLT) niż operacja wykonywana w krążeniu pozaustrojowym i może być przyczyną wysokiej reaktywności płytek mimo leczenia ASA (HAPR) w okresie pooperacyjnym.
Materiały i metody. Celem badania była prospektywna analiza zmienności stężenia tromboksanu B2 (TXB2) w surowicy krwi i reaktywności PLT zależnej od ASA u pacjentów ze stabilną chorobą wieńcową, poddanych OPCAB, leczonych standardową, pojedynczą dawką dobową 75 mg ASA. Próbki krwi do analizy pobierano po 2 i 24 h od przyjęcia porannej dawki ASA w dobie poprzedzającej operację, a następnie w 2. i 7. dobie po operacji.
Wyniki. W 2. dobie po OPCAB obserwowano istotne zmniejszenie liczby PLT oraz zwiększenie średniej objętości płytek
krwi. W 7. dobie pooperacyjnej stwierdzono zwiększenie liczby PLT wobec wartości przed operacją. W 7. dobie po OPCAB
obserwowano istotne zwiększenie w odniesieniu do wartości przed operacją odsetka pacjentów z niedostateczną
w analizie laboratoryjnej skutecznością leczenia przeciwpłytkowego ASA (definiowaną jako stężenie TXB2 w surowicy krwi
≥ 7,2 ng/ml), odpowiednio 52% w porównaniu z 20%; p = 0,02. W 7. dobie pooperacyjnej stwierdzono znamienny wzrost
mediany reaktywności PLT oraz odsetka pacjentów z HAPR (wynik testu VerifyNow® Aspirin ≥ 550 ARU) w porównaniu
z wartościami przed OPCAB (odpowiednio 48% v. 12%; p = 0,007).
Wnioski. W grupie pacjentów stosujących pojedynczą, dobową dawkę 75 mg ASA u istotnego odsetka badanych
(p = 0,03) przed operacją oraz w 7. dobie po OPCAB stwierdzono suboptymalne zahamowanie syntazy TXB2 oraz HAPR.
Znamienne obniżenie stężenia TXB2 w surowicy krwi w 2. dobie pooperacyjnej nie korelowało z reaktywnością PLT.
W przyszłych badaniach dotyczących efektywności leczenia przeciwpłytkowego oraz wyników klinicznych po OPCAB
należy zwrócić szczególną uwagę na optymalizację dawkowania ASA.
Słowa kluczowe: kwas acetylosalicylowypomostowanie tętnic wieńcowychtromboksanreaktywność płytek krwi
Referencje
- Vane JR, Botting RM, Moncada S, et al. Inhibition of prostaglandin synthesis as a mechanism of action for aspirin-like drugs. Nat New Biol. 1971; 231(25): 232–235.
- Windecker S, Kolh P, Alfonso F, et al. The Task Force on Myocardial Revascularization of the European Society of Cardiology (ESC), European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS), European Association of Percutaneous Cardiovascular Interventions (EAPCI). 2014 ESC/EACTS guidelines on myocardial revascularization. Eur Heart J. 2014; 35(37): 2541–2619.
- Antithrombotic Trialists' Collaboration. Collaborative meta-analysis of randomised trials of antiplatelet therapy for prevention of death, myocardial infarction, and stroke in high risk patients. BMJ. 2002; 324(7329): 71–86.
- Sousa-Uva M, Storey R, Huber K, et al. ESC Working Group on Cardiovascular Surgery, ESC Working Group on Thrombosis. Expert position paper on the management of antiplatelet therapy in patients undergoing coronary artery bypass graft surgery. Eur Heart J. 2014; 35(23): 1510–1514.
- Li N, Astudillo R, Ivert T, et al. Biphasic pro-thrombotic and inflammatory responses after coronary artery bypass surgery. J Thromb Haemost. 2003; 1(3): 470–476.
- Khan NE, De Souza A, Mister R, et al. A randomized comparison of off-pump and on-pump multivessel coronary-artery bypass surgery. N Engl J Med. 2004; 350(1): 21–28.
- Widimsky P, Straka Z, Stros P, et al. One-year coronary bypass graft patency: a randomized comparison between off-pump and on-pump surgery — angiographic results of the PRAGUE-4 trial. Circulation. 2004; 110(22): 3418–3423.
- Une D, Kulik A, Voisine P, et al. Correlates of saphenous vein graft hyperplasia and occlusion 1 year after coronary artery bypass grafting: analysis from the CASCADE randomized trial. Circulation. 2013; 128(11, Suppl 1): 213–218.
- The European Agency for the Evaluation of Medicinal Products. Position paper on the regulatory requirements for the authorisation of low-dose modified release asa formulations in the secondary prevention of cardiovascular events. Evaluation of Medicines for Human Use. 2002: 1–4.
- McAdam B, Keimowitz RM, Maher M, et al. Transdermal modification of platelet function: an aspirin patch system results in marked suppression of platelet cyclooxygenase. J Pharmacol Exp Ther. 1996; 277(2): 559–564.
- Capone ML, Sciulli MG, Tacconelli S, et al. Pharmacodynamic interaction of naproxen with low-dose aspirin in healthy subjects. J Am Coll Cardiol. 2005; 45(8): 1295–1301.
- Patrono C, Rocca B. Drug insight: aspirin resistance — fact or fashion? Nat Clin Pract Cardiovasc Med. 2007; 4(1): 42–50.
- Mortensen SB, Larsen SB, Grove EL, et al. Reduced platelet response to aspirin in patients with coronary artery disease and type 2 diabetes mellitus. Thromb Res. 2010; 126(4): 318–322.
- Arazi HC, Doiny DG, Torcivia RS, et al. Impaired anti-platelet effect of aspirin, inflammation and platelet turnover in cardiac surgery. Interact Cardiovasc Thorac Surg. 2010; 10(6): 863–867.
- Catella-Lawson F, Reilly M, Kapoor S, et al. Cyclooxygenase inhibitors and the antiplatelet effects of aspirin. N Engl J Med. 2001; 345(25): 1809–1817.
- Patrono C, Coller B, FitzGerald GA, et al. Platelet-active drugs: the relationships among dose, effectiveness, and side effects: the Seventh ACCP Conference on Antithrombotic and Thrombolytic Therapy. Chest. 2004; 126(3): 234–264.
- Gluckman TJ, McLean RC, Schulman SP, et al. Effects of aspirin responsiveness and platelet reactivity on early vein graft thrombosis after coronary artery bypass graft surgery. J Am Coll Cardiol. 2011; 57(9): 1069–1077.
- Rafiq S, Johansson PI, Zacho M, et al. Thrombelastographic haemostatic status and antiplatelet therapy after coronary artery bypass surgery (TEG-CABG trial): assessing and monitoring the antithrombotic effect of clopidogrel and aspirin versus aspirin alone in hypercoagulable patients: study protocol for a randomized controlled trial. Trials. 2012; 13: 48.
- Kim HJ, Lee JM, Seo JH, et al. Preoperative aspirin resistance does not increase myocardial injury during off-pump coronary artery bypass surgery. J Korean Med Sci. 2011; 26(8): 1041–1046.
- Janssen PWA, ten Berg JM, Hackeng CM. The use of platelet function testing in PCI and CABG patients. Blood Rev. 2014; 28(3): 109–121.
