Tom 13, Nr 5 (2018)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2018-09-14
Ocena zmienności rytmu serca u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym — przegląd systematyczny
Folia Cardiologica 2018;13(5):428-434.
Streszczenie
Nadciśnienie tętnicze (AH) jest wiodącą przyczyną zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych oraz czynnikiem ryzyka
wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca, niewydolności nerek oraz udaru mózgu. Dysfunkcja
autonomicznego układu nerwowego (AUN) pozostaje istotnym elementem w rozwoju i progresji tego schorzenia, ale jej
ocena nie jest powszechnie stosowana.
Analiza zmienności rytmu serca (HRV) jest metodą nieinwazyjnej oceny mechanizmów autonomicznych zaangażowanych
w kontrolę układu krążenia. Analizy tej można dokonać, stosując różne metody, w tym analizę czasową, spektralną
oraz techniki nieliniowe. Dane z dużych badań populacyjnych wskazują, że u osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym
i obniżoną HRV istnieje zwiększone ryzyko rozwoju AH. Wykazano niższe wskaźniki HRV u osób z AH „białego fartucha”,
a także u osób z nieprawidłowym profilem dobowym ciśnienia tętniczego. Podobnie obserwacje istnieją u pacjentów
z powikłaniami narządowymi AH. Ujawniono także różnice w oddziaływaniu różnych grup leków hipotensyjnych na AUN,
w tym szczególnie korzystny wpływ beta-adrenolityków oraz antagonistów receptora angiotensyny na HRV.
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie analizy HRV jako dostępnej metody nieinwazyjnej oceny AUN oraz przesłanek
potwierdzających jej przydatność w kompleksowej ocenie klinicznej pacjentów z AH, szczególnie w grupach chorych
niskiego i umiarkowanego ryzyka i z subklinicznymi zaburzeniami funkcji układu krążenia.
Słowa kluczowe: zmienność rytmu sercanadciśnienie tętniczedysfunkcja układu autonomicznegoryzyko sercowo-naczyniowe
Referencje
- Kearney PM, Whelton M, Reynolds K, et al. Global burden of hypertension: analysis of worldwide data. Lancet. 2005; 365(9455): 217–223.
- Somers VK. Sleep apnea and cardiovascular disease. In: Braunwald E, Bonow RO, Zipes DP, Libby P, Mann DL, Tomaselli GF. ed. Braunwald’s heart disease: a textbook of cardiovascular medicine. Saunders, Philadephia 2012: 1931–1943.
- Malik M, Bigger JT, Camm AJ, et al. Heart rate variability: Standards of measurement, physiological interpretation, and clinical use. Eur Heart J. 1996; 17(3): 354–381.
- Kleiger RE, Miller J, Bigger J, et al. Decreased heart rate variability and its association with increased mortality after acute myocardial infarction. Am J Cardiol. 1987; 59(4): 256–262.
- Kleiger RE, Stein PK, Bigger JT. Heart rate variability: measurement and clinical utility. Ann Noninvasive Electrocardiol. 2005; 10(1): 88–101.
- Guzzetti S, Piccaluga E, Casati R, et al. Sympathetic predominance in essential hypertension: a study employing spectral analysis of heart rate variability. J Hypertens. 1988; 6(9): 711–717.
- Gillman MW, Kannel WB, Belanger A, et al. Influence of heart rate on mortality among persons with hypertension: the Framingham Study. Am Heart J. 1993; 125(4): 1148–1154.
- Singh JP, Larson MG, Tsuji H, et al. Reduced heart rate variability and new-onset hypertension: insights into pathogenesis of hypertension: the Framingham Heart Study. Hypertension. 1998; 32(2): 293–297.
- Schroeder EB, Liao D, Chambless LE, et al. Hypertension, blood pressure, and heart rate variability: the Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) study. Hypertension. 2003; 42(6): 1106–1111.
- Mark AL. The sympathetic nervous system in hypertension: a potential long-term regulator of arterial pressure. J Hypertens Suppl. 1996; 14(5): S159–S165.
- Bilchick KC, Fetics B, Djoukeng R, et al. Prognostic value of heart rate variability in chronic congestive heart failure (Veterans Affairs' Survival Trial of Antiarrhythmic Therapy in Congestive Heart Failure). Am J Cardiol. 2002; 90(1): 24–28.
- Kubota Y, Chen LY, Whitsel EA, et al. Heart rate variability and lifetime risk of cardiovascular disease: the Atherosclerosis Risk in Communities Study. Ann Epidemiol. 2017; 27(10): 619–625.e2.
- Julius S, Nesbitt S. Sympathetic overactivity in hypertension. A moving target. Am J Hypertens. 1996; 9(11): 113S–120S.
- Schlaich MP, Lambert E, Kaye DM, et al. Sympathetic augmentation in hypertension: role of nerve firing, norepinephrine reuptake, and Angiotensin neuromodulation. Hypertension. 2004; 43(2): 169–175.
- Wu JS, Lu FH, Yang YC, et al. Epidemiological study on the effect of pre-hypertension and family history of hypertension on cardiac autonomic function. J Am Coll Cardiol. 2008; 51(19): 1896–1901.
- Piccirillo G, Viola E, Nocco M, et al. Autonomic modulation of heart rate and blood pressure in normotensive offspring of hypertensive subjects. J Lab Clin Med. 2000; 135(2): 145–152.
- Liao D, Cai J, Barnes RW, et al. Association of cardiac autonomic function and the development of hypertension: the ARIC study. Am J Hypertens. 1996; 9(12 Pt 1): 1147–1156.
- Lucini D, Mela GS, Malliani A, et al. Impairment in cardiac autonomic regulation preceding arterial hypertension in humans: insights from spectral analysis of beat-by-beat cardiovascular variability. Circulation. 2002; 106(21): 2673–2679.
- Huikuri HV, Ylitalo A, Pikkujämsä SM, et al. Heart rate variability in systemic hypertension. Am J Cardiol. 1996; 77(12): 1073–1077.
- Neumann SA, Jennings JR, Muldoon MF, et al. White-coat hypertension and autonomic nervous system dysregulation. Am J Hypertens. 2005; 18(5 (Pt 1)): 584–588.
- Di Raimondo D, Miceli G, Casuccio A, et al. Does sympathetic overactivation feature all hypertensives? Differences of sympathovagal balance according to night/day blood pressure ratio in patients with essential hypertension. Hypertens Res. 2016; 39(6): 440–448.
- Kohara K, Nishida W, Maguchi M, et al. Autonomic nervous function in non-dipper essential hypertensive subjects. Evaluation by power spectral analysis of heart rate variability. Hypertension. 1995; 26(5): 808–814.
- Melillo P, Izzo R, De Luca N, et al. Heart rate variability and target organ damage in hypertensive patients. BMC Cardiovasc Disord. 2012; 12: 105.
- Galinier M, Pathak A, Fourcade J, et al. Left ventricular hypertrophy and sinus variability in arterial hypertension. Arch Mal Coeur Vaiss. 2001; 94(8): 790–794.
- Mandawat MK, Wallbridge DR, Pringle SD, et al. Heart rate variability in left ventricular hypertrophy. Br Heart J. 1995; 73(2): 139–144.
- Piccirillo G, Germanò G, Vitarelli A, et al. Autonomic cardiovascular control and diastolic dysfunction in hypertensive subjects. Int J Cardiol. 2006; 110(2): 160–166.
- Tadic M, Cuspidi C, Pencic B, et al. Association between left ventricular mechanics and heart rate variability in untreated hypertensive patients. J Clin Hypertens (Greenwich). 2015; 17(2): 118–125.
- Menzes AS, Moreira HG, Daher MT. Analysis of heart rate variability in hypertensive patients before and after treatment with angiotensin II-converting enzyme inhibitors. Arq Bras Cardiol. 2004; 83(2): 169–172.
- Lurje L, Wennerblom B, Tygesen H, et al. Heart rate variability after acute myocardial infarction in patients treated with atenolol and metoprolol. Int J Cardiol. 1997; 60(2): 157–164.
- Vesalainen RK, Kantola IM, Airaksinen KE, et al. Vagal cardiac activity in essential hypertension: the effects of metoprolol and ramipril. Am J Hypertens. 1998; 11(6 Pt 1): 649–658.
- Petretta M, Bonaduce D, Marciano F, et al. Effect of one year of lisinopril treatment on cardiac autonomic control in hypertensive patients with left ventricular hypertrophy. Hypertension. 1996; 27(3, Pt 1): 330–338.
- Lewandowski J, Abramczyk P, Dobosiewicz A, et al. The effect of enalapril and telmisartan on clinical and biochemical indices of sympathetic activity in hypertensive patients. Clin Exp Hypertens. 2008; 30(5): 423–432.
- Chern CM, Hsu HY, Hu HH, et al. Effects of atenolol and losartan on baroreflex sensitivity and heart rate variability in uncomplicated essential hypertension. J Cardiovasc Pharmacol. 2006; 47(2): 169–174.
- Hamada T, Watanabe M, Kaneda T, et al. Evaluation of changes in sympathetic nerve activity and heart rate in essential hypertensive patients induced by amlodipine and nifedipine. J Hypertens. 1998; 16(1): 111–118.
- de Champlain J, Karas M, Nguyen P, et al. Different effects of nifedipine and amlodipine on circulating catecholamine levels in essential hypertensive patients. J Hypertens. 1998; 16(9): 1357–1369.
- Zaliūnas R, Brazdzionyte J, Zabiela V, et al. Effects of amlodipine and lacidipine on heart rate variability in hypertensive patients with stable angina pectoris and isolated left ventricular diastolic dysfunction. Int J Cardiol. 2005; 101(3): 347–353.
- Psaty BM, Heckbert SR, Koepsell TD, et al. The risk of myocardial infarction associated with antihypertensive drug therapies. JAMA. 1995; 274(8): 620–625.