Waskulopatia w przeszczepionym sercu — nowe trendy w diagnostyce i leczeniu
Streszczenie
Waskulopatia naczyń wieńcowych (CAV) jest jednym z najpoważniejszych powikłań u pacjentów po transplantacji serca. Znajduje się ona wśród trzech najczęstszych przyczyn zgonów w tej grupie chorych w czasie powyżej 3 lat od przeszczepienia. Jest to przyspieszona forma miażdżycy o złożonej patogenezie, w której znaczącą rolę odgrywają zarówno mechanizmy immunologiczne, jak i zakażenia wirusowe. Klasyczne czynniki ryzyka rozwoju miażdżycy mają wpływ na postęp waskulopatii w późniejszym okresie po transplantacji. Ze względu na niespecyficzne objawy ważną rolę w rozpoznawaniu CAV odgrywa diagnostyka obrazowa. Oprócz angiografii, będącej „złotym standardem” diagnostycznym, na znaczeniu zyskują nowoczesne metody obrazowania. Wewnątrznaczyniowa ultrasonografia oraz jej połączenie z wirtualną histologią, a także optyczna tomografia koherencyjna pozwalają na dokładny pomiar wskaźnika MIT, który jest czynnikiem prognostycznym rozwoju CAV. Ponadto metody te umożliwiają ocenę budowy blaszek i odróżnianie zmian waskulopatycznych od klasycznej miażdżycy. Wciąż poszukuje się najkorzystniejszych połączeń leków immunosupresyjnych oraz antyproliferacyjnych, które stanowią podstawę w zapobieganiu i hamowaniu postępu waskulopatii. Zaobserwowano, że skuteczność tych samych farmaceutyków różni się w zależności od zastosowanego schematu leczenia. Oprócz leczenia farmakologicznego niektórzy pacjenci odnoszą korzyści z zabiegów angioplastyki lub pomostowania aortalno-wieńcowego. Główne kierunki badań w zakresie CAV dotyczą metod wczesnego wykrywania zmian i skutecznego hamowania rozwoju tej groźnej patologii.
Słowa kluczowe: CAVmiażdżycaprzeszczepienie sercawaskulopatia
Referencje
- Yusen RD, Christie JD, Edwards LB, et al. International Society for Heart and Lung Transplantation. The Registry of the International Society for Heart and Lung Transplantation: Thirtieth Adult Lung and Heart-Lung Transplant Report--2013; focus theme: age. J Heart Lung Transplant. 2013; 32(10): 965–978.
- Hollis IB, Reed BN, Moranville MP. Medication management of cardiac allograft vasculopathy after heart transplantation. Pharmacotherapy. 2015; 35(5): 489–501.
- Zimmer RJ, Lee MS. Transplant coronary artery disease. JACC Cardiovasc Interv. 2010; 3(4): 367–377.
- El-Hamamsy I, Stevens LM, Vanhoutte PM, et al. Injury of the coronary endothelium at implantation increases endothelial dysfunction and intimal hyperplasia after heart transplantation. J Heart Lung Transplant. 2005; 24(3): 251–258.
- Sato T, Seguchi O, Ishibashi-Ueda H, et al. Risk Stratification for Cardiac Allograft Vasculopathy in Heart Transplant Recipients – Annual Intravascular Ultrasound Evaluation –. Circulation Journal. 2016; 80(2): 395–403.
- Johansson I, Andersson R, Friman V, et al. Cytomegalovirus infection and disease reduce 10-year cardiac allograft vasculopathy-free survival in heart transplant recipients. BMC Infect Dis. 2015; 15: 582.
- Haji SA, Avery RK, Yamani MH, et al. Donor or recipient hepatitis B seropositivity is associated with allograft vasculopathy. J Heart Lung Transplant. 2006; 25(3): 294–297.
- Haji SA, Starling RC, Avery RK, et al. Donor hepatitis-C seropositivity is an independent risk factor for the development of accelerated coronary vasculopathy and predicts outcome after cardiac transplantation. J Heart Lung Transplant. 2004; 23(3): 277–283.
- Rickenbacher PR, Pinto FJ, Lewis NP, et al. Correlation of donor characteristics with transplant coronary artery disease as assessed by intracoronary ultrasound and coronary angiography. Am J Cardiol. 1995; 76(5): 340–345.
- Chamorro CI, Almenar L, Martínez-Dolz L, et al. Do cardiovascular risk factors influence cardiac allograft vasculopathy? Transplant Proc. 2006; 38(8): 2572–2574.
- Rahmani M, Cruz RP, Granville DJ, et al. Allograft vasculopathy versus atherosclerosis. Circ Res. 2006; 99(8): 801–815.
- Skorić B, Čikeš M, Ljubas Maček J, et al. Cardiac allograft vasculopathy: diagnosis, therapy, and prognosis. Croat Med J. 2014; 55(6): 562–576.
- Chang HY, Yin WH, Lo LW, et al. The utilization of twelve-lead electrocardiography for predicting sudden cardiac death after heart transplantation. Int J Cardiol. 2013; 168(3): 2665–2672.
- Mehra MR, Crespo-Leiro MG, Dipchand A, et al. International Society for Heart and Lung Transplantation working formulation of a standardized nomenclature for cardiac allograft vasculopathy-2010. J Heart Lung Transplant. 2010; 29(7): 717–727.
- Costanzo MR, Dipchand A, Starling R, et al. International Society of Heart and Lung Transplantation Guidelines. The International Society of Heart and Lung Transplantation Guidelines for the care of heart transplant recipients. J Heart Lung Transplant. 2010; 29(8): 914–956.
- Tsutsui H, Ziada KM, Schoenhagen P, et al. Lumen loss in transplant coronary artery disease is a biphasic process involving early intimal thickening and late constrictive remodeling: results from a 5-year serial intravascular ultrasound study. Circulation. 2001; 104(6): 653–657.
- Kobashigawa JA, Tobis JM, Starling RC. Multicenter intravascular ultrasound validation study among heart transplant recipients: outcomes after five years. J Am Coll Cardiol. 2005; 45(9): 1532–1537.
- Hernandez JM, de Prada JA, Burgos V, et al. Virtual histology intravascular ultrasound assessment of cardiac allograft vasculopathy from 1 to 20 years after heart transplantation. J Heart Lung Transplant. 2009; 28(2): 156–162.
- Pinto TL, Waksman R. Clinical applications of optical coherence tomography. J Interv Cardiol. 2006; 19(6): 566–573.
- Kume T, Akasaka T, Kawamoto T, et al. Assessment of coronary intima-media thickness by optical coherence tomography: comparison with intravascular ultrasound. Circ J. 2005; 69(8): 903–907.
- Imamura T, Kinugawa K, Murasawa T, et al. Cardiac Allograft Vasculopathy Can Be Distinguished From Donor-Transmitted Coronary Atherosclerosis by Optical Coherence Tomography Imaging in a Heart Transplantation Recipient. International Heart Journal. 2014; 55(2): 178–180.
- Cassar A, Matsuo Y, Herrmann J, et al. Coronary atherosclerosis with vulnerable plaque and complicated lesions in transplant recipients: new insight into cardiac allograft vasculopathy by optical coherence tomography. Eur Heart J. 2013; 34(33): 2610–2617.
- Garrido IP, García-Lara J, Pinar E, et al. Optical coherence tomography and highly sensitivity troponin T for evaluating cardiac allograft vasculopathy. Am J Cardiol. 2012; 110(5): 655–661.
- Kobashigawa JA, Pauly DF, Starling RC, et al. Cardiac allograft vasculopathy by intravascular ultrasound in heart transplant patients: substudy from the Everolimus versus mycophenolate mofetil randomized, multicenter trial. JACC Heart Fail. 2013 Oct;1(5):389-99. 2013; 1(5): 389–399.
- Chou NK, Jan CF, Chi NH, et al. Cardiac allograft vasculopathy compared by intravascular ultrasound sonography: everolimus to mycophenolate mofetil--one single-center experience. Transplant Proc. 2012; 44(4): 897–899.
- Masetti M, Potena L, Nardozza M, et al. Differential effect of everolimus on progression of early and late cardiac allograft vasculopathy in current clinical practice. Am J Transplant. 2013; 13(5): 1217–1226.
- Arora S, Erikstad I, Ueland T, et al. Virtual histology assessment of cardiac allograft vasculopathy following introduction of everolimus--results of a multicenter trial. Am J Transplant. 2012; 12(10): 2700–2709.
- Watanabe T, Seguchi O, Nishimura K, et al. Suppressive effects of conversion from mycophenolate mofetil to everolimus for the development of cardiac allograft vasculopathy in maintenance of heart transplant recipients. Int J Cardiol. 2016; 203: 307–314.
- Tremmel JA, Ng MKC, Ikeno F, et al. Comparison of drug-eluting versus bare metal stents in cardiac allograft vasculopathy. Am J Cardiol. 2011; 108(5): 665–668.
- Lee MS, Kobashigawa J, Tobis J. Comparison of percutaneous coronary intervention with bare-metal and drug-eluting stents for cardiac allograft vasculopathy. JACC Cardiovasc Interv. 2008; 1(6): 710–715.
- Bhama JK, Nguyen DQ, Scolieri S, et al. Surgical revascularization for cardiac allograft vasculopathy: Is it still an option? J Thorac Cardiovasc Surg. 2009; 137(6): 1488–1492.
