Znajomość czynników ryzyka choroby wieńcowej wśród mieszkańców województw lubelskiego i świętokrzyskiego
Streszczenie
Wstęp. Choroby układu sercowo-naczyniowego, a szczególnie choroba wieńcowa, stanowią najważniejszą przyczynę umieralności mężczyzn i kobiet w Polsce. Podstawą prewencji tych chorób jest znajomość i modyfikacja głównych czynników ryzyka. Około 80% przypadków chorób układu krążenia można uniknąć dzięki przestrzeganiu zasad zdrowego stylu życia.
Materiał i metody. Badaniami objęto mieszkańców województw lubelskiego i świętokrzyskiego, zaliczanych do polskiej „ściany wschodniej” — jednego z biedniejszych regionów Unii Europejskiej, gdzie poziom umieralności z powodu chorób układu krążenia nadal pozostaje bardzo wysoki. W 2011 roku przeprowadzono anonimowy kwestionariusz wśród 123 dorosłych mieszkańców województwa świętokrzyskiego i 144 mieszkańców województwa lubelskiego. Za narzędzie diagnostyczne posłużyła ankieta złożona z 36 pytań, w większości jednokrotnego wyboru. Pytania podzielono na dwie grupy — dotyczące wiedzy na temat czynników ryzyka choroby wieńcowej oraz stylu życia badanych populacji
Wyniki. Mieszkańcy terenów wiejskich wykazali się gorszym poziomem świadomości niż mieszkańcy miast. W województwie lubelskim respondenci za najważniejsze czynniki ryzyka choroby wieńcowej uznali nadwagę, otyłość i małą aktywność fizyczną, a w następnej kolejności — nadciśnienie tętnicze, uwarunkowania genetyczne, wiek oraz palenie tytoniu. Według respondentów z województwa świętokrzyskiego najważniejsze czynniki ryzyka to mała aktywność fizyczna, nadwaga, otyłość nadciśnienie tętnicze i wiek.
Wnioski. Mieszkańcy województw świętokrzyskiego i lubelskiego zaprezentowali ogólną dobrą znajomość najważniejszych czynników ryzyka choroby wieńcowej. Świadomość czynników ryzyka nie skłaniała ich jednak do modyfikacji stylu życia. Nieprawidłowe zachowania prowadziły do nadwagi i otyłości w badanych populacjach.
Słowa kluczowe: choroby układu sercowo-naczyniowegoczynniki ryzykaprofilaktyka
Referencje
- Bachórzewska-Gajewska H, Serwicka A, Komło A, et al. Znajomość czynników ryzyka choroby wieńcowej wśród pacjentów hospitalizowanych celem wykonania koronarografii oraz ich oczekiwania po badaniu. Pol Przegl Kardiol. 2007; 2: 35–40.
- Olszewski R, Grabysa R, Kwasiborski P, et al. Znajomość czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego wśród żołnierzy polskiej armii. Pol Merk Lek. 2009; 27: 160–273.
- Wojtyniak B, Goryński P. Sytuacja zdrowotna ludności Polski. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — PZH, Warszawa 2008: 4–28.
- Podolec P. Podręcznik Polskiego Forum Profilaktyki. Tom 1. Wyd. Medycyna Praktyczna, Kraków 2007: 37–80.
- Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015. Załącznik do Uchwały Narodowy nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 15.03.2007.
- Perk J, De Ba, Gohlke H, et al. Europejskie wytyczne dotyczące zapobiegania chorobom serca i naczyń w praktyce klinicznej na rok 2012. Kardiol Pol. 2012; 70(suppl. I): S1–S100.
- Płókarz S, Bartczuk A, Arendarczyk M, et al. Wiedza o czynnikach ryzyka chorób układu krążenia w populacji wiejskiej w świetle badań ankietowych. Pol Med Rodz. 2004; 6: 474–480.
- Zdrojewski T, Wyrzykowski B, Szczech R, et al. Steering Committees of the Programmes NATPOL PLUS, SMS, Polish 400-Cities Project. Epidemiology and prevention of arterial hypertension in Poland. Blood Press Suppl. 2005; 2: 10–16.
- Zdrojewski Ł, Zdrojewski T, Rutkowski M, et al. Prevalence and control of cardiovascular risk factors in Poland. Assumptions and objectives of the NATPOL 2011 Survey. Kardiol Pol. 2013; 71(4): 381–392.
- Kowalski J, Barylski M, Godala M, et al. Estimation of cardiovascular complications and death risk in subjects with metabolism syndrome. Arch Med Sci. 2006; 2: 252–255.
- Cakir H, Pinar R. Randomized controlled trial on lifestyle modification in hypertensive patients. West J Nurs Res. 2006; 28(2): 190–209.
- Skrzypiec-Spring M, Chlebda E, Spring A, et al. Nadciśnienie tętnicze — od rozpoznania do leczenia. Część I. Diagnostyka i klasyfikacja nadciśnienia tętniczego. Przew Lek. 2005; 4: 28–34.
- Główczyńska R. Nadciśnienie tętnicze — aktualne rozumienie istoty problemu. Kardiologia na co Dzień. 2008; 3: 3–6.
- Majewicz A, Marcinkowski JT. ogia chorób układu krążenia. Dlaczego w Polsce jest małe zainteresowanie istniejącymi programami profilaktycznymi? Probl Hig Epidemiol. 2008; 89: 322–325.
- Eastwood GM. Lifestyle pattern change in males following percutaneous transluminal coronary angioplasty/intracoronary stenting. Int J Nurs Pract. 2001; 7(2): 131–137.
- Grabowski M. Ryzyko sercowo-metaboliczne — zespół metaboliczny i otyłość brzuszna. www.ptkardio.pl. (08.07.2008).
- Słowikowska-Hilczer J, Marchlewska K, Walczak-Jędrzejowska R, et al. Wysokie ryzyko wystąpienia miażdżycy u mężczyzn w wieku 20–39 lat z aglomeracji łódzkiej. Pol Merk Lek. 2007; 23: 417–425.
- Meigs JB, Wilson PWF, Nathan DM, et al. Prevalence and characteristics of the metabolic syndrome in the San Antonio Heart and Framingham Offspring Studies. Diabetes. 2003; 52(8): 2160–2167.
- Nowicki G, Ślusarska B, Brzezicka A. Analiza stanu wiedzy o czynnikach ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego wśród osób pracujących. Probl Pielęg. 2009; 17: 321–327.
- Deskuj-Śmielecka E, Borowicz-Bieńkowski S, Przywarska I, et al. Poziom wiedzy o czynnikach ryzyka chorób układu krążenia i zalecanych modyfikacjach stylu życia wśród chorych po leczonym interwencyjnie ostrym zespole wieńcowym. Wpływ krótkotrwałej, stacjonarnej rehabilitacji kardiologicznej. Badania pilotażowe Kardiol Pol. 2008; 66: 230–323.
- Podolec P, Kopeć G, Pająk A, et al. Wytyczne skiego Forum Profilaktyki Chorób Układu Krążenia dotyczące oceny ryzyka sercowo-naczyniowego. Kardiol Pol. 2007; 65: 100–104.
- Suwała M, Gerstenkorn A. Rola pielęgniarki podstawowej opieki zdrowotnej w pierwotnej i wtórnej profilaktyce antytytoniowej. Med. Ogólna Nauk Zdrow. 2012; 18: 243–246.
- Bała M, Leśniak W. Skuteczność niefarmakologicznych metod leczenia uzależnienia od tytoniu — metaanaliza. Pol Arch Med Wewn. 2007; 117: 1–8.
- Sasso FC, Carbonara O, Nasti R, et al. Glucose metabolism and coronary heart disease in patients with normal glucose tolerance. JAMA. 2004; 291(15): 1857–1863.
- Norhammar A, Malmberg K, Diderholm E, et al. Diabetes mellitus: the major risk factor in unstable coronary artery disease even after consideration of the extent of coronary artery disease and benefits of revascularization. J Am Coll Cardiol. 2004; 43(4): 585–591.
- Juutilainen A, Lehto S, Rönnemaa T, et al. Type 2 diabetes as a "coronary heart disease equivalent": an 18-year prospective population-based study in Finnish subjects. Diabetes Care. 2005; 28(12): 2901–2907.
- Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2014. Stanowisko Polskiego Towarzystwa etologicznego. Diab Klin. 2014; 3(supl. A): A1–A71.
- Dormer C., McMillan F., Abdolian L. EUROACTION set to change the face of preventive cardiology. . spo.escardio.org. (2011).
- Szymański P. Skuteczne obniżanie stężenia cholesterolu. Analiza skutków działań i zaniechań w sce. Nowe możliwości terapii zaburzeń lipidowych. Kardiol Pol. 2006; 64(suppl. 4): 64–68.
- Unal B, Critchley JA, Capewell S. Modelling the decline in coronary heart disease deaths in England and Wales, 1981-2000: comparing contributions from primary prevention and secondary prevention. BMJ. 2005; 331(7517): 614.
