Wstęp: Endotelina 1 (ET-1) odgrywa istotną rolę w patofizjologii przewlekłej niewydolności serca. Celem pracy jest ocena osoczowego stężenia ET-1 w grupie chorych z niewydolnością serca o etiologii niedokrwiennej i porównanie z wartościami stężenia ET-1 u pacjentów ze stabilną dławicą piersiową i wydolnym układem krążenia, a także określenie znaczenia prognostycznego stężenia ET-1 u chorych z niewydolnością serca.
Materiał i metody: Badaniem objęto 127 osób (106 mężczyzn i 21 kobiet), w wieku 32-75 lat (średnio 56,7 roku), ze stabilną dławicą piersiową (klasa I wg CCS), angiograficznie udokumentowanymi zmianami miażdżycowymi w tętnicach wieńcowych i rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym. Wyodrębniono 2 grupy: grupa I - 58 pacjentów z obniżoną frakcją wyrzutową lewej komory (EF < 40%) i objawami niewydolności serca; grupa II - 69 chorych z prawidłową funkcją lewej komory i wydolnym układem krążenia. Dodatkowo grupę I podzielono na: podgrupę A - 47 osób żyjących oraz podgrupę B - 11 chorych, którzy zmarli w okresie obserwacji odległej trwającej 3–24 miesięcy (średnio 18,5 miesiąca). U wszystkich pacjentów analizowano parametry echokardiograficzne lewej komory serca (EF, LVEDD, LVESD), stężenie ET-1 oznaczane metodą immunoenzymatyczną, obraz angiograficzny tętnic wieńcowych, a w grupie chorych z niską EF także wydolność czynnościową według klasyfikacji NYHA.
Wyniki: Stwierdzono istotnie wyższe stężenia ET-1 w grupie chorych z niską EF i objawami niewydolności serca (grupa I - 47 ± 32 pg/ml) w porównaniu z grupą osób z prawidłową EF (grupa II - 31 ± 12 pg/ml; p = 0,007).
Analizując stężenia ET-1 w podgrupach A i B, stwierdzono niższe wartości u pacjentów żyjących niż u osób zmarłych (podgrupa A - 38 ± 23 pg/ml vs. podgrupa B - 63 ± 40 pg/ml; p = 0,006). Obserwowano także dodatnią korelację między stężeniem ET-1 a klasą czynnościową według klasyfikacji NYHA (p = 0,001).
Wnioski: U osób z chorobą niedokrwienną serca potwierdzoną koronarograficznie osoczowe stężenie ET-1 różniło się istotnie między grupami z prawidłową i obniżoną funkcją lewej komory serca oraz objawami niewydolności serca. Wskazuje to na związek podwyższonej aktywności neurohormonalnej z uszkodzeniem lewej komory serca. Istotnie wyższe stężenia ET-1 u pacjentów zmarłych oraz silna korelacja podwyższonego stężenia ET-1 z klasą czynnościową według NYHA u chorych z niewydolnością serca wskazują na rokownicze znaczenie kontrolowania stężenia ET-1 u tych chorych. (Folia Cardiol. 2003; 10: 169–175)