Vol 11, No 1 (2004): Folia Cardiologica
Prace kazuistyczne
Submitted: 2013-01-14
Published online: 2004-01-22
De sphygmologia... Doktorat Onufrego Dzianotta z 1836 roku i próba oceny jego wartości
Janusz H. Skalski, Anna Skalska i Jacek Puzio
Folia Cardiol 2004;11(1):61-73.
Vol 11, No 1 (2004): Folia Cardiologica
Prace kazuistyczne
Submitted: 2013-01-14
Published online: 2004-01-22
Abstract
W pracy przeprowadzono analizę wartości pracy doktorskiej, pochodzącej z 1836 r., pod tytułem
De Sphygmologia seu Doctrina de Pulsu, autorstwa krakowskiego lekarza Onufrego
Dzianotta. Łaciński tekst przetłumaczono i poddano ocenie pod kątem przydatności w swojej
epoce, walorów nowoczesności w obliczu realiów ówczesnej krakowskiej medycyny oraz zgodności
zawartych treści z dzisiejszą wiedzą medyczną. W niniejszym opracowaniu zestawiono
wybrane z dzieła Dzianotta informacje z historii sfygmologii, wiadomości o istocie pulsu oraz
o zasadach praktycznego posługiwania się tym badaniem. Według autorów niniejszej pracy
Dzianott dokonał nie tylko próby własnego spojrzenia na tę metodę diagnostyczną, ale przede
wszystkim stworzył prawdziwe kompendium XIX-wiecznej wiedzy z zakresu sfygmologii. Zaprezentował
wiele terminów medycznych dotyczących tętna, usiłując równocześnie przyporządkować
poszczególnym obserwacjom różne jednostki chorobowe. Przeprowadził też ocenę nowego,
bo wprowadzonego 2 lata wcześniej, pulsomierza, przyrządu wynalezionego przez Herrisona,
francuskiego lekarza. Praca Dzianotta według dzisiejszych kryteriów naukowych zawiera kilka błędów merytorycznych
i nie należy do najnowocześniejszych opracowań z tej dziedziny. Nie ustrzegła się także
pewnego nieładu w nazewnictwie i posiada braki z zakresu logiki wywodu naukowego.
Jest to jednak cenny dokument dziejowy o niewątpliwej wielkiej wartości historycznej dla polskiej
medycyny i dokonanie na miarę tworzenia się zalążków rodzimej kardiologii w pierwszej połowie
XIX wieku. Cenne informacje zawarte w tej pracy, a przede wszystkim możliwość zapoznania się
na jej podstawie z pojmowaniem problemów kardiologicznych w owym czasie, sprawiają, że
niekwestionowane pozytywy przeważają zdecydowanie nad pewnymi niedostatkami.
Autorzy przypomnieli tę pracę, bowiem stanowi ona cząstkę dziedzictwa polskiej kardiologii,
a z perspektywy minionych lat błędów popełnionych przez Dzianotta nie można oceniać inaczej
jak tylko z wyrozumiałością. (Folia Cardiol. 2004; 11: 61–73)
Abstract
W pracy przeprowadzono analizę wartości pracy doktorskiej, pochodzącej z 1836 r., pod tytułem
De Sphygmologia seu Doctrina de Pulsu, autorstwa krakowskiego lekarza Onufrego
Dzianotta. Łaciński tekst przetłumaczono i poddano ocenie pod kątem przydatności w swojej
epoce, walorów nowoczesności w obliczu realiów ówczesnej krakowskiej medycyny oraz zgodności
zawartych treści z dzisiejszą wiedzą medyczną. W niniejszym opracowaniu zestawiono
wybrane z dzieła Dzianotta informacje z historii sfygmologii, wiadomości o istocie pulsu oraz
o zasadach praktycznego posługiwania się tym badaniem. Według autorów niniejszej pracy
Dzianott dokonał nie tylko próby własnego spojrzenia na tę metodę diagnostyczną, ale przede
wszystkim stworzył prawdziwe kompendium XIX-wiecznej wiedzy z zakresu sfygmologii. Zaprezentował
wiele terminów medycznych dotyczących tętna, usiłując równocześnie przyporządkować
poszczególnym obserwacjom różne jednostki chorobowe. Przeprowadził też ocenę nowego,
bo wprowadzonego 2 lata wcześniej, pulsomierza, przyrządu wynalezionego przez Herrisona,
francuskiego lekarza. Praca Dzianotta według dzisiejszych kryteriów naukowych zawiera kilka błędów merytorycznych
i nie należy do najnowocześniejszych opracowań z tej dziedziny. Nie ustrzegła się także
pewnego nieładu w nazewnictwie i posiada braki z zakresu logiki wywodu naukowego.
Jest to jednak cenny dokument dziejowy o niewątpliwej wielkiej wartości historycznej dla polskiej
medycyny i dokonanie na miarę tworzenia się zalążków rodzimej kardiologii w pierwszej połowie
XIX wieku. Cenne informacje zawarte w tej pracy, a przede wszystkim możliwość zapoznania się
na jej podstawie z pojmowaniem problemów kardiologicznych w owym czasie, sprawiają, że
niekwestionowane pozytywy przeważają zdecydowanie nad pewnymi niedostatkami.
Autorzy przypomnieli tę pracę, bowiem stanowi ona cząstkę dziedzictwa polskiej kardiologii,
a z perspektywy minionych lat błędów popełnionych przez Dzianotta nie można oceniać inaczej
jak tylko z wyrozumiałością. (Folia Cardiol. 2004; 11: 61–73)
Keywords
historia medycyny; historia kardiologii; sfygmologia; badanie tętna
Title
De sphygmologia... Doktorat Onufrego Dzianotta z 1836 roku i próba oceny jego wartości
Journal
Cardiology Journal
Issue
Vol 11, No 1 (2004): Folia Cardiologica
Pages
61-73
Published online
2004-01-22
Page views
723
Article views/downloads
1740
Bibliographic record
Folia Cardiol 2004;11(1):61-73.
Keywords
historia medycyny
historia kardiologii
sfygmologia
badanie tętna
Authors
Janusz H. Skalski
Anna Skalska i Jacek Puzio