Wstęp: Wśród negatywnych konsekwencji stałej stymulacji serca związanych z obecnością wszczepionej elektrody wymienia się niedomykalność zastawki trójdzielnej. Jednakże brak wiarygodnych dowodów na poparcie tej tezy.
Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 124 pacjentów (69 mężczyzn i 55 kobiet) w wieku 16-93 lat (śr. 64,2 ± 15,2 roku). Chorych podzielono na 2 grupy: I (badaną) - pacjenci z implantowaną na stałe elektrodą komorową oraz II (kontrolną) - osoby bez elektrody w prawej komorze serca. U wszystkich chorych w badaniu przedmiotowym i podmiotowym zwracano szczególną uwagę na objawy wynikające z niedomykalności trójdzielnej. Rozpoznanie niedomykalności trójdzielnej ustalano na podstawie parametrów echokardiograficznych w badaniu dopplerowskim: zasięg i pole powierzchni fali zwrotnej, szerokość żyły głównej dolnej oraz obecność skurczowego przepływu wstecznego w żyle głównej dolnej i żyłach wątrobowych.
Wyniki: Zaawansowanie niewydolności serca według klasyfikacji NYHA ustalone na podstawie całości obrazu klinicznego nie różniło się między grupami. Występowanie typowego szmeru niedomykalności trójdzielnej stwierdzono u 30% chorych z grupy I oraz u 3,6% z grupy II (p < 0,05). Na podstawie przyjętych parametrów oceny echokardiograficznej wykazano obecność niedomykalności zastawki trójdzielnej u 60 osób (75%) z grupy I oraz u 10 (32%) z grupy II (p < 0,05). Obecność niedomykalności trójdzielnej co najmniej II stopnia (tj. uznanej za istotną) stwierdzono częściej w grupie chorych z wszczepioną elektrodą komorową (47%) niż w grupie kontrolnej (16,1%) (p < 0,05). Podczas oceny zasięgu fali zwrotnej w badaniu dopplerowskim kodowanym kolorem wykazano statystycznie znamienną zależność od czasu, który upłynął od momentu wszczepienia elektrody do badania (p < 0,03). Nie obserwowano istotnych różnic w nasileniu niedomykalności w czasie własnego rytmu komór w porównaniu z rytmem wymuszonym przez stymulator: zasięg fali zwrotnej: 1,77 ± 1,99 vs. 1,52 ± ± 1,28 cm (p = 0,17); pole powierzchni fali zwrotnej: 1,71 ± 2,26 vs. 1,11 ± 1,13 cm2 (p = 0,35); szerokość żyły głównej dolnej: 1,99 ± 0,45 vs. 1,92 ± 0,43 cm (p = 0,35).
Wnioski: Obecność elektrody w ujściu przedsionkowo-komorowym prawym na stałe wywołuje niedomykalność zastawki. Czynnikiem zwiększającym stopień regurgitacji jest czas od wszczepienia elektrody. Stymulowany rytm komór nie wpływa na obecność i nasilenie fali zwrotnej trójdzielnej. (Folia Cardiol. 2004; 11: 751–763)