Wstęp: Zmiany wartości ciśnienia tętniczego (BP) powstałe pod wpływem podawanego dożylnie propranololu pozwalają prognozować efektywność β-blokady w przeciwdziałaniu nawrotom omdleń wazowagalnych (VVS) podczas testu pochyleniowego (TT). Celem pracy była analiza przydatności wskaźników hemodynamicznych (HI), zarejestrowanych podczas diagnostycznego TT do oceny skuteczności podawanego dożylnie leku β-adrenolitycznego w zapobieganiu nawrotom VVS.
Materiał i metody: Badaniem objęto 98 chorych (59 kobiet, 39 mężczyzn) w średnim wieku 34,2 ± 12,3 roku, z co najmniej dwoma incydentami utrat przytomności podczas 6 miesięcy poprzedzających badanie. Pionizację wykonywano zgodnie z protokołem 60°/20 min, uzupełniając ją podjęzykowym podaniem nitrogliceryny w dawce 250 μg. Po uzyskaniu dodatniego wyniku badania pacjentowi przywracano pozycję poziomą, po czym dożylnie podawano 0,1 mg/kg mc. propranololu. Następnie wykonywano kolejną pionizację, która była repliką fazy badania zakończonej wystąpieniem omdlenia. Oceny HI dokonywano metodą beat-to-beat za pomocą urządzenia Portapres M2. Analizie poddawano ciśnienie tętnicze skurczowe (SBP), średnie (MBP) i rozkurczowe (DBP), częstotliwość rytmu serca (HR), pojemność minutową serca (CO), całkowity obwodowy opór naczyniowy (TPR). Wyniki pomiarów oceniano retrospektywnie, uśredniając 60-sekundowe segmenty pomiarowe. Aby zrealizować przyjęty na wstępie cel badania, wyznaczono cztery przedziały lokacyjne: I — 15. minuta, poprzedzającego czynną fazę biernego TT (TT_b), pobytu w pozycji poziomej, II — 1. minuta pochylenia rozpoczynająca czynną fazę TT_b, III — ostatnia minuta przed wystąpieniem omdlenia, IV — 1. minuta po zakończeniu pochylenia. Analizie statystycznej poddawano wartości średnie opisanych zmiennych pochodzące z wyznaczonych przedziałów pomiarowych.
Wyniki: W wyniku wykonania pełnego protokołu TT omdlenie wystąpiło u 63 (64%) chorych. Dożylne podanie propranololu zapobiegło powtórnemu wyzwoleniu VVS u 37 pacjentów (59%) — stanowili oni grupę I, natomiast 26 chorych (41%) nie wykazało wrażliwości na podany β-bloker — w dalszej części badania tworzyli oni grupę II. Analiza różnic wartości średnich zmiennych pochodzących z II, III i IV etapu badania, przeprowadzona wśród badanych grup pacjentów, dowiodła znamiennych statystycznie różnic w zakresie SBP, DBP i MBP. Wyniki analizy regresji logistycznej wykazały, że spośród porównywanych HI największą wartość prognostyczną miały pomiary SBP pochodzące z okresu bezpośrednio poprzedzającego wystąpienie omdlenia (etap III). W przewidywaniu skuteczności terapeutycznej leków β-adrenergicznych czułość mniejszej niż 91 mm Hg wartości SBP wynosiła 95%, swoistość 58%, trafność rozpoznania 79%, a wartość prognostyczna wyniku dodatniego i ujemnego 76% oraz 88%.
Wnioski: Wartości ciśnienia tętniczego pochodzące z diagnostycznego TT pozwalają prognozować skuteczność podawanego dożylnie β-blokera w zapobieganiu nawrotom utrat przytomności. Największą wartość predykcyjną ma pomiar SBP w fazie bezpośrednio poprzedzającej wystąpienie omdlenia. (Folia Cardiol. 2004; 11: 121–130)