Wstęp: Obecnie zmiany potencjału koagulacyjnego w wyniku koronarografii są przedmiotem badań. W ostrych zespołach wieńcowych następuje aktywacja układu krzepnięcia, dane dotyczące podobnej reakcji u chorych ze stabilną dławicą piersiową są bardzo nieliczne. Celem niniejszej pracy była ocena poziomu wytwarzania trombiny jako wskaźnika aktywności prozakrzepowej u chorych ze stabilną dławicą piersiową oraz stwierdzenie, czy koronarografia powoduje dodatkową aktywację krzepnięcia poprzez oszacowanie wzrostu wskaźników trombinogenezy.
Materiał i metody: W próbkach krwi pobranych przed planową koronarografią i po niej u 80 kolejnych pacjentów badano stężenie kompleksów trombina-antytrombina III (TAT), fragmentów protrombiny 1 + 2 (F1 + 2) oraz fibrynogenu. Analizowano stężenia badanych czynników przed koronarografią oraz ich wzrost po zabiegu w grupach różniących się nasileniem objawów dławicy, rodzajem i objętością podanego kontrastu oraz liczbą istotnie zwężonych tętnic wieńcowych.
Wyniki: Przed zabiegiem stwierdzono podwyższone wartości TAT i F1 + 2 odpowiednio u 51% i 31% pacjentów (zakres normy TAT: 1,0–4,1 µg/l; F1 + 2: 0,4–1,1 nmol/l). Po koronarografii odsetki chorych z wartościami TAT i F1 + 2 przekraczającymi normę wynosiły odpowiednio 78% i 60%. Stężenia TAT, F1 + 2 i fibrynogenu były istotnie wyższe u osób po koronarografii (odpowiednio 6,08 ± 3,14 µg/l; 1,50 ± 0,98 nmol/l; 413 ± 62 mg/dl) w porównaniu z wartościami stężeń odnotowanymi przed badaniem (odpowiednio 4,19 ± 1,67 µg/l; 1,05 ± 0,29 nmol/l; 404 ± 59 mg/dl); dla wszystkich p < 0,001. Nie wykazano korelacji pomiędzy objętością wstrzykniętego kontrastu a wzrostem badanych parametrów krzepnięcia. Również rodzaj użytego kontrastu nie wpływał istotnie na zmiany parametrów krzepnięcia, co mogło wiązać się z małą liczebnością podgrup, w których zastosowano kontrast jonowy (n = 7) i kontrast izoosmolarny (n = 8). Nie stwierdzono związku między liczbą zwężonych tętnic wieńcowych i nasileniem objawów dławicy piersiowej a poziomem aktywacji układu krzepnięcia.
Wnioski: U około 50% chorych ze stabilną dławicą piersiową stwierdza się stan wzmożonej aktywacji układu krzepnięcia, objawiający się podwyższonymi stężeniami TAT i F1 + 2. Koronarografia prowadzi do dalszej aktywacji krzepnięcia u chorych ze stabilną dławicą piersiową. (Folia Cardiol. 2004; 11: 213–220)