Wstęp: W przypadku elektrod endokawitarnych, w odróżnieniu od kardiostymulatora, trudno jest przewidzieć wystąpienie uszkodzenia elektrody oraz jej zużycie. Celem pracy była ocena trwałości ich funkcjonowania w układach do dwujamowej stymulacji serca (DDD) oraz analiza przyczyn uszkodzeń mechanicznych.
Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 977 chorych z implantowanym w latach 1984–2002 dwujamowym rozrusznikiem serca i okresem obserwacji przekraczającym 3 miesiące (4–262 miesięcy). Niepowodzenia stymulacji związane z dysfunkcją elektrody podzielono na: elektryczne - narośnięcie progu stymulacji i mechaniczne - uszkodzenie ciągłości izolacji i/lub przewodu. Uszkodzenia elektrod rozpoznawano na podstawie telemetrycznej analizy parametrów stymulacji i sterowania oraz fluoroskopii podczas kontroli układu stymulującego, przeprowadzanych przynajmniej raz w roku.
Wyniki: Dysfunkcję stwierdzono w przypadku 8,3% elektrod przedsionkowych i 4% komorowych. W 1,15% elektrod przedsionkowych i 0,62% komorowych były to uszkodzenia „elektryczne” (wzrost progu stymulacji), występujące znacznie wcześniej w przypadku elektrod komorowych (3 vs. 24,7 miesiąca). Uszkodzenia mechaniczne wykryto w 7,15% elektrod przedsionkowych i 3,38% komorowych. W obu rodzajach elektrod pojawiały się one później niż elektryczne (p < 0,001). Tylko w grupie elektrod przedsionkowych wykazano związek częstości występowania uszkodzeń mechanicznych z konstrukcją elektrody i drogą jej wprowadzenia. Zwiększoną awaryjność odnotowano w przypadkach trójfilamentowej budowy metalowego przewodu przedsionkowej elektrody unipolarnej (w przeciwieństwie do budowy czterofilamentowej) oraz wprowadzenie jej przez nakłucie żyły podobojczykowej (p < 0,005).
Wnioski: Wykazano, że głównymi problemami przewlekłej stymulacji serca typu DDD, związanymi z dysfunkcją elektrod, są złamania, urwania i uszkodzenie osłonki elektrod endokawitarnych. Punkcja żyły podobojczykowej sprzyjała uszkodzeniom mechanicznym elektrod i stanowiła główną przyczynę braku możliwości ich naprawy. Konstrukcja metalowego przewodu przedsionkowej elektrody jednobiegunowej zbudowanego z trzech mikrofilamentów decydowała o zwiększonej awaryjności elektrody. (Folia Cardiol. 2004; 11: 177-187)