Wstęp: Przyjmuje się, że zmienność rytmu serca (HRV) należy oceniać wyłącznie u chorych z rytmem zatokowym. W tych warunkach czynniki determinujące HRV są dobrze poznane. Autorzy wprowadzili wskaźnik - frakcję HRV - oparty na numerycznym przetworzeniu mapy powrotu, który z powodzeniem można stosować do oceny HRV w migotaniu przedsionków (AF). Celem badania była ocena uwarunkowań HRV w przewlekłym AF.
Materiał i metody: Przebadano 155 chorych z przewlekłym AF, w tym 93 mężczyzn i 62 kobiety w wieku 25-84 lat (śr. 64 ± 11 lat). U każdego badanego wykonano 24-godzinną rejestrację EKG. Analizie poddano standardowe czasowe parametry HRV oraz frakcję HRV (HRVF). W zależności od wartości tego wskaźnika grupę badanych podzielono na chorych z prawidłową (≥ 35%, n = 114) i obniżoną HRVF (< 35%, n = 38). W celu oceny uwarunkowań HRV w AF przeprowadzono analizę wieloczynnikową. Pod uwagę wzięto następujące parametry jakościowe: wiek (< 65, ≥ 65), płeć (M, K), rozpoznanie (DCM, CAD, NCAD, przebyty zawał serca), cukrzycę (tak, nie), stosowanie β-adrenolityków (tak, nie), klasę NYHA (I–II, III–IV), wartość frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF < 30, 30–49, ≥ 50), wymiar końcoworozkurczowy lewej komory (LVEDD > 60, ≤ 60) oraz częstość rytmu serca (< 70, 70–89, ≥ 90 bpm).
Wyniki: Wiek i płeć nie wpływały istotnie na HRV u chorych z AF. Niemniej niską HRV obserwowano częściej u osób w wieku 65 lat i więcej. Przebyty zawał serca był istotną determinantą HRV, występował 2 razy częściej u chorych z niską HRV. Odwrotnie, inna niż niedokrwienna etiologia AF łączyła się z wyższą HRV. Zredukowana HRV była częstsza u chorych z III–IV klasą NYHA. Obecność cukrzycy silnie wiązała się z niską HRV. Nie obserwowano zależności między HRV a stosowaniem b-adrenolityków. Najsilniejszym czynnikiem warunkującym HRV była LVEF. Niska HRV występowała 2-krotnie częściej u chorych z LVEF < 30%, podczas gdy prawidłowa HRV wiązała się z LVEF > 50%. Prawie połowa chorych z kardiomegalią (> 60 mm) charakteryzowała się obniżoną HRV w porównaniu z 80% pacjentów z prawidłową HRV i LVEDD. Częstość rytmu serca była drugą niezależną determinantą HRV w AF. Obniżoną HRV obserwowano prawie u połowy chorych z częstością rytmu serca > 90 bpm w porównaniu z 80% osób z prawidłową HRV, przy częstości rytmu serca < 90 bpm.
Wnioski: Dysfunkcja skurczowa lewej komory i przyspieszona częstość rytmu serca są jedynymi niezależnymi czynnikami warunkującymi wartość HRV u chorych z AF. Mniejsze znaczenie mają etiologia niedokrwienna, obecność cukrzycy i zaawansowany wiek. Wydaje się zatem, że uwarunkowania HRV w AF są właściwie podobne jak przy zachowanym rytmie zatokowym. (Folia Cardiol. 2004; 11: 625–631)