Warmińsko-mazurski program interwencyjnego leczenia ostrych zespołów wieńcowych z uniesieniem odcinka ST

Abstract

Wstęp: Ostre zespoły wieńcowe z uniesieniem odcinka ST (STEACS) stanowią jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w Polsce. Powodem ich powstawania jest nagłe zamknięcie jednej z tętnic wieńcowych (wytworzenie zakrzepu na zwężającej światło naczynia blaszce miażdżycowej) ograniczające dopływ krwi do mięśnia sercowego, co powoduje jego martwicę. Najważniejszym elementem postępowania w STEACS jest możliwie szybkie udrożnienie zamkniętego naczynia i przywrócenie prawidłowego przepływu krwi. Najskuteczniejszą metodą tego typu leczenia jest wykonanie zabiegu angioplastyki wieńcowej w zakresie amputowanej tętnicy.
Materiał i metody: Analizą objęto 161 chorych z STEACS, zarówno w obserwacji wewnątrzszpitalnej, jak i odległej. Parametry charakteryzujące badaną grupę oraz wyniki leczenia porównano z wynikami dużych badań klinicznych, w których uczestniczyły podobne grupy chorych oraz z rezultatami dużych ośrodków kardiologicznych w kraju. Ze względu na różnice w kwalifikacji pacjentów do zabiegu, badaną grupę podzielono na dwie podgrupy. Podgrupa I liczyła 78 chorych leczonych w okresie przed wprowadzeniem całodobowego dyżuru hemodynamicznego. Grupę poddano wstępnej preselekcji polegającej głównie na niekwalifikowaniu do zabiegu chorych z grupy najwyższego ryzyka (wstrząs kardiogenny, wiek ponad 80 lat, zaawansowana cukrzyca, niewydolność nerek, przebyty udar mózgu). Ważny czynnik preselekcyjny stanowił fakt, że w tym okresie pracownia hemodynamiki działała jedynie w dni powszednie w godzinach 8.00–18.00. Podgrupę II stanowiło 83 chorych poddanych leczeniu po rozpoczęciu 24-godzinnego dyżuru. W obrębie tej podgrupy do zabiegu kwalifikowano wszystkie osoby bez przeciwwskazań, bez względu na wiek i stan ogólny.
Wyniki: Parametry kliniczne populacji warmińsko-mazurskiej (dane demograficzne, czynniki ryzyka, lokalizacja zawału, leczenie farmakologiczne) były zbliżone do populacji chorych analizowanych w znanych badaniach klinicznych. Prawidłowy przepływ w naczyniu odpowiedzialnym za zawał, określony jako TIMI 3, udało się uzyskać w 93% przypadków. Poważne zdarzenia sercowo-naczyniowe (ponowne zawały serca + udary mózgu + zgony) w obserwacji szpitalnej, 30-dniowej i 6-miesięcznej wyniosły odpowiednio: 4,3%, 8% i 13,7%. Uzyskane wyniki wykazały, że skuteczność leczenia w zakresie badanej grupy była porównywalna z rezultatami innych ośrodków. W zakresie badanych podgrup chorych wykazano wyjściowo gorsze parametry kliniczne (wyższa średnia wieku, większy odsetek czynników ryzyka) w podgrupie II niż w podgrupie I. Odsetek udrożnień w zakresie tętnicy odpowiedzialnej za zawał (TIMI 3) wynosił 96% w podrupie I vs. 89% w podrupie II. Poważne zdarzenia sercowonaczyniowe (MACE) w badanych podrupach (I i II) wynosiły odpowiednio: 1,3% vs. 7.2% w obserwacji szpitalnej, 5% vs. 12% — w obserwacji 30-dniowej oraz 10% vs. 19% w obserwacji 6-miesięcznej.
Wnioski: Dobre wyniki leczenia STEACS za pomocą przezskórnej angioplastyki wieńcowej uzyskane w ośrodku autorów pracy potwierdzają założenie, że małe placówki kardiologiczne mogą podejmować 24-godzinny dyżur hemodynamiczny pomimo braku bezpośredniego zabezpieczenia kardiochirurgicznego. Pomimo dużej bezpośredniej skuteczności zabiegów odsetek odległych poważnych powikłań sercowo-naczyniowych jest wysoki. Analizowana liczba powikłań istotnie wzrasta w miarę upływu czasu, co odzwierciedla postępujący przebieg choroby wieńcowej po ostrym epizodzie wieńcowym. Wstępna preselekcja chorych poddanych zabiegowi angioplastyki wieńcowej w przypadku STEACS wpływa zarówno na wczesne, jak i na odległe wyniki leczenia. (Folia Cardiol. 2005; 12: 445–457)