Konturowanie zstępującej lewej tętnicy wieńcowej u chorych na raka piersi – perspektywa radiologa onkologa
Streszczenie
Rak gruczołu piersiowego jest najczęstszym nowotworem w Polsce i na świecie. Standardowym postępowaniem u chorych na ten nowotwór jest operacja oszczędzająca pierś (breast-conserving therapy – BCT), a następnie radioterapia na obszar całego gruczołu piersiowego (whole breast radiotherapy – WBRT) z podwyższeniem dawki (boost) na obszar loży po guzie. U kobiet po amputacji piersi – w przypadku czynników pogarszajacych rokowanie – stosuje się napromienianie ściany klatki piersiowej z/lub bez napromieniania dołu pachowego i obojczyka. Radioterapię stosuje się jako leczenie uzupełniające w związku z wysokim odsetkiem wznów w obrębie leczonej piersi – nawet do 20% po 10 latach. Część chorych przed rozpoczęciem napromieniania jest leczonych systemowo z zastosowaniem schematów, w skład których wchodzą leki o wysokim odsetku kardiotoksyczności. Efekt ten może być jeszcze nasilony w przebiegu radioterapii – głównie u chorych po amputacji lewej piersi. Skutki uboczne indukowane radioterapią zależą od obszaru serca, jaki znajduje się w polu napromieniania. Badania sugerują, że ważnym obszarem serca są naczynia wieńcowe, a przede wszystkim zstępująca lewa tętnica wieńcowa (left anterior descending – LAD), która znajduje się blisko ściany klatki piersiowej.
Celem badania jest przedstawienie praktycznych wytycznych dotyczących konturowania lewej tętnicy zstępującej serca (LAD) u pacjentek z rakiem lewej piersi, które zakwalifikowano do radioterapii.
Konturowanie LAD wydaje się istotne jako badanie narządu krytycznego podczas radioterapii. Jego wyniki mogą wpływać na modyfikację strategii leczenia: zmianę techniki planowanej radioterapii, liczbę wiązek i/lub ich kąta padania czy zmianę mocy poszczególnych wiązek.
Słowa kluczowe: LADradioterapiarak piersi
Referencje
- Kuźba-Kryszak T, Biedka M, Ziółkowski S, et al. Intraoperative radiotherapy using in breast cancers of women. Onkol Radioter. 2015(1): 22–30.
- Correa CR, Das IJ, Litt HI, et al. Association between tangential beam treatment parameters and cardiac abnormalities after definitive radiation treatment for left-sided breast cancer. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2008; 72(2): 508–516.
- Gagliardi G, Lax I, Ottolenghi A, et al. Long-term cardiac mortality after radiotherapy of breast cancer--application of the relative seriality model. Br J Radiol. 1996; 69(825): 839–846.
- Paszat LF, Vallis KA, Benk VMA, et al. A population-based case-cohort study of the risk of myocardial infarction following radiation therapy for breast cancer. Radiother Oncol. 2007; 82(3): 294–300.
- Giordano SH, Kuo YF, Freeman JL, et al. Risk of cardiac death after adjuvant radiotherapy for breast cancer. J Natl Cancer Inst. 2005; 97(6): 419–424.
- Di Franco R, Ravo V, Nieddu V, et al. Detection of a numeric value predictive of increased dose to left anterior descending coronary artery (LAD) in radiotherapy of breast cancer. Springerplus. 2016; 5(1): 841.
- de Almeida CE, Fournier-Bidoz N, Massabeau C, et al. Potential benefits of using cardiac gated images to reduce the dose to the left anterior descending coronary during radiotherapy of left breast and internal mammary nodes. Cancer Radiother. 2012; 16(1): 44–51.
- Jagsi R, Moran J, Marsh R, et al. Evaluation of four techniques using intensity-modulated radiation therapy for comprehensive locoregional irradiation of breast cancer. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010; 78(5): 1594–1603.
- Tanaka H, Hayashi S, Hoshi H. Cardiac counterclockwise rotation is a risk factor for high-dose irradiation to the left anterior descending coronary artery in patients with left-sided breast cancer who receiving adjuvant radiotherapy after breast-conserving surgery. Nagoya J Med Sci. 2014; 76(3-4): 265–272.
- Borger JH, Hooning MJ, Boersma LJ, et al. Cardiotoxic effects of tangential breast irradiation in early breast cancer patients: the role of irradiated heart volume. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2007; 69(4): 1131–1138.
- Marks LB, Yu X, Prosnitz RG, et al. The incidence and functional consequences of RT-associated cardiac perfusion defects. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2005; 63(1): 214–223.
- Gyenes G, Fornander T, Carlens P, et al. Detection of radiation-induced myocardial damage by technetium-99m sestamibi scintigraphy. Eur J Nucl Med. 1997; 24(3): 286–292.
- Vennarini S, Fournier-Bidoz N, Aristei C, et al. Visualisation of the left anterior descending coronary artery on CT images used for breast radiotherapy planning. Br J Radiol. 2013; 86(1025): 20120643.
- Jagsi R, Moran JM, Kessler ML, et al. Respiratory motion of the heart and positional reproducibility under active breathing control. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2007; 68(1): 253–258.
- Borst GR, Sonke JJ, den Hollander S, et al. Clinical results of image-guided deep inspiration breath hold breast irradiation. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 2010; 78(5): 1345–1351.
- Vikström J, Hjelstuen MHB, Mjaaland I, et al. Cardiac and pulmonary dose reduction for tangentially irradiated breast cancer, utilizing deep inspiration breath-hold with audio-visual guidance, without compromising target coverage. Acta Oncol. 2011; 50(1): 42–50.
- Stranzl H, Zurl B. Postoperative irradiation of left-sided breast cancer patients and cardiac toxicity. Does deep inspiration breath-hold (DIBH) technique protect the heart? Strahlenther Onkol. 2008; 184(7): 354–358.
- Nemoto K, Oguchi M, Nakajima M, et al. Cardiac-sparing radiotherapy for the left breast cancer with deep breath-holding. Jpn J Radiol. 2009; 27(7): 259–263.
- Blank E, Willich N, Fietkau R, et al. Evaluation of time, attendance of medical staff, and resources during radiotherapy for breast cancer patients. The DEGRO-QUIRO trial. Strahlenther Onkol. 2012; 188(2): 113–119.
- Nieder C, Schill S, Kneschaurek P, et al. Influence of different treatment techniques on radiation dose to the LAD coronary artery. Radiat Oncol. 2007; 2: 20.
