Wpływ nowotworów tytoniozależnych na nadumieralność mężczyzn w Polsce

Streszczenie

Wstęp. W Polsce od połowy XX wieku obserwowano narastające różnice w długości życia kobiet i mężczyzn. W 2012 r. oczekiwana długość życia kobiet była o ponad 8 lat wyższa niż oczekiwana długość życia mężczyzn. Przyczyny nadumieralności mężczyzn, powiązanej z obserwowanymi różnicami, upatrywane są przede wszystkim w występujących między płciami różnicach wzorców zachowań znacznie zwiększających ryzyko zgonu, takich jak palenie tytoniu i spożywanie alkoholu.

Głównym celem artykułu jest oszacowanie wpływu nowotworów złośliwych przyczynowo związanych z paleniem tytoniu na różnice w długości życia między kobietami i mężczyznami w Polsce.

Materiał i metody. Dane o zgonach z powodu nowotworów złośliwych przyczynowo związanych z paleniem tytoniu w Polsce za lata 1970–2012 oraz dane dotyczące wielkości populacji z tego okresu pochodzą z bazy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Nadumieralność mężczyzn wyrażono za pomocą różnicy w oczekiwanej długości życia przy urodzeniu między kobietami i mężczyznami. Do dekompozycji tych różnic zastosowano metodę Arriagi. Analizę trendów czasowych przeprowadzono przy użyciu programu Join-point Regression Program.

Wyniki. Po wyłączeniu z analizy lokalizacji związanych z płcią (nowotwory złośliwe szyjki macicy i jajnika), w 2012 r. nowotwory tytoniozależne łącznie wyjaśniały ok. 22% całej różnicy w oczekiwanej długości życia przy urodzeniu między płciami. Z powodu różnic w umieralności na nowotwory etiologicznie związane z paleniem tytoniu mężczyźni tracili wówczas, w porównaniu do kobiet, średnio 1,8 roku życia. Przy uwzględnieniu w analizie nowotworów związanych z płcią obraz różnic nie uległ istotnym zmianom. Łączny udział nowotworów tytoniozależnych w 2012 r. wyniósł 18%, co wiąże się z krótszym o ponad 1,5 roku życiem mężczyzn w porównaniu do kobiet.

Wnioski. Nowotwory etiologicznie związane z paleniem tytoniu odpowiadają za istotne różnice w długości życia między płciami i mają znaczący wpływ na obraz zjawiska nadumieralności mężczyzn w Polsce.