dostęp otwarty

Tom 15, Nr 2 (2018)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2018-06-27
Pobierz cytowanie

„Dopalacze” — co wiemy o nowych substancjach psychoaktywnych?

Bogumiła Lubecka1, Marek Lubecki1, Robert Pudlo1
Psychiatria 2018;15(2):99-109.
Afiliacje
  1. Śląski Uniwersytet Medyczny

dostęp otwarty

Tom 15, Nr 2 (2018)
Artykuły przeglądowe
Opublikowany online: 2018-06-27

Streszczenie

W ostatnim dziesięcioleciu, mimo coraz większej zdrowotnej świadomości społeczeństwa obserwuje się narastający problem uzależnienia od nowych substancji psychoaktywnych (NSP). Związki te, kolokwialnie nazywane w Polsce „dopalaczami”, do niedawna dostępne w stacjonarnych sklepach, obecnie kupowane są głównie poprzez strony internetowe. Przyjmowanie tych substancji, jak pokazują ostatnie lata, wiąże się nie tylko z uzależnieniem, ale także ryzykiem zatruć bezpośrednio zagrażających zdrowiu i życiu. Zjawisko dotyka głównie osoby młode, częściej mężczyzn. Przeszkodą w skutecznej delegalizacji „nowych narkotyków” jest lawinowy wzrost ich liczby, głównie poprzez niewielką modyfikację składu chemicznego substancji już istniejących, widniejących w wykazie środków odurzających i substancji psychotropowych, będącego załącznikiem do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W praktyce klinicznej natomiast głównym problemem jest brak właściwych metod diagnostycznych oraz standardów leczenia i postępowania w stanach nagłych wywołanych ich działaniem. Artykuł ten zawiera najważniejsze informacje dotyczące NSP. Autorzy zebrali materiał korzystając z dostępnych prac naukowych, opracowań, opisów przypadków i własnej praktyki lekarskiej.

Streszczenie

W ostatnim dziesięcioleciu, mimo coraz większej zdrowotnej świadomości społeczeństwa obserwuje się narastający problem uzależnienia od nowych substancji psychoaktywnych (NSP). Związki te, kolokwialnie nazywane w Polsce „dopalaczami”, do niedawna dostępne w stacjonarnych sklepach, obecnie kupowane są głównie poprzez strony internetowe. Przyjmowanie tych substancji, jak pokazują ostatnie lata, wiąże się nie tylko z uzależnieniem, ale także ryzykiem zatruć bezpośrednio zagrażających zdrowiu i życiu. Zjawisko dotyka głównie osoby młode, częściej mężczyzn. Przeszkodą w skutecznej delegalizacji „nowych narkotyków” jest lawinowy wzrost ich liczby, głównie poprzez niewielką modyfikację składu chemicznego substancji już istniejących, widniejących w wykazie środków odurzających i substancji psychotropowych, będącego załącznikiem do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. W praktyce klinicznej natomiast głównym problemem jest brak właściwych metod diagnostycznych oraz standardów leczenia i postępowania w stanach nagłych wywołanych ich działaniem. Artykuł ten zawiera najważniejsze informacje dotyczące NSP. Autorzy zebrali materiał korzystając z dostępnych prac naukowych, opracowań, opisów przypadków i własnej praktyki lekarskiej.
Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

„dopalacze”, nowe substancje psychoaktywne (NSP), uzależnienie od substancji

Informacje o artykule
Tytuł

„Dopalacze” — co wiemy o nowych substancjach psychoaktywnych?

Czasopismo

Psychiatria

Numer

Tom 15, Nr 2 (2018)

Typ artykułu

Artykuł przeglądowy

Strony

99-109

Opublikowany online

2018-06-27

Wyświetlenia strony

2865

Wyświetlenia/pobrania artykułu

12554

Rekord bibliograficzny

Psychiatria 2018;15(2):99-109.

Słowa kluczowe

„dopalacze”
nowe substancje psychoaktywne (NSP)
uzależnienie od substancji

Autorzy

Bogumiła Lubecka
Marek Lubecki
Robert Pudlo

Referencje (46)
  1. Oficjalna strona internetowa Europejskiego Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA). http://www.emcdda.europa.eu (22.01.2017).
  2. Korczak J. Współczesne dopalacze – zjawisko i zagrożenia. In: Jędrzejko M. ed. Narkomania – spojrzenie wielowymiarowe. AH, Pułtusk-Warszawa 2009: 267–326.
  3. Wiszejko-Wierzbicka D, Kidawa M, Jabłońska M. Motywy zażywania i typologia użytkowników nowych substancji psychoaktywnych na podstawie badania sondażowego i analizy forów internetowych w ramach projektu I-TREND. Alcoholism and Drug Addiction. 2016; 29(2): 61–74.
  4. http://www emcdda europa eu/activities/action-on-newdrugs . (22.01.2017).
  5. Deluca P, Davey Z, Corazza O, et al. Identifying emerging trends in recreational drug use; outcomes from the Psychonaut Web Mapping Project. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2012; 39(2): 221–226.
  6. Zawilska J. Nowe związki psychoaktywne („dopalacze”). Część 1 Informacje ogólne. Med Prakt Psychiatria. 2016; 1: 45–50.
  7. Kołodziejczyk M. Impreza dla kolekcjonerów. Polityka. 2008; 2682: 26–28.
  8. Oficjalna strona Głównego Inspektoratu Sanitarnego. http://gis.gov.pl/zdrowie/dopalacze/dane-statystyczne (22.01.2017).
  9. Raport dopalacze 2016 Opracowanie przygotowane przez Wojewódzka Stacje Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach Dział Nadzoru Sanitarnego oraz Oddział Epidemiologiczny. http://krpa.info/wp-content/uploads/2016/06/opracowanie-NS-EP-dot-dopalaczy-pdf (22.01.2017).
  10. Dziennik Ustaw z 2010 r. Nr 213, poz. 1396.
  11. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2015, poz. 875, s. 14-34.
  12. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz niektórych innych ustaw. Dz.U. 2015, poz. 875, s. 12.
  13. Hughes B, Winstock AR. Controlling new drugs under marketing regulations. Addiction. 2012; 107(11): 1894–1899.
  14. Mazurkiewicz MR, Glogowski M, Mrowińska D, et al. Prevalence, reasons, and forms of use of legal highs by internet-based survey participants. Psychiatr Pol. 2013; 47(6): 1143–1155.
  15. Wiszejko-Wierzbicka D, Kidawa M, Jabłońska M. Motywy zażywania i typologia użytkowników nowych substancji psychoaktywnych na podstawie badania sondażowego i analizy forów internetowych w ramach projektu I-TREND. Alcoholism and Drug Addiction. 2016; 29(2): 61–74.
  16. hyperreal.info/talk. (22.01.2017).
  17. Wiszejko-Wierzbicka D, Kidawa M, Jabłońska M. Motywy zażywania i typologia użytkowników nowych substancji psychoaktywnych na podstawie badania sondażowego i analizy forów internetowych w ramach projektu I-TREND. Alcoholism and Drug Addiction. 2016; 29(2): 61–74.
  18. Antia U, Tingle MD, Russell BR. “Party pill” drugs – BZP and TFMPP. NZMJ. 2009; 122(1307): 55–68.
  19. Szajewski J. Dopalacze. Med Prakt. 2010; 10: 110–112.
  20. Fattore L, Fratta W. Beyond THC: The New Generation of Cannabinoid Designer Drugs. Front Behav Neurosci. 2011; 5: 60.
  21. Auwärter V, Dresen S, Weinmann W, et al. 'Spice' and other herbal blends: harmless incense or cannabinoid designer drugs? J Mass Spectrom. 2009; 44(5): 832–837.
  22. Klein TW, Cabral GA. Cannabinoid-induced immune suppression and modulation of antigen-presenting cells. J Neuroimmune Pharmacol. 2006; 1(1): 50–64.
  23. Cohen J, Morrison S, Greenberg J, et al. Clinical presentation of intoxication due to synthetic cannabinoids. Pediatrics. 2012; 129(2): 1064–1067.
  24. Sikk K, Taba P. Methcathinone “Kitchen Chemistry” and Permanent Neurological Damage. International Review of Neurobiology. 2015: 257–271.
  25. Habrat B, Baran-Furga H, Sienkiewicz-Jarosz H, et al. Encephalopathy caused by intravenous potassium permanganate used for illegal production of methcathinone (ephedrone) from medicines containing pseudoephedrine. Przegl Lek. 2013; 70(8): 613–616.
  26. Kaizer-Będkowska M, Kucia K. Zaburzenia psychotyczne związane z używaniem „dopalaczy”. Psychiatria. 2017; 14(3): 162–167.
  27. Spiller H, Ryan M, Weston R, et al. Clinical experience with and analytical confirmation of “bath salts” and “legal highs” (synthetic cathinones) in the United States. Clinical Toxicology. 2011; 49(6): 499–505.
  28. Hermanns-Clausen M, Kneisel S, Szabo B, et al. Acute toxicity due to the confirmed consumption of synthetic cannabinoids: clinical and laboratory findings. Addiction. 2013; 108(3): 534–544.
  29. Seely KA, Prather PL, James LP, et al. Marijuana-based drugs: innovative therapeutics or designer drugs of abuse? Mol Interv. 2011; 11(1): 36–51.
  30. Forrester MB. Synthetic cathinone exposures reported to Texas poison centers. Am J Drug Alcohol Abuse. 2012; 38(6): 609–615.
  31. Gunderson EW, Haughey HM, Ait-Daoud N, et al. "Spice" and "K2" herbal highs: a case series and systematic review of the clinical effects and biopsychosocial implications of synthetic cannabinoid use in humans. Am J Addict. 2012; 21(4): 320–326.
  32. Adamowicz P. Analiza toksykologiczna nowych substancji psychoaktywnych (NSP) i ocena ich toksycznego działania na organizm ludzki. Autoreferat. Kraków. 2016: 10–12.
  33. Strano-Rossi S, Odoardi S, Fisichella M, et al. Screening for new psychoactive substances in hair by ultrahigh performance liquid chromatography-electrospray ionization tandem mass spectrometry. J Chromatogr A. 2014 [Epub ahead of print]; 1372C: 145–156.
  34. Tang MHY, Ching CK, Lee CYW, et al. Simultaneous detection of 93 conventional and emerging drugs of abuse and their metabolites in urine by UHPLC-MS/MS. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2014; 969: 272–284.
  35. Wohlfarth A, Weinmann W, Dresen S. LC-MS/MS screening method for designer amphetamines, tryptamines, and piperazines in serum. Anal Bioanal Chem. 2010; 396(7): 2403–2414.
  36. Adamowicz P, Tokarczyk B, Stanaszek R, et al. Fatal mephedrone intoxication--a case report. J Anal Toxicol. 2013; 37(1): 37–42.
  37. Helander A, Bäckberg M, Hultén P, et al. Detection of new psychoactive substance use among emergency room patients: results from the Swedish STRIDA project. Forensic Sci Int. 2014; 243: 23–29.
  38. Warrick BJ, Hill M, Hekman K, et al. A 9-state analysis of designer stimulant, "bath salt," hospital visits reported to poison control centers. Ann Emerg Med. 2013; 62(3): 244–251.
  39. Vevelstad M, Øiestad EL, Middelkoop G, et al. The PMMA epidemic in Norway: comparison of fatal and non-fatal intoxications. Forensic Sci Int. 2012; 219(1-3): 151–157.
  40. Borek HA, Holstege CP. Hyperthermia and multiorgan failure after abuse of "bath salts" containing 3,4-methylenedioxypyrovalerone. Ann Emerg Med. 2012; 60(1): 103–105.
  41. Corkery JM, Elliott S, Schifano F, et al. MDAI (5,6-methylenedioxy-2-aminoindane; 6,7-dihydro-5H-cyclopenta[f][1,3]benzodioxol-6-amine; 'sparkle'; 'mindy') toxicity: a brief overview and update. Hum Psychopharmacol. 2013; 28(4): 345–355.
  42. Balmelli C, Kupferschmidt H, Rentsch K, et al. [Fatal brain edema after ingestion of ecstasy and benzylpiperazine]. Dtsch Med Wochenschr. 2001; 126(28-29): 809–811.
  43. Liechti ME, Vollenweider FX. Acute psychological and physiological effects of MDMA ("Ecstasy") after haloperidol pretreatment in healthy humans. Eur Neuropsychopharmacol. 2000; 10(4): 289–295.
  44. Hysek CM, Vollenweider FX, Liechti ME. Effects of a beta-blocker on the cardiovascular response to MDMA (Ecstasy). Emerg Med J. 2010; 27(8): 586–589.
  45. Hysek CM, Fink AE, Simmler LD, et al. α₁-Adrenergic receptors contribute to the acute effects of 3,4-methylenedioxymethamphetamine in humans. J Clin Psychopharmacol. 2013; 33(5): 658–666.
  46. Hysek CM, Schmid Y, Rickli A, et al. Carvedilol inhibits the cardiostimulant and thermogenic effects of MDMA in humans. Br J Pharmacol. 2012; 166(8): 2277–2288.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Wydawcą serwisu jest VM Media Group sp z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail:  viamedica@viamedica.pl