Wstęp. Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie wyników badań nad związkiem płci psychologicznej i sposobów radzenia sobie w sytuacjach stresowych z występowaniem zaburzeń depresyjnych nawracających. Płeć psychologiczną zdefiniowano tu zgodnie z koncepcją Bem, sposoby radzenia sobie w sytuacjach stresowych opisano za Endlerem i Parkerem, natomiast kryteria zaburzeń depresyjnych nawracających zaczerpnięto z Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD-10).
Materiał i metody. Przebadano 32 osoby: 16 kobiet w wieku 32-67 lat oraz 16 mężczyzn w wieku 24-57 lat ze zdiagnozowanymi przez lekarza psychiatrę zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi. Wszyscy uczestnicy badania byli pacjentami Kliniki Psychiatrii Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku. Grupa kontrolna została dopasowana do grupy klinicznej pod względem liczebności, płci, wieku i wykształcenia. Badania przeprowadzono przy użyciu następujących kwestionariuszy: Inwentarz do oceny Płci Psychologicznej (IPP) autorstwa Alicji Kuczyńskiej, Kwestionariusza Radzenia Sobie w Sytuacjach Stresowych (CISS) opracowanego przez Endlera i Parkera oraz Skali Depresji Becka (BDI). Badania zostały oparte na dwóch następujących założeniach:
1) Istnieje związek między występowaniem zaburzeń depresyjnych nawracających a płcią psychologiczną.
a) Osoby z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi charakteryzują się wyższym poziomem kobiecości i niższym męskości w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej.
b) W grupie osób z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi przeważają typy kobiece i osoby nieokreślone seksualnie, a najmniej jest osób androgynicznych w porównaniu z osobami z grupy kontrolnej.
2) Istnieje związek między zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi a stylem radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Osoby z zaburzeniami depresyjnymi nawracającymi preferują Styl Skoncentrowany na Emocjach.
Wyniki. Uzyskano potwierdzenie związku zaburzeń depresyjnych nawracających z radzeniem sobie w sytuacjach stresowych za pomocą Stylu Skoncentrowanego na Emocjach. W badaniach potwierdzono również związek wyżej wymienionej choroby z płcią psychologiczną. Osoby z grupy klinicznej uzyskiwały niższe wyniki w Skali Męskości w porównaniu z grupą kontrolną, natomiast nie zaobserwowano podobnych różnic dla Skali Kobiecości. Wśród osób z depresją stwierdzono brak osób o męskim typie płci psychologicznej oraz niższy odsetek osób o typie płci androgynicznym w porównaniu z grupą kontrolną, natomiast przeważały w niej osoby o typie kobiecym i nieokreślonym.
Wnioski. Istnieje związek zaburzeń depresyjnych nawracających ze stylem radzenia sobie w sytuacjach stresowych. Istnieje związek zaburzeń depresyjnych nawracających z płcią psychologiczną. Istnieje związek zaburzeń depresyjnych nawracających z natężeniem męskości.
Psychiatria 2008; 5: 13-22