Sprawozdania • Reports
Sprawozdanie z warsztatów „ESO-ESSO Masterclass on Colorectal Cancer Surgery” w Warszawie
W dniach od 7 do 12 marca 2015 r. w Warszawie odbyły się trzecie już warsztaty z chirurgii raka jelita grubego (RJG) „Masterclass on Colorectal Cancer Surgery”, zorganizowane przez Europejską Szkołę Onkologii (ESO) oraz Europejskie Towarzystwo Chirurgii Onkologicznej (ESSO). W kursie wzięło udział 34 lekarzy z 19 krajów europejskich, w tym z Polski, oraz dwóch lekarzy z Indii i Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Przewodniczącymi kursu byli profesorowie: Theo Wiggers (University Medical Centre Groningen), Lars Påhlman (University Hospital Uppsala) i Paris Tekkis (Royal Marsden Hospital Londyn). Wśród wykładowców znaleźli się także m. in.: T. Holm (Karolinska University, Sztokholm), B. Moran (Basingstoke) czy E. Tiret (Saint-Antoine Hospital, Paryż). Program kursu był bardzo napięty, zajęcia trwały średnio 9 godzin dziennie i często intensywna dyskusja wydłużała ten czas. Tematy obejmowały pełen zakres diagnostyki, leczenia i prowadzonych badań u chorych na RJG. Oprócz tradycyjnej formy prezentacji w postaci wykładów uczestnicy zostali podzieleni na cztery grupy, w których odbywały się interaktywne zajęcia, a uczestnicy prezentowali przypadki chorych na RJG, przygotowane samodzielnie przed kursem. Dyskusje miały charakter interdyscyplinarnego podejścia do podejmowania decyzji dotyczących leczenia chorych na RJG. Dotyczyły kompleksowego podejścia do podejmowania decyzji terapeutycznych w grupie lekarzy różnych specjalności. Ta część warsztatów była bardzo wciągająca, gdyż każdy z uczestników pełnił przypisaną rolę lekarza danej specjalności i przez to dyskusja był bardzo realna, a wręcz niekiedy burzliwa.
Podczas całego spotkania zostały wygłoszone 23 wykłady, odbyło się 12 interaktywnych warsztatów, zaplanowano 4 protokoły badań randomizowanych oraz odbyło się 7 pokazów szkoleniowych z technik operacyjnych.
Na wyróżnienie zasługują praktyczne zajęcia z zakresu anatomii miednicy. Profesor Marco C. Deruiter z Leiden przedstawił dokładną budowę odbytnicy i ścian miednicy oraz ich relację w stosunku do nerwów oraz powięzi miedniczych. Szczególnie zwracał uwagę na miejsca zwiększonego ryzyka uszkodzenia nerwów (m.in. n. dźwigacza odbytu, n. podbrzusznych) oraz rozpoznania powięzi okołoodbytniczych i powięzi Denonvilliersa, co pozwala na bezpieczne i całkowite wycięcie mezorektum. Po krótkiej prezentacji uczestnicy mieli możliwość przedstawioną wiedzę teoretyczną wykorzystać praktycznie, podczas oglądania ośmiu preparatów miednicy przygotowanych na różnych poziomach preparowania i zakonserwowanych za pomocą techniki plastynacji.
Pamiątkowe zdjęcie wszystkich uczestników i wykładowców Masterclass on Colorectal Cancer Surgery w Warszawie
Kolejną formą zajęć były sympozja, w których wykładowcy przedstawiali multidyscyplinarne podejście do przedstawianego w danej sesji tematu. Profesor Lars Pahlman przedstawił założenia i wyniki programu kontroli jakości leczenia chorych na raka odbytnicy w Szwecji. Raz w roku zebrane dane z wszystkich ośrodków są porównywane i w zależności od zdobytych punktów wprowadzane są zmiany mające poprawić wyniki leczenia. W ciągu około 10 lat udało się uzyskać m.in. wyższe, 5-letnie przeżycia chorych (z 60% do 68%), zwiększyć odsetek resekcji zawierających co najmniej 12 węzłów chłonnych (z 30% do 70%) oraz zwiększyć odsetek leczenia neoadiuwantowego (z 5% do 25%).
Wśród wykładowców znaleźli się także przedstawiciele z Polski. Profesor Krzysztof Bujko z Centrum Onkologii w Warszawie przestawił wykład na temat schematów leczenia neo- i adiuwantowego raka odbytnicy, podkreślając potrzebę zmniejszenia skutków ubocznych radioterapii i ograniczenia wskazań do napromieniania tylko do chorych o wysokim ryzyku nawrotu nowotworu. Profesor Wojciech Polkowski z Uniwersytetu Medycznego w Lublinie przedstawił wykład na temat leczenia zaawansowanego raka odbytnicy, podając jego definicję, strategię leczenia, podkreślając ważność „restagingu” i optymalnego czasu przeprowadzenia operacji oraz rozległość i typy przeprowadzanych operacji, jednocześnie podkreślając, że najważniejszym czynnikiem prognostycznym jest resekcja mikroskopowo radykalna (R0).
Dodatkowo codziennie prof. Theo Wiggers z Holandii prezentował filmy 3D technik operacyjnych okrężnicy i odbytnicy. Obejmowały wszystkie typy resekcji z dostępu otwartego, w których uwidocznione były najważniejsze struktury anatomiczne, kluczowe dla prawidłowego wykonania zabiegu.
Trzecie już warsztaty organizowane przez ESO/ESSO to idealna możliwość zapoznania się z najnowszymi trendami leczenia i prowadzenia chorych na RJG. Zagadnienia objęte programem były przeglądem najważniejszych i najnowszych metod diagnostycznych i leczniczych stosowanych u chorych na RJG, uwzględniając ich jakość i przydatność w codziennej pracy klinicznej. Bezcenna była także możliwość porównania oraz wymiany doświadczeń z lekarzami z innych ośrodków i krajów.
Dr n. med. Jerzy Władysław Mituś
Centrum Onkologii — Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie,Oddział w Krakowie
Katedra Anatomii, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum w Krakowie
Prof. dr hab. med. Wojciech Piotr Polkowski
Klinika Chirurgii Onkologicznej
Uniwersytet Medyczny w Lublinie
e-mail: wojciech.polkowski@umlub.pl