Screening for prostate cancer: current knowledge and arguments confi rming it’s value

Abstract

Poprawa ochrony zdrowia w ostatnich dekadach powoduje wydłużenie życia i starzenie się społeczeństwa, jednak pociąga za sobą rosnące koszty leczenia. Częstość oznaczania poziomu PSA wpływa na wzrost wskaźnika wykrywalności zachorowań na raka stercza (RS). Był on drugim co do częstości zachorowań i szóstą przyczyną zgonów z powodu nowotworów złośliwych na świecie w 2008 roku. Przed wprowadzeniem PSA dominowały rozpoznania zaawansowanych przypadków RS. W USA w 1988 roku RS miejscowo zaawansowanego (T3-4) rozpoznano u 55,5% badanych, zaś w 2005 tylko u 8,4%. W USA skrining PSA jest często stosowany, i w chwili rozpoznania stwierdza się tylko 4% rozsianych raków stercza. Omówione badania kliniczne i metaanalizy dostarczają argumentów zarówno za, jak i przeciw skriningowi. Podstawowy cel skriningu, czyli wzrost wykrywalności RS i spadek śmiertelności z tego powodu najczęściej został osiągnięty, jednak okupiony nadwykrywalnością, nadmiernym leczeniem oraz wzrostem powikłań i kosztów z tego powodu. Ocena indywidualnego ryzyka i nomogramy pozwalają na indywidualny skrining. AUA rekomenduje skrining u dobrze poinformowanych mężczyzn, rozpoczynający się po 40 rż. Zalecenia EAU na rok 2013 dotyczące skriningu w raku stercza rekomendują skrining powszechny u bezobjawowych mężczyzn w wieku 50–70 lat oraz skrining oportunistyczny, który obejmuje indywidualne postępowanie i jest inicjowany przez pacjenta i/lub lekarza. Punktami końcowymi obu typów skriningu jest redukcja śmiertelności z powodu raka stercza. Aktualnie wyzwanie dla skriningu RS to zmniejszenie nadwykrywalności i ograniczenie nadmiernego leczenia oraz wynikających z tego powikłań.