open access
Leczenie promieniami chorych na raka trzustki — doświadczenia własne
open access
Abstract
Wstęp. Rak trzustki jest jednym z nowotworów o najgorszym rokowaniu, niezależnie od metody leczenia i zaawansowaniazmiany. Stosowanie różnych schematów terapii pozwala tylko na wydłużenie przeżycia całkowitego (OS).
Materiał i metody. Sześćdziesięciu czterech (33 kobiety, 31 mężczyzn) chorych na raka trzustki leczono promieniamiod stycznia 2009 roku do sierpnia 2010 roku. Guz pierwotny był najczęściej zlokalizowany w głowie trzustki(45 chorych). Najczęstszym rozpoznaniem histopatologicznym był gruczolakorak (47 chorych). Pięćdziesięciu trzechchorych poddano zabiegowi operacyjnemu (21 operacji radykalnych). Wielkość guza przed zbiegiem wynosiła od10 do 150 mm (średnia 41 mm). Rozsiew odległy bądź węzłowy stwierdzono u 33 chorych. Ośmiu chorych przedradioterapią (RTH) leczono systemowo. Trzydziestu sześciu napromieniano paliatywnie, a 28 radykalnie. W 25 przypadkachrównocześnie stosowano chemioterapię (CTH). Chorych napromieniano dawką frakcyjną (df ) 1,8–4 Gy dodawki całkowitej (dc) wynoszącej od 8 Gy (przerwane leczenie) do 59,4 Gy. Czas leczenia promieniami wynosił od5 do 52 dni (średnia 24 dni). Uzupełniającej CTH poddano 12 chorych. Okres obserwacji (FU) wynosił od 0 do 19 miesięcy(średnia 3,9 miesiąca), a OS od 0 do 19 miesięcy (średnia 5 miesięcy). Przeanalizowano OS w poszczególnychpodgrupach w zależności od metod terapii i obliczono długości OS. Wykonano analizę regresji logitowej zależnościprawdopodobieństwa zgonu od wielkości df i dc. Obliczono korelacje pomiędzy czynnikami biologicznymi i fizycznymizależnymi od chorego i terapii.
Wyniki. Wykazano statystycznie znamienne różnice pomiędzy długością OS chorych napromienianych z intencjąradykalną i paliatywną (na korzyść chorych leczonych radykalnie) (p = 0,0015), chorych operowanych radykalniei nieradykalnie (p = 0,0005) (na korzyść chorych operowanych radykalnie) oraz chorych tylko napromienianych i leczonychskojarzoną radiochemioterapią (RCTH) (p = 0,001) (chorzy leczeni w sposób skojarzony żyli dłużej). Wynikna granicy znamienności uzyskano porównując chorych, u których stosowano lub nie CTH neoadiuwantną (p = 0,06)(chorzy, u których zastosowano CTH przed RTH, żyli znacznie krócej). Nie wykazano wpływu przeprowadzenia operacjii uzupełniającego leczenia systemowego na długość OS. Wykazano trend (p = 0,08) wzrostu ryzyka zgonu wraz zewzrostem df oraz znamienny spadek ryzyka zgonu (p = 0,04) wraz ze wzrostem dc. Znaleziono wiele korelacji pomiędzyposzczególnymi czynnikami biologicznymi zależnymi od chorego i nowotworu oraz czynnikami fizycznymizależnymi od prowadzonego leczenia.
Wnioski. Uzyskane wyniki wskazują na zasadność bardzo ostrożnego podejścia do dwóch dogmatów w terapii chorychna raka trzustki: leczenia operacyjnego i stosowania CTH. Na ich podstawie można sformułować przypuszczenie,że leczenie operacyjne tych chorych ma sens, jeśli wiąże się ono z wysokim prawdopodobieństwem wykonaniazabiegu radykalnego, a leczenie systemowe ma istotne znaczenie w równoczesnym skojarzeniu z RTH, natomiasto zastosowaniu CTH neoadiuwantowej i uzupełniającej być może powinny decydować dodatkowe czynniki (np. determinująceryzyko rozsiewu).
Abstract
Wstęp. Rak trzustki jest jednym z nowotworów o najgorszym rokowaniu, niezależnie od metody leczenia i zaawansowaniazmiany. Stosowanie różnych schematów terapii pozwala tylko na wydłużenie przeżycia całkowitego (OS).
Materiał i metody. Sześćdziesięciu czterech (33 kobiety, 31 mężczyzn) chorych na raka trzustki leczono promieniamiod stycznia 2009 roku do sierpnia 2010 roku. Guz pierwotny był najczęściej zlokalizowany w głowie trzustki(45 chorych). Najczęstszym rozpoznaniem histopatologicznym był gruczolakorak (47 chorych). Pięćdziesięciu trzechchorych poddano zabiegowi operacyjnemu (21 operacji radykalnych). Wielkość guza przed zbiegiem wynosiła od10 do 150 mm (średnia 41 mm). Rozsiew odległy bądź węzłowy stwierdzono u 33 chorych. Ośmiu chorych przedradioterapią (RTH) leczono systemowo. Trzydziestu sześciu napromieniano paliatywnie, a 28 radykalnie. W 25 przypadkachrównocześnie stosowano chemioterapię (CTH). Chorych napromieniano dawką frakcyjną (df ) 1,8–4 Gy dodawki całkowitej (dc) wynoszącej od 8 Gy (przerwane leczenie) do 59,4 Gy. Czas leczenia promieniami wynosił od5 do 52 dni (średnia 24 dni). Uzupełniającej CTH poddano 12 chorych. Okres obserwacji (FU) wynosił od 0 do 19 miesięcy(średnia 3,9 miesiąca), a OS od 0 do 19 miesięcy (średnia 5 miesięcy). Przeanalizowano OS w poszczególnychpodgrupach w zależności od metod terapii i obliczono długości OS. Wykonano analizę regresji logitowej zależnościprawdopodobieństwa zgonu od wielkości df i dc. Obliczono korelacje pomiędzy czynnikami biologicznymi i fizycznymizależnymi od chorego i terapii.
Wyniki. Wykazano statystycznie znamienne różnice pomiędzy długością OS chorych napromienianych z intencjąradykalną i paliatywną (na korzyść chorych leczonych radykalnie) (p = 0,0015), chorych operowanych radykalniei nieradykalnie (p = 0,0005) (na korzyść chorych operowanych radykalnie) oraz chorych tylko napromienianych i leczonychskojarzoną radiochemioterapią (RCTH) (p = 0,001) (chorzy leczeni w sposób skojarzony żyli dłużej). Wynikna granicy znamienności uzyskano porównując chorych, u których stosowano lub nie CTH neoadiuwantną (p = 0,06)(chorzy, u których zastosowano CTH przed RTH, żyli znacznie krócej). Nie wykazano wpływu przeprowadzenia operacjii uzupełniającego leczenia systemowego na długość OS. Wykazano trend (p = 0,08) wzrostu ryzyka zgonu wraz zewzrostem df oraz znamienny spadek ryzyka zgonu (p = 0,04) wraz ze wzrostem dc. Znaleziono wiele korelacji pomiędzyposzczególnymi czynnikami biologicznymi zależnymi od chorego i nowotworu oraz czynnikami fizycznymizależnymi od prowadzonego leczenia.
Wnioski. Uzyskane wyniki wskazują na zasadność bardzo ostrożnego podejścia do dwóch dogmatów w terapii chorychna raka trzustki: leczenia operacyjnego i stosowania CTH. Na ich podstawie można sformułować przypuszczenie,że leczenie operacyjne tych chorych ma sens, jeśli wiąże się ono z wysokim prawdopodobieństwem wykonaniazabiegu radykalnego, a leczenie systemowe ma istotne znaczenie w równoczesnym skojarzeniu z RTH, natomiasto zastosowaniu CTH neoadiuwantowej i uzupełniającej być może powinny decydować dodatkowe czynniki (np. determinująceryzyko rozsiewu).
Title
Leczenie promieniami chorych na raka trzustki — doświadczenia własne
Journal
Nowotwory. Journal of Oncology
Issue
Pages
10-17
Published online
2012-03-29
Page views
630
Article views/downloads
2644
Bibliographic record
Nowotwory. Journal of Oncology 2012;62(1):10-17.
Authors
Leszek Miszczyk